ШЫМ БАТЫП КЕТУ. Суға тереңдеп мүлде батып кеткенде,
шым батып кетті дейміз. Мұндағы шым сөзі үстеу қызметінде бұл
күнде жеке жұмсалмайды, мағынасы да бейтаныстау. Көне түркі
тілдері сөздігінде чом- (шом- /шым-) етістігі «суға сүңғу, суға бату»
дегенді білдірген (ДТС, 153). Демек, шым сөзі де бат- дегеннің
мағыналас қатары екен, сонда бату-бату қосарынан келген сөздердің
бірі – чому көне (және кейбір өзге түркі тілдерінде сақталған) сөз де,
екіншісі – бату бұл күнде актив қолданыстағы сөз екен. Чом- (шом-,
шым-) түбірі қазіргі шому, шомылу сөздерінде сақталғанға ұқсайды,
ал шым бату дегендегі шым да – шом-ның фонетикалық варианты
сияқты, ол осы тұлғада тіркес аясында өзгеріп «сіріленіп» қалған.
Достарыңызбен бөлісу: | 
