Министерство здравоохранения и социального развития республики казахстан

135
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
которые употребляются в различных областях науки, например, препарат, прибор, инструмент, эле-
мент. Термины, которые употребляются в определенной области науки, относятся к узкоспециаль-
ной терминологии. Узкоспециальная терминология - самый представительный слой специальных 
терминов, именующих специфические для каждой отрасли знания реалии, понятия, категории. В 
узкоспециальной медицинской терминологии термины чаще всего имеют в основе греко-латин-
ские и английские корни.   В современной лексикологии термины являются узаконенными, ко-
дифицированными названиями специальных понятий какой-либо науки – общеупотребительные 
профессионализмы.    неофициальными  заменителями,  просторечными  эквивалентами  являются 
так называемые профессиональные жаргонизмы. Например, в устной речи медиков отмечаются 
общепринятые профессионализмы в русском языке: дернуть на пищевод - провести чреспищевод-
ную электрокардиостимуляцию; клиника, остановка - клиническая смерть; лучевики - больные, 
проходящие лучевую терапию, посадить на трубу - перевести на искусственную вентиляцию лег-
ких; труба - интубационная трубка и др.
Профессионализмы, как правило, заменяют термины словосочетания или монолексемные 
термины с большим количеством слогов. Например: трёп - трепетание предсердий; подклюка - 
подключичная вена; ярёма, ерёма - яремная вена; уши - фонендоскоп; химия - химиотерапия; снять, 
сделать, записать пленку - сделать ЭКГ; сделать снимок - сделать рентгеноскопическое исследова-
ние и др. Разновидностью медицинской устной речи является медицинский социолект - медицин-
ский профессиональный жаргон, слэнг и медицинское просторечие. В речи медиков отмечаются 
профессиональные  жаргонизмы,  мотивированные  специальными  терминами  или  созданные  на 
основе обиходной лексики: белка - алкогольный делирий или белая горячка; рецидивист - больной 
с рецидивом («повторением») болезни; операция «колбаса» - повторные ампутации нижних конеч-
ностей по поводу их критической ишемии; тубик - туберкулез, вешалка - взвешивание больных, 
дыхалка – дыхание. Большую группу составляют глаголы и глагольные сочетания: отпустить - не 
препятствовать  активно  смерти  терминального  безнадежного  больного;  кровануло  -  открылось 
кровотечение, нарушиться - быть в состоянии инсульта, откапать - увеличить дозу лекарственного 
препарата  в  капельнице,  мочить,  помочить,  размочить  (кого)  -  дать  мочегонные  лекарственные 
препараты (диуретики), кинуть зонд - прозондировать и др. Возникновение и функционирование 
медицинского жаргона в профессиональном неофициальном общении врачей объясняется двумя 
основными причинами: 1) краткие наименования экономят время; 2) использование сниженной, 
иногда грубоватой лексики - это психологическая разгрузка в тяжелом труде врачей. Например, в 
экстремальной ситуации врачу иногда проще сказать: «Клиент замерцал, кинул давление, ну мы 
его стукнули и на трубу посадили», чем выговорить: «У пациента развился пароксизм тахисисто-
лической мерцательной аритмии, сопровождающийся нестабильностью гемодинамимки, что по-
служило показанием для проведения электроимпульсной терапии с последующей интубацией и 
переводом на ИВЛ».
Специальная лексика - термины и профессионализмы - существуют параллельно с общеу-
потребительной лексикой как межсистемные (межкультурные) синонимы, с разных мировоззрен-
ческих позиций и в разном понятийном объеме обозначают одни и те же реалии. Никакая другая 
область человеческой деятельности настолько не нуждается в установлении диалога научной и 
наивной картины мира, как практическая медицина с ее постоянным общением специалистов и 
неспециалистов по поводу лечения заболеваний. Врачи переводят информацию в доступную для 
пациентов версию, а полученные от них жалобы интерпретируют в соответствующих терминах. 
Исходя из этого, можно сказать, что знание терминологии позволяет понять медицинскую анно-
тацию и правильно использовать лекарственный препарат. Также можно сказать, что инструкция, 
прилагающаяся к лекарству, содержит в себе различные структурные элементы, которые могут 
быть обязательными и необязательными, потому что структура аннотации не регламентирована.В 
тексте медицинской аннотации встречается узкоспециальная медицинская и общая терминология, 
т.к. медицина тесно связана с такими науками как химия (в аннотации встречаются названия хими-
ческих элементов и соединений), биология (в медицинских инструкциях присутствуют названия 
органов и частей человеческого тела) и другими узконаправленными науками (генетика и др.).
В ходе анализа медицинских терминов, было выявлено, что большое количество медицин-
ских терминов происходят от греческого и латинского языков. Использование в медицинских ин-

136
КӨПТІЛДІЛІК ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕКСТІНДЕ 
струкциях большого количества узкоспециальных медицинских терминов приводит к тому, что 
большинство потребителей не понимает содержание аннотации.
Список использованных источников:
1. В.Абрамов, Г.Абрамова Социолектная и обиходно - просторечная медицинская лексика. М.,2003
2. Машковский М.Д. Лекарственные средства 2 тома. М.: Медицина 1987. – 624 с.
3. Полная энциклопедия народной медицины / Маркова А.В. – СПб.: Сова; М.: ЭКСМО – Пресс, 
2002г. – 640 с.
4. Машковский М.Д. Лекарственные средства 2 тома. М.: Медицина 1987. – 624 с.
5. Полная энциклопедия народной медицины / Маркова А.В. – СПб.: Сова; М.: ЭКСМО – Пресс, 
2002г. – 640 с.
Т. Мусалиева
ЖОО КӨПТІЛДІ БІЛІМ БЕРУ ЖАҒДАЙЫ
Ы. Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты
Ғылыми жетекшісі: Ж.М. Бакирова, оқытушы
«Қазақстан әлемде жоғары білімді, халқы үш тілді де: қазақ тілін – мемлекеттік тіл 
ретінде, орыс тілін – ұлтаралық қатынас тілі ретінде және ағылшын тілін – жахандық 
экономикаға нәтижелі өтудің көмекші тілі ретінде еркін меңгерген ел болып танылуы керек».
Н.Ә. Назарбаев
Қазақстанда бәсекеге қабілетті дамыту мен тұрақтандыруға бағытталған ұлттық идеологи-
яның бір бөлігі үш тілде оқыту идеясы болып табылады. Қазақстан Республикасының Президенті 
Н.Ә.Назарбаев  өзінің әртүрлі ресми  сөз сөйлеулерінде Қазақстандағы Тілдердің үштұғырлығы 
туралы бірнеше рет айтқан болатын. Бұл идея алғаш рет 2006 жылы  қазан айында Қазақстан ха-
лықтарының Ассамблеясының ХІІ сьезде жарияланды,жастардың болашағы үшін білім беруде үш 
тілді білудің маңыздылығы айтылды [1;17].
2007 жылғы  «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты  Жолдауда Нұрсұлтан Әбішұлы «Тіл-
дердің  ұштұғырлығы»  туралы    мәдени  жобаны  іске  асыруды    кезеңмен  бастауды  ұсынды.  Қа-
зақстан халқының рухани дамуы үшін ол ішкі саясаттың бір бағыты болып бөлінді. Қазақстан 
бүкіл әлемде  халқы үш тілді пайдаланатын мәдениетті ел қатарында танылуға тиіс. Бұлар қазақ 
тілі –мемлекеттік тіл, орыс тілі - ұлтаралық қатынас тілі және ағылшын тілі – жаһандық  эконо-
микаға кіру тілі. Үштұғырлы тіл идеясы өмірдің қажеттіліктерінен туындап отыр. Қазіргі кезеңде 
әлемге  есігі ашық мемлекеттер қарыштап дамуда. Жетістіктер мен  жаңа танымдар планетамы-
здағы  басымдық алып дамыған  тілдердің арқасында беріледі. Бірнеше тілді меңгеру халықтар 
мен елдер арасындағы қарым-қатынасты, бірігу қабілеттерін кеңейтеді. ТМД-да бірде-бір мем-
лекет көптілді білім беруді мемлекет деңгейінде қарастырмайды.  Президент қаулысымен  осы 
міндеттерге сәйкес 2020 жылы қазақстандықтар қазақ тілін 100%, 95%- орыс тілін және ағылшын  
тілін 25% меңгеруі тиіс. Елімізде 3 тілде білім беретін 33 мектеп  жұмыс істейді.  Ағылшын тілін-
де математика, физика, информатика, химия, биология, география  пәндері оқылады. Жоғары оқу 
орындары көптілде білім  беретін  орта мектеп мұғалімдерін даярлайды.  Өңірдің 11 мектебінде 79 
шетелдік ағылшын тілінің оқытушылары сабақ береді. Ағылшын тіліндегі оқулықтарға Cambridge 
Universyty  шыққан физика, география, математика, информатика, биология және химия  пәндері-
нен ҚР МЖБС-на сәйкес сараптамалар   жүргізіледі. 476 мектеп көптілді білім беру жүйесіне кө-
шеді, ал 9 жоғары оқу орны арнайы ағылшын тілінде кәсіби маман дайындайды деп жоспарлануда.
[3;44]
Білім және ғылым министрлігі үздік шетел оқулықтарын мемлекеттік тілде педагогикалық 
жоғары оқу орындарына арнап шығарады.
Келесі  оқу  жылында    мектепке  дейінгі  білім  беру  мекемелерінде    ағылшын  тілін  үйрету 
басталады. Осы кезден бастап ағылшын тіліндегі мұғалімдерді  арнайы кәсіби білім беру және 

137
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
жоғары білім  беру орындарында халықаралық  «Болашақ»  стипендиясымен дайындайды [2;15].
Үштұғырлы тіл жобасын іске асыру мақсатында университеттерде әртүрлі  тілдерді дамыту бойын-
ша нақты іс шаралар өтеді.
Қазіргі таңда мемлекеттік тілді білу қызмет саласының әр аймағында мансапты қосу жолында жеке 
бәсекеге қабілеттілікті білдіру факторы екенін бәрі түсінетін уақыт жетті. Мемлекеттік тіл мәселесі патри-
оттық тәрбиемен тығыз байланысты мемлекеттік маңызды мәселе. Өзге ұлт өкілдерінің  арасында мемле-
кеттік  тілдің рөлін нығайту мақсатында университеттерде келесідей іс-шаралар өткізілді:
-қазақ тілін  жаңа ақпараттық және  озық педагогикалық  технологияларды енгізе отырып оқытуды 
үнемі жетілдіріп отыру;
-қазақ тілінде іс қағаздарын  жүргізу мониторингтерін сақтау;
-қазақ тілін үйренудегі орталық жұмыстары;
-қазақ тілінде университет сайттарының контентін  кеңейту;
-қазақ тілі кабинетін әрі қарай жабдықтау және  безендіру.
Сонымен  бірге,  орыс тілінің де  негізгі қажеттілігін есепке алуымыз керек. Орыс тілі ұлтаралық 
қатынастар тілі  екені анық.
Үшінші  идея ағылшын тілін міндетті түрде үйренуге байланысты. Бүгінгі таңда ағылшын тілі 
жаһандану әлеміне есік ашады. 
Ағылшын тілі –технологиялық, саяси, экономикалық  жаңа идеяларға жол ашатын кілт. Бұл тілді  
меңгеру  шетелдің  үздік оқу орындарында білім алуға және  озық іс тәжірибелерді  игеруге  мүмкіндік 
береді. Әлемнің әр нүктесінде  іскерлік қарым-қатынас жасау үшін ағылшын тілі  керек.
Келешекте тілдерді дамыту  шет тілінде арнайы  пәндердің таңдау курстарын енгізуге университет-
терде  оқудың барлық кезеңдерінде жоғары  нәтижелерге жету мақсатында  жүргізіледі.
Университеттер арасында студенттер алмасуда студенттердің қажетті  тілдерді білу дағдысын жақ-
сарту мақсатында ағылшын тілі пәнін оқытуды қалыптастыру, нәтижесінде бәсекеге қабілетті мамандарды  
қалыптастыру міндеттері шешіледі.
Қазіргі маманға қойылатын талаптардың бірі  шет тілін еркін меңгеру болып табылады. Осыған 
байланысты  шет тілдерін сапалы өткізу өзекті мәселе. Университеттерде тілдерді оқыту сапасы  әлемдік 
стандартқа және студенттерге тілді білудің тиімді белгілеріне сай өткізілуге тиіс.
Тіл үйрету  оқу-әдістемелік орталығы, арнайы жабдықталған  Ресурс орталықтары мен аудитория-
лар, аудио және бейне материалдар, оқу бағдарламалары оқу үрдісінде кеңінен қолданылуда.
Университеттердегі шетел тілдерін дамытудың басты бағыттары:
шетел тілдері оқытушыларының білімін  көтеру;
шетел жоғары оқу орындарымен бірлескен білім бағдарламаларын  жасау;
шетел  тілі  бойынша  студенттердің    және  оқытушылардың    халықаралық  форумдар  мен 
ғылыми конференцияларға, студенттік олимпиадаларға қатысуы;
профессор - оқытушылар құрамының шетел тілін  меңгеруіне  байланысты сыйақы жүйесін 
енгізу.[4;4,5]
Егер де біз көптілділікті  болашығымыздың бастар жолы ретінде алатын болсақ,күтілетін 
нәтежиесі мындай болмақ
Міндеті:
– Әр оқушының,студенттің жеке қабілеттерін көптілді дамытуды қамтамасыздандыратын 
жағдай жасау;
– Әртүрлі деңгейдегі мәселелерді шешуге бағытталған жастардың жобалары.
Күтілетін нәтиже:көптілді меңгерген, өзін-өзі әлеуметтік  және кәсіби билеуге, өздігінен да-
муға, өздігінен жетілуге қабілетті тұлға. 
Қорыта айтатын болсам, көптілді білім беру бағдарламасы аясында үштілді меңгеру тәжіри-
бесін жинақтап, әлемдік деңгейге көтерілуіміз керек. Студенттердің,өскелең ұрпақтың жыл бойы 
халықаралық  жобаларға  қатысуын  қадағалау,  шетелдік  әріптестермен  ғылыми  байланыстарды 
нығайтуға,  шетел  тілдеріндегі  ақпарат  көздеріне  қол  жеткізуіне  мүмкіндік  береді.  Елдің  ертеңі 
өресі биік, дүниетанымы кең, кемел ойлы азаматтарын өсіру үшін бүгінгі ұрпаққа ұлттық рухани 
қазынаны әлемдік озық ой-пікірімен ұштастырған сапалы білім мен тәрбие берілуі қажет.

138
КӨПТІЛДІЛІК ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕКСТІНДЕ 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Қ.Р «Тілдер туралы» Заңы
2. Қ.Р «Білім туралы» Заңы
3. Мектептегі шет тілі. Республикалық әдістемелік-педагогикалық  журнал. №2(44), 2010
4. Көптілді  білім беру бағдарламасы 
Ш.Ш. Налибаева, Г. Нұржанқызы
ШЕТ ТІЛІН БІЛУДІҢ ҚАЗІРГІ ТАҢДАҒЫ МАҢЫЗЫ
С.Ж. Асфендияров атындағы қазақ ұлттық медициналық университеті, Алматы қаласы
Ғылыми жетекші: М.А. Каликов, С.Ж. Асфендияров атындағы қазақ ұлттық 
медициналық университетінің оқытушысы, Алматы қаласы
Бүгінгідей  жаһандану  заманында  көп  тіл  білетін  адамның  қоғамдағы  алар  орны  да  ерек-
ше. Өзге тілді үйрену, оны жетік меңгеру — бұл ең алдымен халықаралық қатынастар кезінде 
айрықша рөл атқаратыны баршамызға аян. Тіл – халықпен бірге өмір сүріп дамиды. Елбасымыз 
Н.Ә.Назарбаев: «Әрбір Қазақстандық үш тілді жетік меңгеруі керек. 2020 жылға дейін ағылшын 
тілін білетін тұрғындар саны біршама көбеюі керек» — деп айтқан еді. Мектеп табалдырығынан 
бастап жоғарғы оқу орындарында ағылшын тілін үйрету айрықша мәртебеге ие. Ағылшын тілінің 
Қазақстандағы рөлінің арта түсуі қазақ тілінің мемлекеттік мәртебесін іске асыру мәселесін маңы-
зды  ете  түсуде.[1]    Тіл  үйренудің  ешқандай  зияны  жоқ,  керісінше  пайдасы  ұшан-теңіз.  Туған 
тіліңді білуге тиісті емессің, міндеттісің. Ал басқа мемлекеттің алдында өз еліңнің дәрежесінің 
биік екенін мойындату үшін, жеті тілді жетік меңгеру артық етпейді.
Елбасымыздың міндет етіп қойған бәсекеге қабілетті мемелекет құруда жас ұрпақтың ти-
гізер үлесі зор. Бүгінгі таңда жоғарғы оқу орындарында шет тілін кәсіби деңгейде оқыту басты 
орында тұр. Яғни әрбір студент өз мамандығына байланысты шет тілін жетік меңгеріп, одан әрі 
қарай дамыта алады. Сонымен қатар шет мемлекеттерге шығып, мол тәжірибе жинақтауға мүм-
кіндігі зор.
Aғылшын тілін білу тек құнды қасиет немесе мақтанарлықтай артықшылық болып қана қал-
май, үлкен қажеттілікке айналды. Жер бетінде өмір сүріп жатқандардың 1,5 миллиарды ағылшын 
тілін  меңгерген.  Бұл  тіл  әлем  бойынша  халықаралық  қарым-қатынас    тілі  ретінде  ресми  түрде 
қабылданған.
Ғаламтордағы ресурстардың 80 пайызы дерлік ағылшын тілінде. Бұған әлемдік деңгейде 
танымалдылыққа ие болған виртуалды ойындар, кез келген бағдарламалық жасақтамалар, одан 
қалса, фильмдер мен кітаптар жатады.
Әрбір адамның жеке өмірінде, не болмаса кәсіп саласында қандай да бір қызығушылықтары 
болатыны белгілі. Қызықтыратын тақырыптардың көбісі тек ағылшын тілінде жазылған. Бүгін-
де хирург немесе программист, тіпті қарапайым адам, ағылшын тілінсіз өмір сүру күннен-күнге 
қиындап барады. Ағылшын тілін білмеу қараңғы бөлмеде қара мысықты іздеумен бірдей болып 
есептеледі. Себебі, сіз әлемде болып жатқан оқиғалардан бейхабар болып, көптеген пайдалы ақпа-
раттан құр қалдыңыз.
Сонымен қатар, ағылшын тілін, жалпы шет тілін білу ойлау қабілетін нығайтуға септігін ти-
гізеді. Шетел тілін білетін және оны тұрақты қолданатындар өз-өзімен сирек сөйлеседі, сөз қолда-
нуда аз шатасады және де олардың есте сақтау қабілеті әлдеқайда жақсырақ келеді. Тек өз тілінде 
сөйлеп қана қоймай, өзге тілде де тілдесетін адамдарда таң қаларлық ерекшелік байқалған. Олар 
физикалық түрде белсенді, ширақ келеді. Тіпті шет тілін жартылай білудің өзі пайдалы. Лондон-
дағы Корольдік колледждің профессоры Лесли Хью өзімен бірге жұмыс істеген студент Шаши-
кант Пхадниске лабораторияда өткізілген зерттеу жұмыстары нәтижесінде пайда болған трихлор-
сахарозды сынап көруді (ағылшынша  «test») тапсырған. Шет тілін жартылай білген студент «test» 
сөзін «taste» деп түсініп, бірден заттектің дәмін татып, оның тәтті екенін аңғарған. Осылайша, ең 
тиімді қант алмастырушы – сукралоза табылды.
«Бір  тіл  білсең,  бір  өмір  сүресің,  екі  білсең,  екі  өмір  сүресің»  деген  сөз  расында  да  бү-
гінде шындыққа айналып келе жатқандай.Тілдік емес жоғарғы оқу орындарындағы шет тілінің 

139
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
бағдарламасы бұл пәнді жеке курс ретінде қарастырады. Негізгі мақсаты – болашақ түрлі ғылыми 
және техникалық саланың мамандарын шет тілін қажетінше өндірістік қызметте пайдаланудың 
кең көлемдегі тілдік тәжірибесін қалыптастыруды көздейді. Шет тілі оқытушыларының алдын-
дағы қойылған міндеті болашақ инженерлер, менеджерлерді,дәрігерлерді өз мамандығы бойынша 
мақалалар  оқып,  ғылыми–техникалық  ақпараттар  алу,  шет  тіліндегі  техникалық  әдебиеттермен 
жұмыс жасап реферат және аннотация құрастыруға үйрету тұр. Бұл жоғарғы оқу орындарындағы 
шет тілінде білім берудің басты мақсаттары болмақ.
Заманауи компьютерлік телекоммуникациялар салыстырмалы түрде білім алудың дәстүрлі 
оқу құралдарынан анағұрлым білімге кең мүмкіндіктер аша алатындығын жоққа шығаруға бол-
майды.  Телекоммуникация  шет  тілін  оқытуда  жаңа  әдістер  мен  ұстанымдарға  жол  ашады.  Ин-
тернет қорларын пайдалана отырып оқыту жаңа ақпараттық технологияның әрі жаңа педагогика-
лық әдістеменің біте қайнасуынан тұратын процесс болмақ. Бір жағынан оқытушының ұстанымы 
өзгереді, ол «білім көзі болудан қалып», керісінше зерттеу, ізденуді, ақпаратты өңдеу, қабылдау, 
шығармашылық жұмыстар жазып білім алуға еңбектенуді жүзеге асырушыға, ұйымдастырушыға 
айналады.
Шет тілін оқытуға берілетін  жоғарғы оқу орындарындағы  аудиториялық сағаттар студент-
тердің  өз  бетінше  дайындалуына,  оқытушы  тарапынан  тапсырмалар  беруге  бағыттайды,  яғни 
жеке компьютер арқылы орындауға болатын тапсырмалар жиынтығын дайындап, оқу процесінде 
қолдану өзекті мәселе болып табылады. Шет тілін оқып үйренудегі ақпараттық технологияларды 
қолданып өз бетінше дайындалудың негізгі мазмұны интернет арқылы ақпаратты іздеу барысында 
түрлі тапсырмаларды орындауға болады.
Мысал ретінде, Ұлттық медицина университеті Асфендияровты алайық. Университетте үш 
тілде оқыту енгізілген және озық дамытылған . Міне, үш жыл маңайында ағылшын тобы құрылып, 
басқа мемлекет студентерімен алмастыру программасы іске асуда. Ағылшын тілінде сабақ беру 
деңгейінің көтерілгені соншалық, өзге мемлекеттің оқушыларының саны жылдан-жылға көбейіп 
келеді. Шет тілінде оқығысы келетін студенттердің талабын қанағаттандыру үшін Асфендияров 
университеті тек оқушыларды ғана емес, сонымен қатaр пән мұғалімдерінде практикаға жіберуде. 
Бұның бәрі, университетте шет тілін меңгеруге мұғалімдер мен басқару бөлімшесінің үлкен назар 
аударатынын көрсетеді.[2]
Мәдениетті, жан-жақты, ұлтжанды, рухани дүниесі бай жастар тәрбиелеп шығару универ-
ситеттің басты мақсаты. Жаһанданған заман елімізді барлық елдермен бәсекелесе дамуға итерме-
лейді. Тілдің қажеті артқан сайын, сұраныс артқан сайын осы қажетті қамтамасыз ету үшін ар-
найы шараларда жиі ұйымдастырылып тұрады. Бәсекелестікте тек мықтылар ғана жеңіп шығады, 
ал бәсекеге шыдай алмайтындар жеңіліске ұшырайды. 
Қортындылай  келгенде,қазіргі  заман  ашықтық  пен  жан-жақтылықты  талап  етеді.  2050 
жылға дейінгі кезеңге арналған еліміздің даму стратегиясында қазақ тілін өркендету мен шет тіл-
дерді оқыту мәселесіне айрықша мән берілген.[3] Шет тілін білу сән емес, заман талабы екені 
белгілі. Туған тіліңді жетік меңгеру және қастерлей білу әр адамның парызы. Бірақ бір тілмен ғана 
шектеліп  қоймай,  жан-жақты  болу,  тіл  үйрену  барлығына  қажет.  Бұл  бір  адамның  болашағына 
емес, тұтастай ұлттың болашағының гүлденуіне әсерін тигізеді.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары”-pravo.zakon.kz
2. Университетте шет тілін дамыту- kaznmu.kz
3. ”Қазақстан 2050 стратегиясы” –strategy2050.kz

140
КӨПТІЛДІЛІК ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕКСТІНДЕ 
С. Пахалюк
ФОРМИРОВАНИЕ ПОЛИКУЛЬТУРНОЙ ЛИЧНОСТИ
Карагандинский Государственный Медицинский Университет, г. Караганда
Научный руководитель: Р. Айкенова
По мнению Президента Н.Назарбаева, «..Казахстан уникален и силен своей многонацио-
нальностью. На его земле сформировалось уникальное поликультурное пространство, в котором 
ведущими являются два потока. Один отражает возрождение казахской культуры, ее составных 
элементов и языка. Идет объективный процесс восстановления утраченного. Другой поток - рус-
скоязычная культура, основой которой являются исконные традиции русского народа и все то, что 
они впитали в ходе многовекового развития»[1].
Лишь немногие страны СНГ развивают полиязычие на официальном уровне. В Казахстане 
полиязычие развивается на государственном уровне в соответствии с задачами, поставленными 
Президентом РК Н.А.Назарбаевым. Поликультурное образование обусловливается государствен-
ной  национально-языковой  образовательной  политикой,  отражено  в  Конституции  Республики 
Казахстан, Законах «О языках в Республике Казахстан» и «Об образовании», «Государственной 
программе функционирования и развития языков на 2005 - 2010 годы».
Статья 6 «Закона о языках» гласит: «Каждый гражданин Республики Казахстан имеет право 
на свободный выбор языка воспитания и обучения». В статье 8 Закона «Об образовании» подчер-
кнута важность «воспитания гражданственности и патриотизма, любви к своей Родине - Респу-
блике Казахстан, уважения к государственным символам, почитания народных традиций...; приоб-
щения к достижениям мировой и отечественной культуры, изучения истории обычаев и традиций 
казахского и других народов республики»[2].
Полиязычие реализуется в  проекте «Триединство языков». К 2020 году 100% населения 
Казахстана должны владеть казахским языком, 95% — русским и 25% — английским.
Расширение и обогащение полиязыкового образовательного пространства способствуют по-
ликультурности Казахстана, что формирует национальное самосознание, обеспечивает освоение 
личностью национальной и мировой культуры, повышение творческого профессионализма и ма-
стерства в любой сфере деятельности, совершенствование общей и языковой культуры как основы 
для эффективной межкультурной коммуникации.
В связи с этим одной из важных задач вуза является формирование у молодежи коммуника-
тивных умений и навыков взаимодействия с представителями других культур. В настоящее время 
большое внимание уделяется  овладению иностранного языка. 
В нашем государстве создаются благоприятные условия для формирования  разносторонней 
личности в условиях взаимосвязанного и взаимозависимого мира. Проблем для овладения тремя 
языками немало. Для интенсивного  и качественного овладения языком необходима разработка 
эффективных  методов  обучения.  Обеспечение  обучаемого  учебно  –  методическим  комплексом 
(УМКД), а также активное использование информационных технологий, мультимедийных ресур-
сов. Сейчас в Караганде, а также в нашем вузе работают языковые центры, курсы, в которых мож-
но обучаться и овладевать языком. Благодаря сети Интернет можно общаться с представителями 
других стран и практиковаться на  изучаемом языке. Электронные библиотеки дают возможность 
получить дополнительную информацию.
В настоящее время повышается потребность в полиязычных специалистах, что также сти-
мулирует изучение  неродных языков. Многим обучающимся хочется участвовать в академиче-
ской мобильности по обмену студентов, для этого надо знать английский язык. Данное положение 
также является и мотивацией для его изучения. 
Мы считаем, что владение казахским, русским и иностранными языками становится в со-
временном обществе неотъемлемым компонентом карьерного роста в личной и профессиональной 
деятельности человека. Наши специалисты, практически и профессионально владеющие несколь-
кими языками, получают в связи с этим реальные шансы занять в обществе более престижное 
положение как в социальном, так и в профессиональном отношении.
Полиязычное образование будущих специалистов позволит говорить о казахстанцах в мире 
как о народе, владеющем тремя языками: казахским, английским и русским, а о самом Казахстане, 

141
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
как высокообразованном государстве.
Полиязычие способствует духовному обогащению личности. Оно позволяет не только на 
родном, но и на других языках выражать свои мысли, чувствовать себя комфортным при коммуни-
кации в многоязычном обществе, обеспечивает освоение культурных ценностей других народов.
Формирование языковой  личности возможно,  если  оно осуществляется со знанием  этно-
культурных традиций, психологических особенностей склада народа изучаемого языка.
В современном мире знание английского языка поможет в жизни, на работе и на отдыхе, 
поэтому мы, будущие специалисты, должны овладеть им. Решить задачу овладения английским 
языком можно только сообща, усилием всех членов общества. В настоящее время зона активного 
использования данного языка расширяется. Развивая полиязычное образование, мы должны ста-
вить целью не просто знание трех языков, но и  интеграцию мировоззрения трех культур.
Таким образом, считаем, что знание языков перспективно, полезно каждой личности. Чем 
больше языков люди знают, тем больше он образован, эрудирован, может жить в мире  и согласии 
с людьми разных национальностей.

жүктеу/скачать 3,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: