Лекция Молекулалық биология пәні Молекулалық биологияның даму тарихы Молекулалық биологияның зерттеу әдістері мен болашағы. Нуклеин қышқылдарының толық сипаттамасы


ТАСМАЛДАУШЫ РНҚ-ЛАРДЫҢ (Т-РНҚ) ҚҰРЫЛЫСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ



Pdf көрінісі
бет8/49
Дата21.04.2023
өлшемі0,73 Mb.
#85010
түріЛекция
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   49
Байланысты:
1-лекция

ТАСМАЛДАУШЫ РНҚ-ЛАРДЫҢ (Т-РНҚ) ҚҰРЫЛЫСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
 
Т-РНҚ-лардың жалпы саны 40-50-ге жуық, яғни әр-бәр аминқышқылдарына 1-ден 5-6ға дейін Т-РНҚ-
лар болады, оларды Т-РНҚ
ала
, Т-РНҚ
фен
, Т-РНҚ
лей
, т.б. деп бейнелейді, ал иницаторлық т-РНҚ –т-РНҚи
мет
.


Т-РНҚ молекуласы үлкен болмайды, онда жүз шақты нуклеотидтеркездеседі, олардың ішінде 
минорлық
(модификацияланған) нуклеотидтер көптеп кездеседі – 13-15%, олар;
гидроуридин (
г
У) және (пУ);
- инозин (И) 
- метилинозин (мИ), метилгуанозин (мГ) және диметилгуанозин (мГ); 
- диметилуридин (
м2 
У).
Бұдан басқа т –РНҚ молекуласы бірнеше «сақиналар» - «ілмекшелер» пайда етуі нәтижесінде оның 
конфигурациясы беде өсімдігінің үшқұлақты жапырағына ұқсасболады.
Бұл құрылымда 4-қостізбекті және дара тізбекті учаскелер кездеседі. 
Минорлық нуклеотидтер комплиментарлық байланысуға қаблетсіз болғандықтан, олар тек біртізбекті 
локустарға ғана кездеседі.
Т-РНҚ-лардың келесі ерекшелігі-3
1
ұшында 4 нуклеотидтен тұратын акцепторлық бұтақшаның болуы. 
Оның ең соңғы нуклеотидтен – аденинмен (А) тиесілі аминқышқылы ковалентті байланысады.
Т-РНҚ-лардың тағы бір маңызды ерекшелігі акцепторлық бұтақшаның қарама – қарсы жағында 7 
нуклеотидтен тұратын антикодондық имектің болуы. Оладың үшеуі антикодон қызметін атқарды.
Т-РНҚ-лардың үшінші реттік құрылымы тұрақты болады. Олар ақуыз синтезденілетін кешенге 
аминқышқылдарды тасымалдап, жеткізіп отырады.
РИБОСОМАЛЫҚ РНҚ-ЛАРДЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ. 
 
Рибосомалық РНҚ-лар рибосома субъединицаларының (үлкен және кіші) құрамына кіреді. Олардың 4 
түрі белгілі: 5S-р РНҚ, 5,8 S-р РНҚ, 18 S-р РНҚ, 28 S-р РНҚ.
Рибосоманың үлкен субъединициясы (бөлшегі) -3 әртүрлі рРНҚ молекулаларынан -5S-р РНҚ және 45 
ақуыз молекулаларынан тұрады.
Р-РНҚ молекуласының ерекшеліктерінің бірі – гуанин (Г) және цитозин (Ц) сияқты азоттық 
негіздерінің мөлшерінің басқаларына қарағанда әлде қайда көп болуы. Сонымен қатар минорлық 
нуклеотидтер де жиі кездеседі, мысалы рибоза бойынша метилденген нуклеозитдер.
Р-РНҚ-ның екінші реттік құрылымында қостізбекті учаскелер және ілмешектер де көптеп кездеседі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   49




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет