Мектепке дейінгі педагогика
жүктеу/скачать 2,37 Mb.
|
| М. Жцмабаев .
Ңазақстан Реепубликаеындағы мектепке дейінгі тәрбиенің қазіргі кезеңдегі жай-күйі Мақсаты: Оңушы-студенттерді мектепке дейінгі тәрбиенің ңазіргі кезеңдегі жай күйімен таныстыру, мектепке дейінгі тәрбие мамандарының болашаң ңыз- меттеріне деген ңызығушылықтарын қалыптастыру. Еліміздегі мектепке дейінгі төрбиенің мемле» тарапынан қолдау табуы. ,, Мектепке дейінгі мекемелердің сандық жөне с палың көрсеткіштері. Мектепке дейінгі мекемелерді арнайы маманда), мен қамтамасыз ету. Мазмұны. Шолу дәріс. Қазақстан Республикасыны , «Жоғары білім беру туралы» Заңының 9-бабында: «5^ ■ ғары оқу орны мамандарын даярлау ғылым мен білім,, ұштастыру, оқытудың белсенді өдістері мен жаңа ақц 1 раттың технологиялар кешенін қолдана отырып, дая] ландыру негізінде студенттердің шығармашылық жә? тәжірибелік қабілеттерін ңалыптастыру жөне дамыі . үшін мүмкіндіктер туғызу арқылы жүзеге асырылады», делінген. Яғни, болашак мамандарды кәсіби даярла) дың маңыздылығы жеке тұлғасы мен қызметіне деге осы заманғы талаптармен сипатталады, мұның өзі жои ры оқу орнының педагогикалық процесіне жалпы жөв кәсіби мөдениетті үдайы көтеріп отыратындай бағы| бағдар беру ңажеттілігін туғызады. Қазаңстан Республикасының Президенті Н.Ә. Наза^ баевтың әр жылдардағы халықңа Жолдауы - әр адамньл жан-жақты дамуына мол мүмкіндік жаеайтын мемл^- кеттік құжаттың бірі. Бұл жолдаудың негізіне түрлі формалармен катар білім беру жүйесін хальщаралыі деңгейге көтеру, әлемдік білім кеңістігіне толығымеі кірігу және қоғамымыздың басты байлығы - жас ұрпак ты дамыту мақсатында оның ой-өрісін кеңейтіп, жан дүниесін байыту, жалпы жөне көсіптік білім алуы үші* мүмкіндіктер жасау туралы мөселелер қойылыпотыр. Қазақстан Республикасының білім беру жүйесіндеП мақызды өзгерістер жогары білімді, білікті педагогтаі даярлаудың ңажеттілігін көздеп отыр. Болашақ педагог тарды ңоғам талабына сай білімді, ғылымды жан-жақт^ меңгерген, терең теория мен төжірибені ұштастыра ал*
тын білікті маман етіп даярлау - жоғары мектептің бірден-бір міндеті. ;і° Қазақстан Республикасы «Білім туралы заңының» '23-бабына жөне Қазаңстан Республикасы Үкіметінің с1999 жылғы 22 ңарашадағы №1762 бүйрығына сөйкес «Балаларды міндетті мектепалды даярлау мәселелери ІаІтуралы Қаулысы, оның ережесі жөне түжырымдамасы- ның ұсынылуы, балаларды мектепке даярлау бүгінгі таңдағы ен, өзекті мөселе екендігін көрсетеді. Отбасын- 1)1 да жөне балабаңшада, мектеп жанында баланы мектеп- ^ ке даярлау бағдарламаларының (1998, 1999, 2000), оқу- < әдістемелік ңүралдарының жарың көруі төрбиеші-педа* гог мамандарын даярлау мәселесінің сан қырына жаңа- Ц ша ңарауды талап етіп отыр. Жоғары мектептегі білім барша өлем тыныс- ’ тіршілігінің алғашңы іргетасы. Ал бүгінгідей өлемдік і ңауымдастыңтан тәуелсіз Қазақстан түлғасы биіктеп, ) ғылыми-техішкалкщ прогресс қарыштап дамыған түста з біздің еліміз үшін сапалы білім, саналы төрбиемен қатар, t білікті мамандар даярлау мөселесі туындап отыр. Білім і беру саласындағы осы іргелі мемлекеттік саясатта білім I беруді бүдан өрі жетілдіру мен дамытудың басты жолы ретінде мектепке дейінгі төрбие мен оқыту - баланың I жас шамасын жөне өзіндік ерекшеліктерія ескере оты- ! рып, оның жеке адам ретінде қалыптасуы мен дамуына жағдай жасайтын Қазақстаи Республикасының үздіксіз білім беру жүйесінің бірінші деңгейі болып есептеледі. Оның бүгінгі жағдайына талдау жасайтын болсаң, Қазаңстанда 1991 жылы балабақшаға 7 жасқа дейіыгі* лерді ңамту - 47%, ал б жасқа дейінгілерді қамту - 77%, елімізде білім беруде жүмыс істейтін қызметкерлер саны 8,743 адам болды. 1991 жылы өтпелі кезеңге бай- ланысты қөптеген балабақшалар жабылып, 1999 жылы 80% -га дейін, ал балаларды қамту 10% -ға, қызметкер- лер саныД, 158 адамға төмендеді. Дегенмен де, 1999 жыл* дан бастап Үкіметіміз мектепке дейінгі білім беруді қал- лына келтіруге .баса назар аударды. Білім туралы заңда мектепке дейінгі төрбие жалпы білім беру жүйесінің құрамдас негізгі бөлігі ретінде қарастырылды. Білім лц нистрлігі жөне жергілікті басңару органдары мектепад ды дайындығын өз бюджеттерінен қаржыландыруды қал тамасыз етуді үсынды. Еңмаңызды мәселе - 1999 жылда бастап міндетті мектепалды дайындығы Үкіметтід қаулц сы бойынша енгізілді. Үкімет тарапынан 2010 жыл? дейін үш жастан бастап мектепке дейінгі білім беруд кеңейтуді жоспарлады. Соңғы бес жылда мемлекеттік саясат мектепке дейів гі тәрбие саласында балалардың білім беру бағдарлама ларын меңгеруіне және төрбие мен білім сапасын көте ру аясын едәуір кеңейтуге мүмкіндіктер берді. Қазірг кезде біздің елімізде 175,9 мың баланы қамтитын 119! мектепке дейінгі ұйымдардың қызмет ететінін айтуғі болады. 2010 жылға дейін Үкіметіміз: 23 мың орындың 164 балабақша құрылысын жүр гізуді; негізінен ауылдық жерлерде Білім беру үйымдары ның базасында 20 мың орындық 800 мектепке дейінгі шағын орталық құруды; мектепке дейінгі білім беру жүйесінде даму мүмкіндігі шектеулі балалар үшін 380 инклюзивті білім беру және коррекциялық кабинет ашуды жоспарлав отыр; Қазақстан Республикасы Білім жөне ғылым ми- нистрлігі республикадағы мектепке дейінгі үйымдар қызметінің нормативтік-қүңықтық базасын жасау үшів аз күш жұмсап отырған жоң. Қазіргі кезде мектепке дейінгі сәбилерді қолдау маңсатында «Балабақшага ба- рамыз» деп аталатын мемлекеттік жоспар мен Заң жоба* сы дайындалып, тәжірибеге енгізілуде. Мектепке дейінгі сәбилерді қолдауға арналып бөлінетін ңаржының көлемі өсті. Мысалы: бұл мақсатка 2003 жылы 4553,5 млн. теңге бөлінсе, 2004 жылы ол 6542,2 млн. теңгеге жетті, ал 2005 жылға 7563,3 млн, тенге жоспар ланды. Республикада 1283 мектепке дейінгіүйым' дар жүмыс істейді. Олардың 179-ы жекеменшік, 1104-і мемлекеттік үйымдар. Мектепке дейінгі үйымдар же-* лісін дамытуға республикалық бюджеттен 2006 жылға і қосымша 1 млрд. теңге бөлінген. Мектепке дейінгі тәр- бие саласын ғылыми-өдістемелік және ақпараттың-са- 1 раптаумен қамтамасыз ету және арнаулы мамандар даяр- лау мөселесі дәл бүгінгідей деңгейде өзекті болған емес. Сондықтан, жан-жақты дамыған түлғаны дамытуға қажетті жағдай жасалуын, білікті мамандар даярлауды ңамтамасыз ету көзделуде. Оқу орындарының типтері мен оқу тілін таңцауға еркіндік берілді. Білім беру ұйым- дары бағдарламаларды, оқыту формалары мен өдіс- төсілдерін таңдауға заңды түрде мүмкіндік алды. Білім беру мазмұнын жетілдіру, білім сапасын арттыру мәсе- лелері жан-жақты қарастырыла бастады. Бұл болашақ педагог мамандардың өз ісіне жауапкершілікпен қара- уын және шығармашылығы мен іскерлігін ұдайы ұштап отыруын талап етеді. Бүл мәселеге байланысты Президент кезекті бір ха- лыққа Жолдауында: «Біз болашақтың жоғары техноло- гияльщ жөне ғылыми қамтымды өндірістер үшін кадр- лар ңорын жақсартуымыз қажет», - деп атап көрсеткен болатын. Осы игі істерді жүзеге асыруда білім берудід елемдік кеңістігіне кіру үшін, өрі талаптары мен ыңпал етуі Қазақстанның мүддесімен үштасып жатқандыңтан, оқыту технологиясын Боллон Конвенциясына сөйкес- тендіруді алға ңойып отыр. Бұл конвенция бойынша мамандар дайындаудың екі сатылы болуына мөн беріл- ген. Алғашқы академиялық білім жалпыға ортақ бакалавр дөрежесі болса, халықаралык сапаға сай, бүгінгі білім кеңістігінің талаптарына жауап беретін өз салала- рының өте білікті маманы болып шығатын, ғылыми жөне өндірістік мөселелерді шеше алатын магистрлер дайын- дау оңу жүйесінің екінші сатысында жүзеге асырылу- да. Бүл шетел университеттерінің төжірибесін зерттеп білуде бүгінгі Қазақстанның, ТМД қүрамына енётін баска да елдер сияқты болашақ мамандардың көсіби даяр- лық процесі көпдеңгейлі даярлыққа өтетіндігін, оқыту- ды диверсификациялау нөтижесі іске асырылып, жаңа информациялйқ технологиялар енгізіліп жатқанын көрсетіп отыр. Жоғары оңу орындарында кредиттік технология жүйесі енгізілуіне байланысты оңу процесіне өзгерістер жасалды. Бұрынғы оқу жүйесінде өдеттегі- дей, студент дөріс сабақтарына мүғалім не туралы өңгіме- лейтінін білмей келетін. Ал, ңазір студенттің сабаңңа алдын ала даярлануы талап етіледі, семестр басталарда дөріскер дөріс сабаңтарының күні, тақырыптары, оларға қатысты тапсырмаларды тұтас курс бойынша ұсынып, пөннің түсініктемесін тарату арқылы, яғни бізде да- йындалған ОӘК оңыту жүйесінің тұтас алғандағы құ- рылу ерекшелігі (кредит - сағат) университеттегі бір сагат оқуға өз бетінше даярлықтың 3 сағатын ңосуды мегзейді. Бұл өрбір оабаққа студенттер 3 сағат даярла- натындығын көрсетеді. Оқытушымен бірге даярлың (СРСП) үйдегі даярлыңтың қорытындысын шығару, біз- дерде қалыптасқандай түсіндіру, оңыту емес, дөрістерді өткізу алгоритмі де өзгереді. Студеңттердіқ материал- мен өз дөрежесінде таныстығын болжай отырып, дә- ріскер тақырыпқа қатысты көптеген сұраңтдрга жауан бере келіп, мысал келтіріп, түсініксіз жерлерін ғана тү- сіндіреді. Сабақ басталған күннен бастап-аң қажетті аде- биеттер тізімі ұсынылады. Ал шет елдерде (АҚШ, Германия, т.б.) университеттің дүкендерінен керекті мате’- риалдарды сатып алуға, семестр бойында өткізілетін пөндер кешені, университет каталогы қоса сатылады және ңандай да болмасын кітаптарды табуға мүмкіндік беретін компьютерлендірілген кітапханалар жабдыңтал- ған. Олар тәулігіне 24 сағат жұмыс істеп, студенттік би- леттерді көрсетіп қолдануға болатын компьютерлік зерт- ханалар қүрылган. Кітапханаларда микрокарталарға саңталған мерзімді баспасөз жинаңтары мен арнайы бөлімдері жұмыс іетейді. Мұндай кітаптар ңоры мен мүмкіндіктер студенттердің білімін қамтамасыз ететін бірден-бір маңызды фактор болып есептеледі. Бүл сту- денттердің өздігінен дербес әрекет етуіне, интернетпен жұмыс істеуіне, үзіліссіз білім жетілдіруіне ықпал етеді. Жоғары мектептің мақсаты - ңоғамның, мемлекеттің жөне жеке түлғаның сапалы жоғары білім алуға деген мүдделерін ңанйғаттандыру, әрбір болашақ жас маманға оқытудың мазмұнын, нідсанын жөне мерзімдерін таң- дауға кеңінен мүмкіндік беру.
жүктеу/скачать 2,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|