Монография \ 3 «санат» а л м п и 1МП
шшде ж урт, Абай эркдшан эке Ti3eci
жүктеу/скачать 12,37 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- QKeci
- 6epi6ip
- He6ip KepimciH, He6ip
| 1
шшде ж урт, Абай эркдшан эке Ti3eci баткдндардьщ арызы орынды, эдш екенш уга бередь Ол байтак, даланыц ез экесш е наразылыгын, к,арт жыраудын, оны кара кэргага тецеп айткан ащы сатиралык, елещн естидь 0з QKeci салдыртан меииттщ парадан тургызылганын, TinTi, езше aKeci эперген Дшданьщ да жургтан алынган парага келген туткьш екенш бшедь * М.Эуезов. “Абай” романыньщ жазылу жайынан. “Эдебиет жене искусство”, 1955, И 3, 97-бет. 174 Осылайша, Абай ез экесше деген балалык, сез'шнен айырыла бередо, 6ip ретте ол жыласа, енда 6ip жолы терец ойга калады, тейренедо, ана сезш тыцдайды, кедей кауымныц тй рлерш е кулак, туредь Ол сатылап вседь.. Терещрек байыптап караса, бар кцянаттыц ry6i сол ез экесщде жатыр: юрбщ! кеп Kipixrrap ана, крргансыздан жетгмареп влген йшкене себибебек, rim i элдеймге ершлз уйленгел! огырган Абайдыцез xam... — 6api сол еке лацы. Мунымен де бшгейда, эдолетшднс шецбер1 Шрте-бфте улгая бередг. семъядагы жеке адамдардьщ кез жасы осынау кдращы далада кедейлж азабын шеккен мыц сан адамныц кдсфет тещзше барып косылып жаткдндай. Мше, дала ampiuici Кунанбайга карсы Абайды ашык тартыска, бш маз куреске екелген осы жайларедо. Бул — эке мен бала арасындата элдекдлай араздыкемес. Бул — таптык сипаттагы ipi тартыс, дуниеге ей удай квзкарастыц, есй мен жацаныц тартысы”*. Осыныц 6epi — сюжет аркдуьшдагы курдел1 тартысты занды дамытып жаткдн кеп-кеп психологиялык деделдщ Kefl6ip купля сырлары гана; оны жэне езге емес, эпопея авторыныд 63i талдап, тарата тусйадрш отыр. Будан шыгатьш корытьшды: сюжеттщ жаны мен журеп — тартыс. Ал тартыстан сюжет курап, кдлыптастыратын — композиция. Композиция (латынша composite — курастыру, кцыстыру) 6ipep сезбен айткднда, керкем шыгарманыц курылысы. Алайда муны курылыс деген сезге карал тек шшшге гана байланысты угым деуге болмайды, композиция мазмунмен тжелей байланысты нерсе: ол — эдеби шыгарманыц сыртщи туртц гана симметриясы емес, сонымен катар hum сырыныц да гармониясы. внер туындысында бутшдис болуы шарт. Ал кез келген керкем шыгарманыц утымды басталып, занды дамып, жаксы аякталганын туйсшу, оныц идеялык-такырьштык непзшде немесе мазмуны мен шшшшдеп сыр мен сымбатшц табищ ундесттн сезшу — окырманныц жан дуниесше сол шыгарма дарыткдн эмоциялык жылылыкуьщ, эстетикалык сулудык- тыц 6ip алуаны; бул туралы ер нерсенщ болмыс-бтмше тэн пропорция сол нерседен б1здщ санамызга дарыган сулу- лыкдъщ 6ip алуаны болып табылады дец;В.Хогарг ©те дел айткан. “Олец бе, драма ма, картина ма, ен бе, симфония ма, 6epi6ip, — дейдо Л.Толстой, — eirreyip нагыз керкем шыгарманыц мэн-мазмунына закым келпрм ей He6ip * Бул да сонда, 98-99-бетгер. 175 шумагын, He6ip KepimciH, He6ip фшурасын, неб1р такгысьш ез орньшан алып, баска жерге крюга болмайды”*. Осыньщ 6api — шебер курылган композицияныц нэти- жүктеу/скачать 12,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|