Мухитдинов на печать indd
Мусаххаф فَّحَصُم – қате, хадистің мәтінінде кеткен нүкте қателері. Қара: тасхиф. Мусәуә
жүктеу/скачать 3,18 Mb. Pdf көрінісі
|
ИСЛАМ ТАРИХЫ
| Мусаххаф فَّحَصُم – қате, хадистің мәтінінде кеткен нүкте қателері.
Қара: тасхиф. Мусәуә ةاواسم – тең, бірдей. Егер хадис сәнадындағы адамдар саны рауиден бастап соңына дейін басқа бір мусаннифтің сәнадымен бірдей болса, ол «мусәуә» деп аталады. Мысалы: Имам ән-Нәсәи риуаят еткен хадистің сәнадында Пайғам- барға дейін он бір адам болса, тура сол хадистің екінші бір сәнадында он бір адам болса, ол екеуі «мусәуә» болады. Яғни бір хадистің екі сәнадының сандарының бірдей болуы «мусәуә» деп аталады. Муслә ىلثم – тірі жануардың әртүрлі дене бөліктерін кесіп азаптау. Муснәд. Муснад دنسم – муснәд. «Муснәд» сөзі бірнеше мағынада қолданы- лады: 1) Сахабалардың не олардан кейін келгендердің риуаят еткен хадистерін тақырыбы бойынша емес, хадистерді рауидің есіміне қарай жеке-жеке жинақтаған кітап. Мысалы: Имам Ахмадтың «Муснады». 2) Пайғамбарға дейінсәнады үзілмей жеткен хадис. 3) «Иснад» деген мағынада қолданылады. Мысалы: «باهشلا دنسم» әш- Шиһәбдің Муснәді, яғни әш-Шиһәб риуаят еткен хадистержәне «ةفينح يبأ دنسم» Әбу Ханифаның Муснәді, яғни Әбу Ханифа риуаят еткен хадистер. Муснид دنسم – хадистісәнадымен риуаят етуші адам. Бұл адамның сәнад ілімін білуі шарт емес. Мустафид ضيفتسم – мустафид. «Мустафид» сөзі судың тасып, арнасынан асып кеткендігін білдіретін «ءاملا ضاف» фада етістігінен шыққан туынды сөз. Яғни бір зат- тың мөлшерден тыс көп болуын, межеден асып кетуін білдіреді. Хадис ілімінде «мустафид» терминіне үш түрлі анықтама береді: 1) Мәшһур терминіне синоним. 2) Мәшһурден қарағанда тар мағынада. 3) Мәшһурден қарағанда кең мағынада (сә- надтың басында және сонындағы рауилердің сандары бірдей болса). Мустафти. Муфтиден белгілі бір мәселенің діни үкімін сұраушы адам. 180 Мустахаб ّبحتسم – істесе сауап алатын, істемегені үшін еш айыпталмайтын, шариғат құптаған, дәрежесі жағынан сүннеттен төмен келетін амал. Мустахраж جرختسم – шығарылған. Хадис ілімінде «мустахраж» деп хадис кітаптарының бірінің хадистерін басқасәнадтармен риуаят етуді атайды. Екінші сә- надтағы шейхпен алғашқы сәнадтағы хадисті риуаят еткен шейх немесе сол шейх хадис риуаят еткен рауи бір адам болуы мүмкін. Мустадрак (мустәдрак) كردتسم. «Мустадрак» сөзі араб тілінде «ұмытылып, ескерілмей кеткен нәрсені еске түсіру» деген мағынаны береді. Хадистерді жи- наған ғалымдардың барлығының өзіне тән хадис жинауда шарттары болған. Осы жинақтарда ескерілмей кеткен, бірақ автордың жинақта талап еткен шартына сай хадистерді басқа бір ғалым жинақтап жазса, оның жазған кітабын «мустадрак» деп атайды. Мысалы, әл-Хаким ән-Нәйсәбуридің имам әл-Бұхари мен Муслимнің са- хих кітаптарында ескерілмей кеткен, екеуінің шарттарына тура келетін хадистерді жинаған «نيحيحصلا ىلع كردتسملا» «Мустадрак ъала әс-Сахихайни» кітабы. жүктеу/скачать 3,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|