Н. А. Казбеков, Н. А. Казбекова, Р. М. Садвакасова, Е. Ж. Аубакиров
жүктеу/скачать 157,54 Kb.
|
Учебное пособ.Мәдениеттану 2020г.
| Мәдениет анатомиясы. Мәдениет кеңістігі - бұл бір-бірімен араласып, өзара әрекеттесетін көптеген мәдени феномендерден құралған кеңістік.
Оларға мәдениеттің жекелеген құбылыстары да, олардың әртүрлі кешендері де, топтамалары да, тұтас мәдени әлем - ұлттық мәдениет, ұлттықтан жоғары мәдени қауымдастықтар, өркениеттер жатады. Мәдениет адам шығармашылығы мен еркіндігін жүзеге асыру болып табылады. Адам шығармашылығы аспектілерінің көптүрлілігі мәдени әр алуандыққа бөлінеді және мәдени үдеріс уақыт пен кеңістікте әр алуандылықтың бірлігі ретінде дамиды. Осыған байланысты өзге мәдениеттерді қолдану бізді жаңа біліммен ғана емес, сонымен қатар жаңа шығармашылық тәжірибемен де байытады. Мәдениет кеңістігінде физикалық кеңістікке ұқсас үш өлшемді бөліп көрсетуге болады. Бұл өлшемдер әлеуметтік ақпараттардағы мағыналардың үш негізгі түрі болып табылады: 1) Білім, 2) құндылықтар, 3) реттеуіштер. Оларға үш өзара қиылысатын «координаталық осьтер» сәйкес келеді: 1) «когнитивті» (лат. Cognitiо «таным»), 2) «құндылық», 3) «реттеуші». Осы үш өлшемді кеңістікте орналасқан мәдени феномендер кешендер мен жүйелерге топтастырылады. Мәдени құбылыстардың әртүрлі конфигурацияларын адам өмірінің мәдени формалары (немесе мәдениет формалары) деп атаймыз [19]. Мәдени нысандар өте әртүрлі және көп. Барлық адамзат ауқымындағы мәдениет кеңістігін қарастыра отырып, онда автономды облыстарды — ұлттық мәдениетті, өңірлік мәдениетті, алуан түрлі өркениеттерді бөліп көрсетуге болады. Бұл мәдени нысандардың ең ірі түрлері. Мысалы, ұлттық мәдениеттің бір бөлігі ретінде этникалық мәдениеттің «қосалқы домені» сақталған. Қазіргі кезеңде барлық дамыған мәдениетте бұқаралық және элиталық мәдениет ерекше нысандар ретінде бөлінеді. Барлық мәдени формалар мен феномендер өзара байланысты екенін атап өту қажет, алайда әрбір мәдени форма жалпы мәдениет кеңістігінде өзінің "атауын" алады, яғни осы феномендермен адамдардың қызметі өтетін осы нысанға жататын мәдениет феномендері құрылатын және жұмыс істейтін орын. Әрбір мәдени нысанда қандай да бір ерекше мәндер-білім, құндылық, реттеушілік көрініс табады. Мәдени қызмет түрі пайда болады және бар, себебі ол адамдардың осы ойларға қажеттіліктерін қанағаттандырады. жүктеу/скачать 157,54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|