Маханбетова күНСҰлу нұраддинқызы


Уп «Бөлу / бөлік / бөлек» семантикалық өрісі



бет29/46
Дата07.04.2022
өлшемі368,58 Kb.
#30253
түріДиссертация
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   46
Байланысты:
Қазақ тілі білімінде лексикалық семантиканың зерттелуі, сөз мағынасын оқыту

Уп «Бөлу / бөлік / бөлек» семантикалық өрісі. Уп тілдік негізі бүтін ұғымына қарама-қарсылықты ұғымды – бөлік ұғымын да білдіреді. Себебі, әр бүтін – өзінше бөлек, бөлік. Тіліміздегі бөлік, бөлек, басқа, бөтен сөздерінің шығу негізі уп-тілдік негізі екені осы сөздердің бө/ба негіздерінен көрініп тұр. Осы негізден бөлу, бөліну (ажырату) ұғымы да шығады. Мұнан бөлу, айыру, ажырату ұғымдары тарайды: аборт, абзац, оппозиция, т.б.

Уп «тараптар» (алд, арт, жоғары, төмен) семантикалық өрістері.Уп «бүтіндік» ұғымын бейнелейтін «шар-қоршау» бейнесінің бөліктері түріндегі жарты шарлар (жазықтықта – жарты шеңберлер) бейнелерінен ойыс(опус, опусить)[ ], бүк, бүркеу, бугор, бүкір (дөңес) [ ], алд (бет, пешене, мұрын, перед) [ ] арт ( ма, ме, ба, бе, па, пе болымсыздық тұлғалары) [ ] сөздері мен грамматикалық тұлғалары жасалғанын көреміз. Тіл-тілде осы ұғымдардан жасалған өзге сөздер де мол. Мысалы, перде, пленка сөздері «жабу, бүркеу» ұғымынан, пеленка сөзі «орау» ұғымынан т.б. шығып отыр. (Жұмыста бұл ұғымға қатысты 50 сөз келтірілді).



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   46




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет