Molecular Biology of the cell клетканың молекулалық биологиясы Алтыншы басылым, І том
жүктеу/скачать 52,26 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1.41-сурет.
Drosophila сілекей безінің алып хромосомасы. ДНҚ репликациясының бірнеше циклы клетка бөлінуісіз орын алғандықтан осы қалыпсыз клеткалардағы әр хромо- сома құрамында тізбектей орналасқан 1000-нан астам ДНҚ молекуласы болады. Сондықтан олар жарық микроскопы- ның астында оларға сай жолақтар паттерндерін көрсетеді. Спецификалық жолақтар специфкалық гендердің аймақтары ретінде анықтала алады: жолақта паттерні жоқ мутантты шіркей осы ауданда гендердің жоқтығынан орын алатын фе- нотипті көрсетеді. Жоғары деңгейде транскрипцияланатын гендер «қою» жолақтармен көрсетілген. Микрографияда қою қоңыр түспен боялған жолақтар белгілі реттегіш бе- локтың ДНҚ-мен байланысқанын белгілейді (B. Zink және R. Paro, R. Paro, Trends Genet. 6:416-421, 1990 көзінен Elsevier рұқсатымен қолданылды). ЭУКАРИОТТАРДАҒЫ ГЕНЕТИКАЛЫҚ АҚПАРАТ 43 жақын организмдердегі гендердің орналасу ретін салыс- тыру нәтижесінде, омыртқалылар эволюциясының уақыт шкаласымен есептегенде, көп жағдайда хромосомалардың құйылысатындығы, ДНҚ тізбектерінің үлкен аудандарының жылжитындығы және алмасатындығы анықталды. Дегенмен, қазіргі таңда қалыптасқан геномдар толық геномның дупли- кациялануынан гөрі көптеген геном фрагменттерінің бөлек дупликациялануының нәтижесі болуы мүмкін. Эволюция барысында толық геномдық дупликациялар орын алып отырады. Мыса- лы, бақалардың Xenopus туысы, бір-бірімен геномның дупликациясы немесе триплика- циясы жағынан туыстас болатын, бірнеше түрлер жиынтығын біріктіреді. Осы бақалар тобына X. tropicalis (қалыпты диплоидты геном), зертханалық X. laevis (геномы дупли- кацияланған және әр клеткаға шаққанда ДНҚ-сы екі есе көп) түрі және X. ruwenzoriensis (геномы алты еселік редупликацияланған және 108 хромосомадан тұрады, X. laevis түрінде 36 хромосома болады) түрі жатады. Осы түрлер бір-бірінен, шамамен, 120 мил- лион жыл бұрын ажыраған ( 1.42-сурет ). Бақа мен данио балығы омыртқалылар дамуының модельдері бола алады Бақалар омыртқалылардың эмбриондық дамуының ерте кезеңдерін зерттеу үшін көптеген уақыт бойы қолданылып келді, себебі олардың жұмыртқалары үлкен, жүктеу/скачать 52,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|