БЕЛОКТАРДЫҢ ПІШІНІ МЕН ҚҰРЫЛЫМЫ
149
Клеткадағы көптеген белоктардың құрамында екі немесе одан да көп полипептидтік
тізбектердің түрлері болады. Қанның қызыл клеткаларында оттегі молекуласын тасы-
малдайтын
гемоглобин белогының құрамында екі бірдей α-глобин суббөліктері мен екі
бірдей β-глобин суббөліктері болады (
3.19-сурет
). Осындай көп суббөлікті белоктар
клеткада жиі кездеседі (
3.6-бейнефильм
).
β
α
β
α
3.19-сурет.
Екі әртүрлі суббөліктің төрт данасының
симметриялық жиналуынан қалыптасатын белок. Ге-
моглобин қанның қызыл клеткаларында көп кездесетін
белок болып табылады және ол екі α-глобин (
жасыл)
және екі β-глобин (
көк) көшірмелерінен жиналады. Осы
полипептидтік тізбектердің құрамына оттегінің байла-
нысу сайты болатын гем тобы (
қызыл) кіреді. Сонымен,
гемоглобиннің әр молекуласы төрт оттегі молекуласын
тасымалдайды (PDB коды: 2DHB).
Кейбір глобулярлы белоктар ұзын спиральді филаменттер түзеді
Біз қарастырған белоктардың көпшілігі
глобурлярлы белоктар болып табылады, олар-
дың полипептидтік тізбектері жинақы, шар тәрізді құрылым түрінде болады. Осыған
қарамастан мұндай белоктардың кейбіреулері клетканы
толығымен бойлайтын фи-
ламенттер түзе алады. Қарапайым
тілмен айтқанда, егер әр молекуланың
байланысу
сайты дәл сол молекула-
ның бетіндегі басқа ауданға компле-
ментарлы
болған жағдайда бірдей
белоктардың ұзын тізбегі түзіле алады
(
Достарыңызбен бөлісу: 
