Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
alberts-kletkanyn-molekulalyk-1-tom-comp (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.15-суретте келтірілген. 3.14-сурет. Доменнің ауысуы.
- 146 3-тарау.
| 3.14-сурет
). Байланыстырушы жаңа беттер көршілес домендерде түзілді және белоктардың басқа кіші молекулалармен бай- ланысатын сайттары да осы аудандарда пайда болды. Белок домендерінің жиынтығы эволюция барысында өте мобильді болды; оларда әмбе- баптық құрылымдар болған сияқты және оларды кейде белок модуль- дері деп атайды. SH2 доменінің құрылымы 3.6-суретте көрсетіл- ген. Жиі кездесетін қалған үш белок домені 3.15-суретте келтірілген. 3.14-сурет. Доменнің ауысуы. Белок тізбектерінің (белок домендері) ауысуы белок эволюциясы кезінде жиі орын алды. Осы диаграммада бірдей түспен таңбаланған белок аудандары туыстас келеді. Химотрип- син сияқты сериндік протеазалар екі доменнен (қоңыр) түзіледі. Көр- сетілген жоғары реттелетін және маманданған басқа үш протеазада осы екі протеазалық домендер эпидермальдық өсу факторында (epidermal growth factor – EGF; жасыл), кальцийді байланыстыратын белокта (сары) немесе «крингл» доменіне (көк) ұқсас бір немесе бірнеше доменмен байланыста болады. Химотрипсин 3.12-суретте көрсетілген. 146 3-тарау. Белоктар 3.15-сурет. Үш ортақ домендердің үш кеңістікті құрылысы. Осы таспалық диаграммаларда β-қатпар тізбектері сызықты көрсеткіш және N- мен C-ұштары қызыл сфералар түрінде көрсетілген. Табиғат- та осыдай «модельдердің» көптеген түрлері бар (M. Baron, D.G. Norman және I.D. Campbell, Trends Biochem. Scl.16:13-17, 1991 көзінен Elsevier рұқсатымен және D.J. Leahy et al., Science. 258: 987-991, 1992 көзінен AAAS рұқсатымен қолданылған). Көрсетілген әр доменде β-қатпарлардан тұратын тұрақты ядролық құрылым бо- лады және олардан төмен деңгейде ұйымдасқан полипептидтік тізбектің ілмектері шығады. Ілмектер басқа молекулалармен байланысу сайттарын қалыптастыру үшін арнайы осындай қалыпта болады. Жақсы мысал ретінде антиденелердің байланысуын қалыптастыратын иммуноглобулин фолдингін алуға болады. Осындай β-қатпарларға негізделген домендер өзінің эволюциясы барысын- да лигандтарды байланыстыратын жаңа сайттарын қалыптастыру үшін шығып тұрған ілмектеріндегі аз ғана өзгерістерді қажет етті (3.42-сурет). Белок домендерінің маңыздылығын сипаттайтын екінші қасиетіне олардың басқа белоктар құрамына оңай ене алатын қабілетін жатқызуға болады. 3.15-су- ретте көрсетілген үш доменнің екеуінде N- және C-ұштары доменнің қарама-қарсы полюстерінде орналасқан. Осындай доменді кодтайтын ДНҚ тан- демдік дупликацияға ұшыраған кезде тізбекті дупли- кацияланған ұзарған құрылымды домендер түзу мақ- сатында бір-бірімен немесе тізбекті орналасқан басқа домендермен оңай біріге алады ( жүктеу/скачать 52,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|