Министерство здравоохранения и социального развития республики казахстан

193
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
improve the training of health professionals, possessing complete professional perception and world-
view. In the President’s strategy “Kazakhstan 2050” he said, “We must give priority to practical research 
component of the work of medical schools. It is the universities should concentrate latest knowledge and 
technological achievements of mankind”.
Mention multilingualism in Karaganda state medical university, it is necessary to note the special 
nature of the activities, especially the training. In medicine there is no margin for error. Therefore, the 
profession of a doctor is a unique profession, which should contain the complex characteristics such as: a 
constant striving for self-improvement, extensive practical experience, knowledge of the specifics of this 
activity, the ability to medical work, knowledge of the prospects of development of the medical industry, 
proficiency in several languages.
To create a unique variant of development of Kazakhstan multiculturalism, student of a higher 
educational institution shall, using multiple languages, be formed as a multi-cultural identity. And multi-
lingual education can speak, when, besides the study of foreign languages, academic disciplines, such as 
anatomy, biochemistry, biophysics, cardiology, etc. are taught in the implemented. language.
The physician’s activity, the phenomenon is complex, multifaceted and dynamic. Its specificity is 
determined primarily by the expansion of communication between doctor and patient. For the doctor it is 
not a luxury, but a professional necessity. It is the interaction of two equal subjects of the doctor and the 
patient. The efficiency of such interaction is the prevalence of positive aesthetic feelings, humanity and 
creativity.
The doctor must have certain qualities that contribute to the effectiveness of medical practice. First 
of all, it is the ability to control himself, to control his behavior. It is quite clear that the doctor should be 
prepared for this. If you highlight the complex personal qualities that should be at the doctor:
• Moral and ethical quality of the doctor: honesty, responsibility, intelligence, humanity, kindness, 
reliability and unselfishness.
• Communicative qualities of the physician: personal attractiveness, politeness, respect for others, 
always ready to help, care, observation, to be a good conversationalist, good communication skills, avail-
ability, contact, confidence in others.
• Strong-willed qualities of the doctor: self-confidence, brave, independence, self-control, poise, 
determination, initiative, independence, self-organization and purpose.
Based on the above words, we can understand that the main purpose of the educational process 
in higher medical educational institutions is the formation and development of professional foreign lan-
guage competence of the students. Our full time professional education we can receive when you take 
possession of the three languages, as the student becomes dependent on access to quality information. 
The main source of information is the English language literature. In Kazakhstan there are representatives 
of more than 130 nationalities. From this it follows that we are citizens of a multilingual country. The law 
“On education” of the Republic of Kazakhstan (article 11) as a priority is the creation of necessary condi-
tions for education aimed at the formation, development and professional development of the individual 
on the basis of national and universal values”.
In his speech at the Congress of the youth wing “Zhas Otan” President of the Republic of Kazakh-
stan N. A. Nazarbayev most important task of the youth policy has identified education self-sufficient and 
competitive personality “citizen of the future.
The President says that every person (specialist) will be competitive, if you will diligently to learn 
and gain new knowledge, to learn and to engage in continuous self-development life...the future of Ka-
zakhstan is a highly qualified expert, fluent in Kazakh, Russian and English, he is socially active, mobile, 
not afraid of change”.
In his address to the nation in 2007, “New Kazakhstan in new world” N. A. Nazarbayev noted that 
in order to ensure the competitiveness of the country and its citizens proposed phased implementation of 
the cultural project “Trinity of languages”, which requires the development of three languages: Kazakh 
as the state language, Russian as a language of international communication and English as the language 
of successful integration into the global economy.
Currently in University training of students and specialists is conducted in three languages. Based 
on this fact, it is safe to say that after graduation, every student owns a professional level of English and 
without any obstacle will be able to integrate with the international community to enhance, improve and 

194
КӨПТІЛДІЛІК ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕКСТІНДЕ 
enhance the already existing skills, acquire new knowledge and to successfully apply them in practice. It 
is no secret that science, as time goes on - it is constantly rushing forward, evolving, constantly in a state 
of movement, and movement is life. 
As underlined by N. A. Nazarbayev: “...Kazakhstan is unique and is known for its cosmopolitan. 
On his land formed a unique multicultural space... Multiculturalism Kazakhstan is a progressive factor 
in the development of society. Eurasian roots of the peoples of Kazakhstan allow you to connect Eastern, 
Asian, Western, European streams and to create a unique variant of development of Kazakhstan multi-
culturalism”.
References:
1. Nazarbayev N. A. The national daily newspaper “Kazakhstanskaya Pravda” dated 15.05.2008, No. 
101-102 page 2-3
2. The profession of a doctor obliges... (Reflections of an obstetrician-gynecologist) H. E. murzalieva. 
-Alma-ATA; “Kazakhstan”, 1978. 136 C.
3.  Innovative  technologies  in  teaching  and  evaluation  of  educational  achievements  of  students  of 
Karaganda state medical University: Monograph / M K. Teleuov, R. C. Dosmagambetova, C. B. Molotov-
Luchansky, etc. - Karaganda, 2010. - 118 C.
4.  Khasanov  B.  H.  National  languages,  bilingualism  and  multilingualism:  search  and  perspectives.  - 
Alma-ATA, Kazakhstan, 1989. - 136 C.
5. Multilingualism in the education system of Kazakhstan, http://bibl.tarmpi.kz/index.php?option=com_
content&view=article&id=140&Itemid=99&lang=ru
С.Б. Самитова, Н.М. Кенесов
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ПОЛИЯЗЫЧИЯ ПРИ ИЗУЧЕНИИ
ХИМИИ В МЕДИЦИНСКОМ ВУЗЕ
Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова, г. Алматы
Научный руководитель: Э.К. Карлова, доцент кафедры химии КазНМУ
Казахстан – многонациональная страна. Кроме того, здесь проживает достаточно много ино-
странных граждан. Следовательно, практикующему врачу уже недостаточно знания только одного 
языка. На современном этапе развития медицины в связи с высокими темпами развития и внедре-
ния новых технологий на уровне профилактики, диагностики и лечения заболеваний становится 
необходимостью и знание английского языка.  Поэтому КазНМУ имени С.Д. Асфендиярова про-
водит политику полиязычия.
Для будущего медика одним из базовых предметов является химия. Для студентов важно по-
нимать сущность  химических процессов, происходящих в организме человека на разных уровнях, 
а также представлять действие этих механизмов в отдельности и их взаимодействие с окружаю-
щей средой.
Занятия химии проходят на трех языках: казахском, русском, английском.
Преподавателем составляется глоссарий по теме, включающий в себя термины, часто упо-
требляющиеся в химии. Например, на теме «Основы термодинамики и кинетики химических ре-
акций»  вопрос  «Classification  of  thermodynamic  systems»  был  рассмотрен  на  английском  языке.  
Преподаватели  подробно объяснили  основные понятия химической термодинамики и кинетики, 
под их руководством мы экспериментально измерили тепловой эффект химической реакции и изу-
чили влияние различных факторов на скорость химической реакции, используя при этом два языка 
для лучшего усвоения темы.
При разборе материала темы «Растворы: способы выражения состава и коллигативные свой-
ства» также не обошлось без двуязычия. Вопрос  «Ерітінді құрамын өрнектеу тәсілдері» подробно 
изучили на казахском языке, на этом же языке проводились все обсуждения, дискуссии и работа в 
группе.
При рассмотрении темы «Протолитические равновесия и процессы» вопрос «Буферлік жүй-
елер (анықтамасы, жіктелуі, құрамы)» нам  объяснили на казахском языке,  другие вопросы, такие 

195
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
как буферная система в организме человека,  определение рН буферного раствора колориметри-
ческим  методом,  расчет значения рН в буферных растворах известного состава определение и 
расчет буферной емкости раствора по кислоте и основанию были разобраны на русском языке. 
Таким  образом,  на    занятиях  химии  по  различным  темам  преподаватели  смогли  донести 
свои  знания  и  умения  до  студентов,  используя  три  языка,  излагая  материал  ясно  и  лаконично.  
Доказательством  этого  являются навыки,  полученные студентами в  ходе обучения  и  некоторое 
количество терминов на трех языках, которые мы сможем использовать в дальнейшем в процессе 
учебы в нашем университете.
Список использованных источников:
1. Жетписбаева Б.А. Педагогические индикаторы полиязычного образования/Б. А. Жетписбаева // 
Сибирский педагогический журнал, 2008 
2. Ю.Н. Караулов. Язык и  личность. М.,1989. 
3. Граник В.Г. Основы медицинской химии., 2001 
К. Сахметова
НЕОБХОДИМОСТЬ ПОЛИЯЗЫЧИЯ В МЕДИЦИНСКОМ ОБРАЗОВАНИИ
Казахский Национальный медицинский университет им. С.Д. Асфендиярова, г. Алматы
Научный руководитель: Е.В. Нечепуренко, доцент кафедры химии КазНМУ
Мы часто слышим  по телевизору, видим на просторах интернета такие высказывания и над-
писи: «Послание Президента РК народу Казахстана», в котором говорится о разных достижениях 
и планах Казахстана на ближайшие несколько лет, о нововведениях в области образования, от-
раслей наук, которые народ должен выполнить надлежащим образом в пользу себе и Государству. 
Одним из таких нововведений в область образования и науки является внедрение трехязычия в 
Казахстане. В чем же заключается его суть? Эта программа введена с целью повышения качества 
жизни общества. Ведь если человек будет изучать какой–либо иностранный язык, например, ан-
глийский, то для него будут открыты двери в другие страны, а это никому никогда не помешает.  
Кого-то устраивает каждый день ходить на одну и ту же работу, общаться с одними и теми же 
людьми, другим же хочется открывать для себя новые  перспективы и повышать свою квалифика-
цию и развивать коммуникативные навыки.
Программа развития полиязычия в Казахстане предназначена также для воспитания кон-
курентоспособной молодежи. Нам знание иностранного языка необходимо для того, чтобы мы 
могли передавать свои идеи, писать научные работы, которые будут понятны и доступны всему 
мировому сообществу.
Некоторые люди, услышав, что эта конференция касается полиязычия в медицине, могут  
сказать, зачем медикам изучать иностранные языки? Ведь большинство населения Казахстана не 

196
КӨПТІЛДІЛІК ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕКСТІНДЕ 
используют в повседневной жизни иностранные языки, нам хватает и обычных  русского и казах-
ского языков. Так как врач – это специалист, прежде всего работающий с глазу на глаз с человеком, 
ему вовсе не нужно то, чего не знает его пациент. Но если мы хотим, чтобы медицинская наука в 
нашей стране развивалась, давала свои плоды, то внедрение в медицинское образование полиязы-
чия является необходимостью. Это нужно, например, для того, чтобы обмениваться со специали-
стами из разных стран  знаниями, своим опытом, нам, то есть молодежи 21 века, надо изучать для 
начала основы медицины не только на родном языке, но и переходить к изучению специальных 
предметов на иностранном.  Начинать изучение языков  надо именно сейчас, когда мы учимся на 
1 курсе, полны энергии и схватываем все налету.
Вот  и  именно  для  этого,  наш  университет,    КазНМУ  имени  С.Д.  Асфендиярова,  в  плане 
развития полиязычия в медицине использует разные методы внедрения  иностранных языков в 
процесс обучения.
Так как языком международного общения является английский язык, преподаватели кафе-
дры  химии  задают  нам  задания,  при  выполнении  которых  мы  используем  знание  трех  языков. 
Например, составление глоссария.
Мы, студенты первого курса медицинского университета, стараемся выполнить работу ак-
куратно, переводим те или иные термины, не искажая смысла всего предложения. Таким образом, 
мы изучаем не только специальный предмет, химию, но и английский и казахский. Я, выполняя 
СРС на тему «Биогенные элементы», открыла для себя много нового. Например,  помимо тех слов, 
которые нужно перевести на казахский и английский с русского языка, есть те, которые можно и не 
переводить – химические элементы, их понимает любой человек, независимо от языка общения. 
Потому что в основе названий элементов лежат латинские слова, общие для всех языков (между-
народная  номенклатура).  Необходимо  также  отметить,  что  изучать  названия  болезней,  которые 
возникают от избытка или недостатка какого – либо элемента, на трех языках, тоже очень полезно. 
Я считаю, что каждый уважающий себя гражданин нашей республики, будь то медик, или 
представитель другой профессии, должен изучать языки. Знание иностранного языка и умение го-
ворить на нем – в наше  время является большим преимуществом. Это важно  и для академической 
мобильности, и при приеме на работу. Так что, молодежь, не будем тратить время впустую, начнем 
с сегодняшнего дня, изучая языки, осуществлять свои планы.
Список использованных источников:
1. Еманакова Марина Эдуардовна. «Полиязычие, как один из приоритетов современного образо-
вания: состояние, перспективы  //Педагогическое чтение, Высшая техническая школа г. Щучинск, 
2013, -С. 3
2. Е.А. Соколков. Н.Е. Буланкина. Проблемы поликультур и полиязычий-Москва: «Логос», 2008.-
С. 54.
Ш.Е. Тәжібекова, Л. Даукенқызы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ КӨПТІЛДІ ОҚЫТУДЫҢ 
ТЕОРИЯСЫ МЕН ПРАКТИКАСЫ
Қарағанды Мемлекеттік Медицина Университеті, Қарағанды қаласы
Ғылыми жетекші: Г.А. Жолдыбаева, визуальді диагностика кафедрасының завучі
Халқымыз ежелден тіл мәселесіне көп мән беріп, «Өнер алды ــ қызыл тіл» деп, сөз өнерін 
бар өнердің алдына қойып, жоғары бағалаған. Тіл мейлі қайсы ұлттың болмасын тарихы мен тағ-
дырының, тәрбиесі мен тағылымының, бүкіл халықтық болмысының баға жетпес асылы, сарқыл-
мас құнды қазынасы, ұлт рухының ұйтқысы болып келген. Өркениетті қоғамда тіл адамзаттың 
баға жетпес құндылығы деп саналады. «Тегінде адам баласынан ақыл, білім, ар, мінез қасиет-
терімен» озады деген ұлы ақын Абай сөзі қай заманда да өз мәнін жоймақ емес. Сондықтан болар, 
білім беру жүйесін дамыту басты бағыт болып саналады. Адамның өз ана тіліне қанық білуімен 
қатар  өзге  бір  ұлттың  тілін  жетік  игеріп,  сол  ұлт  азаматтарымен  өзара  түсінісе  алатыны  үлкен 
біліктіліктің белгісі деуге болады. Өмірде өзге бір ұлттың тілін білетін адам сол халықтың ішкі 

197
ПОЛИЯЗЫЧИЕ В КОНТЕКСТЕ ВЫСШЕГО ОБРАЗОВАНИЯ
жан-дүниесін түсініп, барлық мәдени құндылықтарымен танысу орайына ие бола алады. Азамат-
тарымыздың қазіргі ай сайын алға қадам басып, күн сайын жаңарып, тез қарқынмен дамып бара 
жатқан өзгерістерге толы өміріне ойдағыдай сәйкесуі үшін қос тілді болып қана қалмай, сонымен 
қатар көп тілді болуы басты қажеттілікке айналуда. Сондықтан, қазіргі таңда Қазақстан Республи-
касыда балаларды мектеп табалдырығын аттаған сәттен бастап өз ана тілін ғана емес, көптілділік-
ке бағыттауға зор көңіл бөлінуде.
Еліміздің қазіргі заман талабына сай ҚР «Білім туралы» заңының 5-бабында «Барлық оқу 
орындары мемлекеттік жалпы міндетті стандартқа сәйкес мемлекеттік тіл ретінде қазақ тілін білу 
мен дамытуды, орыс тілі және бір шетел тілін оқып үйренуді қамтамасыз етуге тиіс» деп көрсетіл-
ген. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан халықта-
ры  Ассамблеясының  12  сессиясында:  «Қазақстандықтардың  жас  ұрпағы  кем  дегенде  үш  тілді 
білулері тиіс: қазақ, орыс, ағылшын тілдерін еркін меңгерулері қажет»-деп, Еуропадағы мектеп 
түлектері мен студенттерінің өзара бірнеше тілде еркін сөйлесулері қалыпты жағдайға айналған-
дығын атап өтті. Көптілділік мәселесі – Қазақстан үшін ғана емес, бүкіл әлемнің алдында тұрған 
көкейкесті мәселелердің бірі, себебі, жаһандандыру және киберкеңістікке шыққан заман тілдерді 
білуді талап етеді. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев көптілді білімді дамытуға жіті назар аударып «...
еліміздің маңызды құндылықтарының бірі және басты артықшылығы – көпұлттылық пен көптіл-
ділік» деп атап көрсеткені белгілі. Президент жүктеген тапсырмаларға сәйкес, Тілдерді қолдану 
мен дамытудың 2011-2012 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы мен «Тілдердің үштұғы-
рлығы» мәдени бағдарламасында, Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 
жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында, 2020 жылға қарай «...барша қазақстандықтар 
қазақ тілін, орыс тілін 95% және 25% - ағылшын тілін меңгеруі тиіс» делінген.
Көптілді білім берудің мақсаты:
әлем бірлестігінің жағдайында бәсекеге түсе алатын көптілді тұлғаны дамыту.
Міндеттері:
әр азаматтардың жеке қабілеттерін көптілді дамытуды қамтамасыздандыратын жағдай жа-
сау;
әртүрлі деңгейдегі мәселелерді шешуге бағытталған оқушылар мен студенттердің жобала-
ры.
Күтілетін нәтиже:
Көптілді  меңгерген,  өзін-өзі  әлеуметтік    және  кәсіби  билеуге,  өздігінен  дамуға,  өздігінен 
жетілуге қабілетті тұлға. Ол жауапкершілігі мол, өз мамандығы бойынша халықаралық стандарт 
деңгейінде тиімді іс-әрекетке қабілетті болып, кәсіби деңгейінің өсуіне ынталы болады, әлеумет-
тік және кәсіби бейімділігі жоғары, үш тілді: мемлекеттік тілді-қазақ тілін, ұлтаралық қатынас 
құралы  ретінде  орыс  тілін,  дүниежүзілік  экономикалық  кеңістікке  кірігу  тілі  ретінде  ағылшын 
тілін еркін меңгерген тұлға болып қалыптасады. Бұл міндетті шешудің маңыздылығы Қазақстан-
ның жаhандану жағдайында ұлттық білім жүйесінің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға ұмтылы-
сымен анықталады. Қазақстандықтардың үш тілді еркін меңгеруі туралы идеяны тәжірибе жүзін-
де іске асыру бүгінде отандық мектептен маманның шығармашылық өзін-өзі жетілдіру саласын 
дамытуға, мемлекеттік тілдің қоғамдық өмірдің барлық саласында қызмет етуін қамтамасыз етуге, 
оның ұлтаралық келісім мен қазақстандық патриотизмді нығыйту факторы ретіндегі рөлін арт-
тыруға, орыс тілінің лингвистік белсенділігін сақтауға және ағылшын тілін ғылыми ақпарат пен 
жаhандану экономикасына сәтті кірігу тілі ретінде енгізу бағытталған көптілді білім беруді ен-
гізуді талап етеді. Бұл мәселенің бүгінде мемлекеттік деңгейде талқыланып, білім реформалары 
аясында қарастырылып отырғандығы қуантады.
Қазіргі таңда оқушыларға компьютермен, интернетпен, интербелсенді тақтамен сабақ өткі-
зу толығымен жолға қойылып отыр. Көптеген мұғалімдер осы уақытқа дейін техникалық құрал-
дармен сабақ өтіп, оның қаншалықты тиімді екенін дәлелдеді.
Компьютермен  сабақ  өткізу  арқылы  оның  қолданылуын  үйрене  отырып,  телесабақтарды 
тың, жаңа деңгейде өткізіп, оқытушы  мен оқушы және студент қарым-қатынасының педагоги-
калық және методикалық тұрғыдан тек өз мемлекетінде ғана емес, әлемнің дамыған өзге де мем-
лекеттерімен тікелей тәжірибе алмасып, кәсібилік және білімділік деңгейін жоғарылатады. Осы 
нәтижелерге қол жеткізу үшін еліміздің ЖОО-да істелініп жатқан іс-шараларға тоқтала кетсек: 

198
КӨПТІЛДІЛІК ЖОҒАРЫ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕКСТІНДЕ 
ҚР БҒМ ұсынған мәліметтеріне сәйкес жоғары оқу орындарында көптілді білім беруді еңгізу 2008 
жылы басталған. 360 мың күндізгі оқу бөлімінің студенттерінің 1,4 % шет тілінде оқиды, ал 40, 
5 мың адамды құрайтын профессор-оқытушы құрамының 8,3% шет тілін меңгерген. 2011 жылы 
бакалавриат деңгейінің типтік оқу бағдарламасына «Кәсіби қазақ (орыс) тілі» мен «Кәсіби шет 
тілі»  пәндері  енгізілді.  Өзіміздің  ҚММУ-де  бірнеше  жылдан  бері  ашылған  үш  тілде  оқытатын 
жеке топтар құрылды, бұрыннан бері келе жатқан профессионалды медициналық ағылшын тілі 
курстары, сонымен қатар ағылшын тілі кафедрасында көптілді клубтар тек жұмыс уақытысында 
ғана емес, жұмыстан тыс уақытта да жұмыс істеп, әр түрлі іс-шаралар ұйымдастыруда. Және де 
шет мемлекеттерден келген студенттерге ағылшын тілін жетік меңгерген кәсіби білікті мамандар 
тәлім беруде.
Қорыта келгенде, Н.Ә. Назарбаев «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан» атты жолдауындағы «Қа-
зақстан  әлемде  жоғары  білімді,  халқы  үш  тілді  де:  қазақ  тілін  –  мемлекеттік  тіл  ретінде,  орыс 
тілін – ұлтаралық қатынас тілі ретінде және ағылшын тілін – жаһандық экономикаға нәтижелі өту-
дің көмекші тілі ретінде еркін меңгерген ел болып танылуы керек» деген сөзімен келісе отырып, 
көптілділікті меңгеру - заманның ең басты талабы екенін Қазақстан Республикасының әр азаматы-
ның көкейінде жүретін көкейкесті ұранына айналса екен дейміз.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Қ.Р «Білім туралы» Заңы
2. 12 жылдық білім. ғылыми-әдістемелік, ақпараттық-сараптамалық журнал, №3  2008ж
3. 12 жылдық көшуге арналған білімді дамыту бағдарламасы.
4. Мектептегі шет тілі. Республикалық әдістемелік-педагогикалық журнал. №2(44), 2010

жүктеу/скачать 3,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: