жазып отыруга тиіс і
А.С. Макаренкі і
]
Мектепке дейінгі жастағы балалардың даму 1 ерекшелігі және жас кезеңдері J
Мақсаты: Оқушы-студенттерді мектепке дейінгі ке- 1 зеқдегі жас ерекшеліктерінің айырмашылықтарыі ' ажырата білуге үйрету, олардың даму мүмкіндіктері* ] айңындай отырьш, тәрбиелеу мен білім беру жұмыста- ( рында басшылыққа ала білуге жаттықтыру. ^
Негізгі үғымдар. Жас кезеңдері: нөрестелік кезе&в , сөбилік кезең, мектепке дейінгі кезең, сөбилердій ^ бірінші тобы, сөбилердің екінші тобы, естиярлар, ере' 3 сектер, мектепалды даярлық тобы.
Мектеп жасына дейінгі балалардыд жас кезеңде- ріне' бөлінуі.
Сөбилік кезеқ.
Мектепке дейінгі кезең.
Бала дамуындағы іс-әрекеттің ықпалы.
I
Мазмұны. Шолу дәріс. 1. Нөрестелік кезең - туманная бір жасңа дейінгі кез; сөбилік кезец - бір жастан үш жасңа дейінгі кез; мектепке дейінгі кезең - үштен жеті жасқа дейінгі кезең. Нөрестелер тобы 0-2 жас; сөби- лердің бірінші тобы - 2-3 жас аралымы; еебилердің екінші тобы - 3-4 жас аралымы. Естиярлар тобы - 4-5 жас аралымы; ересектер тобы - 5-6 жас аралымы. Мектепал- ды даярлық тобы - 6-7 жас аралымы.
Сэбилік кезец. Бала өмірінің екінші жылы бөбектік шақ деп аталады. Бүл шақта даму біршама баяулап, де- несі мен психикасы жамынан жетілуі одан өрі жалғаса- ды. 2 жасқа дейінгі кезеңде дербестікке ұмтылмыш, біраң қабілет дөрежесі жетілмеген болады. Дене бітімі шымырланып, жүрісі қалыптаса бастайды. Артық кимы- лы аз, жүйке жүйесінін; қабілеті артады, 5-5,5 сағат сер- гек, ояу жүреді. Бөбектер музыкама, биге еліктеп, өн сазына, ырғамына түрлі қимылдар жасайды.Осы шақта жаңа жамдайма оңай бейімделіп, қор шаман ортаның өсерін қабылдаума қабілеті жетеді. Сенсорлық қабілеті артыц, заттардың түсіне, көлеміне қарайұқсастықтарын белгілеп, салыстыра бастайды, екі түсті шардан өзіне Қажеттісін тауып алады. Осы кезде көріп қабылдауы да жетіле түседі: терезе алдында түрған гүлді немесе ілініп тҰрман перденіқ өзгергенін байдайды. Бамдарлауы тұ- раңты мақсатты сипат алады. Мысыңқа, итке, суретке Ұзақ қарай алады (7-8 мин.)- Бүл кезде олармен ойын- сабақтар өткізу жан-жақты дамытуға эсер етеді. Атап аитсақ: қимылын жетілдіру; тілін, ойын дамыту; төщ- Ректі болжай білу; заттармен әрекет ждсау, дидактика- ңүрылыс материалдарын, ойыншықтарды пайда-
г
лану; іс-әрекеті мен қймыл-ңозғалыс дағдыларын к лыптастьіру, Кұбылыстар мен Заттарды қарап көру, \ тап сеЗіну; .музыка сазы, ырғағы, руенін есту; сезі^ сол арқылы эстетика Лык; төрбие беру; адамгершілік' баулу мақсаты көзделеді. Ойын сабаққа бірінші жарі^ жылдықта көқіл көтеру ойындары, екіыші жарты жы:
I
дықта ережелі,., ңимылды ойындар енгізіледі. Сабақтг мазмұны бірте-бірте күрделеніп отырады.
Сөби өзінің оңды әрекетіне* ісіне қуанады, әб« қылығына ұялады, үлкеңдерге көмектескісі, бірлесіп 4 істі орындағысы келеді, бұл сөбиге төн жаңа талап-тілеі^ 3-4>жаетағы балалардың аталған ерекшеліктеріне сә[ кес, жүргізілетін күн төртібі мен бағдарлама бойынш* өткізілетін сабаңтар бар. Қорыта айтңанда, екінші сәб{ лер тобындағы балаларды жан-жаңты. дамытуға мүм кіндіктер мол. Оқыту барысынДа берілетін таным-би лімге үлкендер тарапынан ықпал -етудіқ маңызы ере£ ше. Үлкендер балаларға білім мазмүнын игерумен қата^ олардың мінез-құлқын зерттейтін моральдың ереже^ лерді, жағымды өдеттерді игеруді меңгертеді. Сондай-а^ үлкендердің бағалауы, іе-өрекеті, сөзі, әңгіме-ертегд. лері* өлең-тЯңпақтары, ңұрметті адамдар мен құрдаст/ рыньщ Жағымды ңылықтары, әдеби кетпкерлерд^ істері сәбилерге өсер етіп, бірте-бірте оныңмінез-ңұлңы^ на айналады.
«Естиярлар» тобы (5,жас}ок;у өрекеті сөбилер тобы^ мен салыстырғанда мазмұн жағынан күрделене түседі^ Жалпы дймуында. адамгершілік, еңбек тәрбиесі мөнді^ бала бастайдьі, дөл ,оеы шақта үлкендерге ңамқорльпС
мейірімді катынастың негізі ңаланады. Сол сияңть^ үлкеИдердің тарапынан да жыЛы ңатынас, жанашырлы^ білдіру, еркелету, аялау, табысын мададтау, қолдау, оньЦ талап ңоюмен.үйлестіруу мінез-қүлңында көрініс тапқа^ с теріс Қыльщтарын көрсету, аділ айыптау, баланың іс- j әрекетіне оң ңарау үлкендерге дегең сенімін арттььра^ ды.-Олардың ерекшелігі көгГшіліктің, құрдастарыны^і пікіріне құлақ аса бастайды, бағынады, олармен есепте^ седі, өзге балалардың іс-әрекетін бағаглауы мазмүнды,
Іола бастайды. Бала психикасының дамуына өсер ететін Іүнделікті іоәредеттерінде (оқу, -еңбек, рйын, т.б.) бала ^елгілі түпкі себептібасшыльщқа алады:
(]
Достарыңызбен бөлісу: |