Методические рекомендации по обобщению передового педагогического опыта в республике казахстан
жүктеу/скачать 2,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1960-1970 жж.
КСРО-да педагогикалық ғылымның дамуы қатаң идеологиялық бақылаумен жүргізілді. КСРО педагогикалық ғылымдар Академиясы халықтық білім беруді дамыту орталығына айналды, онда 11 ғылыми-зерттеу институты, 9 эксперименттік мектеп, К. Д. Ушинский атындағы халық білім беру бойынша Мемлекеттік кітапханасы, ғылыми - педагогикалық мұрағат жұмыс істеді. Академияның ғылыми-зерттеу институттары тӛрт бӛлімге біріктірілді: педагогика теориясы мен тарихы, психология және жас ерекшелік физиологиясы, дидактика және жеке әдістемелер, кәсіптік-техникалық білім берудің педагогикасы мен психологиясы. 1969 жылы. Академия құрамына «Педагогика» баспасы, Педагогикалық жоғары оқу орындары мен университеттердің педагогикалық пәндер оқытушыларының біліктілігін арттыру институты кірді. Осы кезеңде кеңестік педагогтар (Ю. К. Бабанский, М. А. Данилов, Б. П. Есипов, Л. В. Занков, В. В. Краевский, И. Я. Лернер, Г. И. Щукина және т. б.), педагогика тарихы (Г. Е. Жураковский, Ф. Ф. Королев, А.И. Пискунов, З. И. Равкин, М. Ф. Шабаева және т. б.), педагогика әдіснамасы (В.Е. Гмурман, В. И. Журавлев, В. И. Загвязинский, Н.Д. Никандров, В. М. Полонский, М. Н. Скаткин), жан-жақты жеке тұлғаны тәрбиелеу, дамыту (О. С. Богданова, Л. Ю. Гордин, И. А. Каиров, В. М. Коротов, Б. Т. Лихачев, Л. И. Новикова, Э. И. Моносзон, Г. Н. Филонов және т. б.). дидактика мәселелерін шешеді. Сол кездегі ең танымал педагогтардың бірі В. А. Сухомлинский (1918- 1970), 33 жыл Павлышка орта мектебінің директоры болып жұмыс істеген. Оның «Сердце отдаю детям»(1969), «Павлышка орта мектебі»(1969), «Рождение гражданина»(1971) және т.б. кітаптары белгілі КСРО педагогтары 8 мен шетелдерде үлкен қызығушылық тудырған. 1970-1990 жылдары политехникалық оқытудың озық педагогикалық тәжірибесін, оқушыларды еңбекке тәрбиелеуді және олардың кәсіби бағдарын зерттеумен П. Р. Атутов, К. Ш. Ахияров, Н. И. Бабкин, А. С. Батышев, А. Н. Кузибецкий, С.Е. Матушкин, Е. А. Милерян, A. M. Новиков, В. А. Поляков, В. Г. Рындак, А. Д. Сазонов, В.Д.Симоненко, В. Г. Соловьянюк, Н.А. Томин, Р. З. Тагариев, Э. Ш. Хамитов, М. Ж. Хитарян, С. Н. Чистякова айналысты. 70-80 жылдары Ю. К. Бабанскийдің, А. С. Батышевтің, Я. С. Турбовскийдің, Л. М. Фридманның тұжырымдамалары, 90-жылдары Ф. Ш. Терегуловтың, Г. И. Хозяиновтың зерттеулері ерекше ресімделген болып табылады. Мысалы, Ю. К. Бабанский «мұғалімдермен оқытудың озық тәжірибесін жүйелі түрде зерделеуді ұйымдастыру қажет екенін атап ӛтті. Белгілі мағынада озық тәжірибе тиісті жағдайларда оңтайлы ұйымдастырылған қызметтің синонимі болып табылады. Сондықтан белгілі бір міндеттерді оңтайлы шешу әдістемесін меңгеруге озық тәжірибеге еліктеу тікелей ықпал етеді»[6]. Ол сондай-ақ, мұғалімдер жұмыс тәжірибесінде «озық тәжірибенің алуан түрлі кӛздерін қолданатынын атап ӛтті. Ең алдымен, озық педагогикалық тәжірибені зерделеу мақсатында, бұл ғылыми-әдістемелік журналдар, жаңа дидактикалық құралдар мен әдістемелік әзірлемелер, кітаптар мен брошюралар, «Мұғалім газетінде» жарияланымдары, мұғалімдердің жетілдіру институттарының басылымдарында шығарылатын»[6]. Я. С. Турбовской озық педагогикалық тәжірибені зерттеу мен жинақтауда әдіснамалық мәселе ретінде келесі аспектілерді бӛліп қарастырады: - педагогикалық тәжірибе зерттеу объектісі ретінде; - педагогикалық тәжірибе түрлері; -мақсатты үрдіс ретінде педагогикалық тәжірибені зерттеу және жинақтау. Зерттеушілерде озық педагогикалық тәжірибені анықтау мен түсінуге ортақ кӛзқарас жоқ. Я. С. Турбовскийдің пікірінше, «озық педагогикалық тәжірибе» ұғымы 40-қа дейін анықтамадан тұрады. Мысалы, Я. С. Турбовский педагогтың, тәрбиешінің, жетекшінің жеке, жергілікті экспериментінің қорытындысы ретінде озық педагогикалық тәжірибені түсіндіреді"[7]. Г. М. Коджаспирова «педагог озық тәжірибені қолда бар қаражатты жетілдіру, педагогикалық үдерісті оңтайлы ұйымдастыру есебінен, үздік нәтижелер алумен сипатталады» деп санайды [8]. В. И. Загвязинский озық тәжірибені тәрбиелеу мен әлеуметтік кӛмекті дамытудың прогрессивті үрдістерін іске асыратын, ғылыми жетістіктерге сүйенетін, әлеуметтік- 9 педагогикалық процестің мазмұнында, құралдарында, тәсілдерінде жаңа нәрсе жасайтын және осыған орай нақты жағдайларда оңтайлы мүмкін болатын нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін тәжірибе ретінде қарастырады[9]. Озық тәжірибені практикамен тексерілген ғылыми жетістіктерге сүйенетін, тәрбиелеу мен оқыту сапасын жетілдіруге айтарлықтай ықпал ететін, білім, білік және дағды деңгейін, балалардың тәрбиелілік деңгейін арттыруға елеулі әсер ететін, педагог пен балалардың қосымша уақыты мен күшін қажет етпейтін, педагогтардың негізгі массасының әр түрлі жағдайында қолдану үшін қол жетімді екенін санау керек. (Федоров Г. В., Радионова Л. Г). М. Н. Скаткин педагогикалық тәжірибе кең мағынада, оқыту және тәрбиелеу тәжірибесі, тар жағдайда - ұзақ немесе одан аз жұмыс нәтижесінде алынған педагогтың шеберлігі деп санайды. И. К. Журавлев, Э. И. Монослой сияқты озық педагогикалық тәжірибе – бұл тәжірибелік педагогикалық іс-әрекет екенін атап ӛтті. Озық педагогикалық тәжірибені жаппай тәжірибеге енгізуге А. Н. Бойко, Э. А. Загуменнова, В. В. Матюшова, Т. Г. Михайленко, З.Е. Михайлова, Н.И.Терновая, П.К.Холмогорцев назар аударды [3]. Озық педагогикалық тәжірибені зерделеудің дидактикалық аспектілерін А. С. Батышев, Н. В. Карнаух, А. Г. Козлова қарастырды. Мұғалімдердің жетілдіру институттарының қызметіндегі озық педагогикалық тәжірибені зерттеу және қорыту мәселелерімен Т. Р. Абдуллаев, А. Л. Горшков, Т. Ф. Кулдавлетов, А. И. Курзина, А. Х. Сурманидзе, Ш. Таубаева, Л. В. Ушенина айналысты. Педагогикалық оқу орындарының студенттері мен мұғалімдерінің озық педагогикалық тәжірибені зерделеуге, жинақтауға, талдауға және пайдалануға дайындығы туралы Э. Т. Ардаширова, Э. П. Бронникова, Н. А. Гвоздева, Э. А. Ижбулатова, И. В. Ирхина, А. И. Киктенко, Т. А. Клименко, А. Г. Козлова, С. И. Прусс, Л. И. Стрельцова, Н. П. Тучнин, О. Г. Ярошенко атап ӛтті. «Озық педагогикалық тәжірибені зерттеу, жинақтау және пайдаланудың әдіснамалық және теориялық мәселелері» атты Бүкілодақтық семинардың IX сессиясы(1978) негізгі ғылыми міндеттерді анықтауға және оларды зерттеушілер үшін шешу жолдарын анықтауға ықпал етті. (А. Н. Бойко, П. И. Карташов, З. Е. Михайлова) «Енгізу» және «тарату» мәселелері бойынша зерттеулер жүргізілуде. Сессия қорытындысы бойынша КСРО ПҒА жалпы педагогикасы ҒЗИ педагогикалық тәжірибесін зерттеу және жалпылау теориясы мен әдістемесінің зертханасы Я. С. Турбовскийдің редакциясымен қазіргі жағдайда педагогикалық тәжірибені зерттеу және қорыту мәселелерін әзірлеу бойынша әдістемелік ұсыныстар шығарды. Онда теориялық тұжырымдама әзірленді, 10 озық педагогикалық тәжірибені зерделеу, жинақтау және тарату халықтық білім беру жүйесінің әртүрлі буындарының қажеттіліктерін қанағаттандыруды қамтамасыз ететін, мақсатты қызмет ретінде қарастырылады. Ғалымдар проблемасына сәйкес зерттеудің келесі әдістері анықталды: - тиісті социологиялық, педагогикалық және әдістемелік әдебиетті зерттеу; - мектептерде, халықтық білім беру бӛлімдерінде және МЖИ тиісті құжаттарды зерттеу және талдау; - әртүрлі буындарда озық педагогикалық тәжірибені эксперименттік зерттеу және енгізу; - мұғалімдер мен басқа да халыққа білім беру қызметкерлеріне сауалнама жүргізу және ауызша сұрау; - педагогикалық оқуларда, ғылыми-практикалық конференцияларда баяндамаларды оқу және талдау. Зерттеу жұмысы мектептерде, әдістемелік кабинеттерде және халықтық білім беру бӛлімдерінде, Аджар АССР мұғалімдерінің жетілдіру институтында жүргізілді.. Жұмыста Аджар АССР МЖИ-нің әрекет ету аймағының 300-ден астам (Аджар АССР , Поти қаласы және Грузин КОР-нің үш ауданы), оның ішінде жұмыстың ерекше жағдайлары бар ауылдық мектептердің материалдары ұсынылған. 80-ші жылдары озық педагогикалық тәжірибені зерттеудің жаңа нәтижелері алынды: (Д.Б. Богоявленская) психологиялық талдау; (А.А. Столяр) жинақтау тәсілдерін қарастыру; (Н.М. Таланчук) жүйелік-функционалдық тәсіл; (Я.С. Турбовскийдің) диагностикалық тұжырымдама; (Л.М. Фридман) психологиямен ӛзара байланыста зерттеу; (В. И. Журавлев) ғылыми зерттеу әдісі ретінде озық педагогикалық тәжірибе [3]. жүктеу/скачать 2,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|