Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
-сурет ). Бұл реакцияны протеинкиназа
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Протеинфосфатаза
- 3.61-сурет. Белоктың фосфорильденуі.
| 3.61-сурет
). Бұл реакцияны протеинкиназа ферменті катализдейді және мұндай реакция бір бағытта ғана жүреді, себебі АТФ-тың құрамындағы фосфат-фосфат байла- нысы үзілген кезде бос энергияның үлкен мөлшері босатылады. Протеинфосфатаза кері, яғни дефосфорлану реакциясын катализдейді. Клеткада протеинкиназалардың мыңдаған түрі болады және олардың әрқайсысы белгілі бір белоктардың немесе белок топтарының фосфорлануын катализдейді. Протеинфосфатаза- лардың түрлері өте көп: олардың кейбіреулерінің жоғары спецификалық қасиеті болады және олар тек бір немесе бірнеше ғана белоктың құрамынан 3.61-сурет. Белоктың фосфорильденуі. Қалыпты эукари- оттық клеткадағы мыңдаған белоктар фосфатты тобының коваленттік қосылуы арқылы модификацияланады. (A) Протеинкиназамен катализденетін жалпы реакцияда АТФ- тың фосфат тобы нысана белоктың жанама тізбегіне тасы- малданылады. Фосфат тобының алынуы протеинфосфата- за ферментімен катализденеді. Осы мысалда фосфат тобы сериндік жанама тізбекке қосылған; басқа жағдайларда фосфат белоктағы треонин немесе тирозиннің –ОН тобы- на байланыстырылады. (Ә) Белоктың протеинкиназамен фосфорильденуі оның белсенділігін арттырады немесе тежейді және пайда болатын қасиет белоктың құрылымы мен фосфорильдену сайтына байланысты болады. БЕЛОК ФУНКЦИЯСЫ 191 фосфат тобын бөліп шығара алады; басқаларының спецификалығы төмен болады және олар көптеген белоктарға ұқсас әсер етеді. Эукариоттық клеткаларда белоктардың фосфорлануын іске асыратын протеин- киназалар, шамамен, 290 амин қышқылдары қалдықтарынан тұрады, каталитикалық (киназалық) тізбектері ортақ болын келетін өте кең таралған белоктар туыстастығына жатады. Осы туыстастық мүшелерінің киназалық тізбектерінің соңында немесе тізбек ішіндегі ілмектерінде әртүрлі қысқа аминқышқылдық тізбектер болады. Мұндай қысқа тізбектер киназаға белгілі бір белоктарды тану қасиетін береді. Белгілі бір белок туыстастығын әртүрлі мүшелерінің аминқышқылдық тізбек- теріндегі айырмашылықтар санын салыстыру көмегімен біз туыстастықтың пайда болуына әкелген гендер дупликациясы мен ажырау паттерндерін көрсететін «эволю- циялық шежіре» құрастыра аламыз ( жүктеу/скачать 52,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|