М.Ж. КӨПЕЕВТІҢ 155 ЖЫЛДЫҒЫНА АРНАЛАДЫ
– деп жауап береді. Әрине, ауызша жазылған
тарихи оқиға болған соң бұл афоризмнің кейбір
жолдары Ақтанберді, Махамбет жырларында да
кездеседі. Бұл – нұсқаның басқасына қарағанда
біршама тіл ерекшелігі бар. Мысалы: оқтай
ұшырады, түсін суытып, зәресі ұшып, бойына
сенген, бет қайтпас, тіл алайық, атыңа қанық
едім, жүзіңе танық едім, ұзын аққан су, түс
мезгілі, ат шалдырып, көп ұлт, қорым мола,
күрделі ел, сүйретіп қыс келді, салы суға кетіп,
көре-көре көсем, сөйлей-сөйлей шешен болады,
жарқырап жаз шықты, күркіреп көк шықты,
шайдай ашылды – фразеологизмдер, жерге кіріп
кете жаздады – литота, білектей қара шұбар
жылан, жыланның ортасын жұтып жібердім
– гипербола т.б. кездеседі.
Мынандай: эпостық жырларда кездесетін
элементтер бар:
Демеді ме: «Күнелтті», демесең,
Көпке татыр өзім бар,
Садақты демесең,
Көпке тиер сөзім бар!
Қорқатын жауым желкемде
Басқа мақұлықтан
Шіміркенбейтін кезім бар!
Мен – Балтакерей: Тұрсынбай! – дейді.
Бұл мәтіннің 4 нұсқасы бізге келіп жетті.
Оның біріншісі – 8-томға (184-186) енсе, екіншісі
әулеттік мұрағаттағы 11-папкадан (280-283 б.)
алынып берілді. Үшінші нұсқа алдында сөз болған
қордағы Мәшһүр-Жүсіп жазбасы (1170-папка,
745-750 б.) бойынша кіргізілсе, төртіншісі де сол
қорға (1177-папка, 252-253 б.) сүйеніп әзірленген.
Қараңыз: осы томдағы 352-бетті [31, б.137-139, 352,
45, б.24-26, 46, б.66-67].
«Әз жақсылардың батасы» – бата да
жанры жағынан өзгеше әдеби түрге жатады. Х.
Досмұхаметұлы батаны халық әдебиетінің кең
тараған түріне жатқызады. Ол: «Қазақ қауымының
Достарыңызбен бөлісу: |
