Н. Ю. Зуева (жауапты хатшы), О. Б. Алтынбекова, Г. Б. Мәдиева

 
 
ISSN 1563-0223                        Bulletin KazNU. Filology series. 
№5-6 (139-140). 2012 
МƏДЕНИЕТ 
КУЛЬТУРА 
 
 
 
 
 
 
ƏОЖ  792.8  
Қ.Д. Айтқалиева 
М. Өтемісов атындағы БҚМУ-ның доценты, өнертану кандидаты, Қазақстан, Орал қ. 
E-mail: 
aitkalieva_kd@mail.ru
 
 
Д. Əбіровтің  ғажайып  ертегіге  қойылған  «Қарт Хоттабыч»  балеті 
 
Д. Əбіровтың «Қарт Хоттабыч» балеті балаларға арналған көрнекті  ірі балеттердің бірі болды. Қазақстан 
балет өнерінің  дамуына  елеулі  үлес қосты. 
Түйін сөздер:
 
либретто, балет, дивертисмент, репертуар, панорама, балетмейстер.   
 
K.D. Аitkalieva 
Д.Əбіровтің  ғажайып  ертегіге  қойылған  «Қарт Хоттабыч»  балеті   
(Magic ballet D.Abirova «Old Hottabych» performance) 
 
Article considers the analysis of the choreographer D.Abirov "Old Hottabych" ballet. D.Abirov ballet "Old 
Hottabych" (1968) based on an L.Lagin story of three scenes. The music was written by A.Zatsepin composer, and 
the libretto – by D.Abirov.  The story tells about the friendship between peoples and the struggle for light life. "Old 
Hottabych" is presented as a fairy tale, posing a folksy wisdom. Wonderful panorama of the Moscow citya and the 
river views- all of it in the design of the V.Semizorov artist. The types of bazaar, the Wolken travel and Hottabych on 
a magic carpet left a lasting impression in the hearts of young viewers. This ballet has become a great and a 
wonderful gift of theatre for capital children. Whereas the main audience of "Old Hottabych" – are children and it 
would be a big disadvantage if the actors were not able to amuse them. The public believes that this ballet will be 
exist in the repertory Abai theatre for a long time and in the future even more improved. 
Keywords: libretto, ballet, divertissement, repertoire, panorama, choreographer (ballet master). 
 
К.Д. Айткалиева 
Сказочный балет «Старик Хоттабыч» в  постановке Д. Абирова 
 
В  статье  рассматривается  анализ  балета  «Старик  Хоттабыч»  в  постановке      балетмейстера  Д.  Абирова. 
Балет  «Старик  Хоттабыч» (1968) в  постановке  Д.  Абирова  основан  на  повести  Л.  Лагина  из  трех  картин. 
Музыку  произведения  написал  композитор  А.  Зацепин,  либретто – Д.  Абиров.  Тематика  произведения 
повествует  о  дружбе  народов  и  борьбе  за  светлую  жизнь. «Старик  Хоттабыч»  представлен  как  волшебная 
сказка,  таящая  в  себе  народную  мудрость.  Замечательны  и  панорамы  города  Москвы,  виды  реки  в 
оформлении  художника  В.Семизорова.  Виды  восточного  базара,  путешествие  Вольки  и  Хоттабыча  на 
волшебном ковре оставили незабываемое впечатление в сердцах юных зрителей. Этот балет стал большим и 
прекрасным  подарком  театра  для  детей  столицы.  Поскольку  основные  зрители  «Старик  Хоттабыча»  это 
дети, то было бы большим недостатком, если бы артисты не смогли рассмешить их. Публика убеждена, что 
этот балет долго сохранится в репертуаре театра им.Абая и в будущем еще больше усовершенствуется. 
Ключевые слова:  либретто, балет, дивертисмент, репертуар, панорама, балетмейстер.  
_________________________________ 
 
Балет өнері дүниежүзілік көлемде өз алдына 
отау  тігіп,  түтін  түтеткеніне  екі  ғасырдай  ғана 
уақыт  өткені  белгілі.  Бұл  өнер  алғашында  Ан-
глия, Австрия, Францияда Қайта өркендеу дəуі-
рінде дүниеге келіп, бой көрсеткен. Алғаш Ита-
лияда  тұрмыс-салтты  көрсететін  би  түрлері 
іріктеліп,  жүйеге  түсіп,  сахналық  заңдылыққа 
бағындырыла бастады. Францияда балет белгілі 
сюжеттер,  аңыздар  негізінде  құрылды. XVIIIғ. 
Англия, Австрияда, кейінірек Францияда балет 
өнердің жеке бір саласы боп əбден қалыптасты. 
Сонан  соң  Ресейге,  Шығыс  елдеріне  тарап,  қа-
нат жая бастаған еді.  
Қазақстандағы  би  өнерін  дамытуға  орыс 
халқының классикалық биі мен кеңес балетінің 
дəстүрлері  игі  ықпал  тигізді. 40-шы  жылдан 
бастап  Қазақстанның  ұлттық  жас  хореогра-
фиясы балет классикасын қарқынды игере бас-
тады. Еліміздің жетекші театры Абай атындағы 
Мемлекеттік  академиялық  опера  жəне  балет 
театры  өзінің  алдына  классикалық  балеттің 
батыс  еуропалық  мəдениетін  игеру  мақсатын 
© Al-Farabi Kazakh National University, 2012 

125 
 
Вестник КазНУ. Серия филологическая. №5-6 (139-140). 2012 
 
 
қойды.  Қазақ  балеті  əлемдік  сахнада  танылған 
спектакльдерді толық меңгерді. Көптеген спек-
такльдер  қойылғанымен  өзінің  көркемдік  си-
патының  төмендігінен  сахнадан  шығып  қалды. 
Ал  «Аққу  көлі», «Жизель», «Бақшасарай  фон-
таны», «Дон  Кихот»  жəне  басқалары  əрқашан 
театр  репертуарынан  берік  орын  алды.  Сөйтіп, 
қазақ балеті алға қарай елеулі қадам жасады.  
Балет  дүниесінде  осындай  тоқырау  көріне 
бастаған тұста балетмейстер Д.Əбіровтің ұтым-
ды  жұмыстары  бұл  өнердің  жандана  түсуіне 
септігін  тигізді.  Жастармен  жұмыс  істей  оты-
рып,  ол  классикалық  балетті  игеруге  бағыт  ал-
ған,  репертуарды  кеңейтуге,  жаңартуға  талап-
танды. Сол кезде балет труппасына А.Ваганова 
атындағы  Ленинград  хореография  училищесі 
түлектерінің  үлкен  тобы  келіп  қосылды.  Да-
рынды  балаларды  балет  труппасына  жинау 
үшін  Д.Əбіров  хореография  училищесіне  жиі 
барды. Ол артистерді Ресейден жəне КСРО-ның 
басқа  республикаларынан  үнемі  шақырып 
отырды.  Балетмейстер  бола  жүріп  те  кейде  ол 
сахнаға  шығып  жүрді.  Ол  өзі  қойған  «Достық 
жолымен»  балетінде  Əлидің  партиясын  орын-
дады.  Оның  балетмейсерлік  талантының  зор-
лығын,  дарынының  кеңдігін  классикалық  үлгі-
дегі  балеттерінен  байқауға  болады.  Д.Əбіров 
кезінде  классикалық  биді  терең  меңгерді.  Көр-
кемдігімен де, тереңдігімен де, үлгісімен де өте 
күрделі,  əрі  қомақты  балеттер  қойды.  Бұл  үл-
кен  жаңалық  театр  репертуарына  идеялық  өт-
кірлік,  көркемдік  сипат,  эстетикалық  мазмұн 
əкелді.  Д.Əбіровтің  мұрат-мақсаты  театрдың 
өрісін  кеңейту  жəне  əлемге  əйгілі  классикалық 
балеттермен  көрермендерді  таныстыру.  Оларға 
шығарманың  түпнұсқасын  мəнерлі  үйлесімдік 
құралдармен  жеткізу.  Оның  қайтадан  жаңғыр-
тып  қойылған  жұмыстарында  бұрынғы  нұсқа-
ларына  қарағанда,  енгізген  байлам-шешімде-
рінде  шығарманың  көркемдік  ерекшелігі  мен 
сипаты толық сақталған. Ол классикалық бидің 
тəсілдерімен  балеттердің  көркемдік  сипатын 
жан-жақты  қарастырды.  Кейіпкерлер  бейне-
леріне  жаңаша  келіп,  тарихи  шындық  аясында 
олардың əлеуметтік келбетін ашуға күш салды. 
Көркемдік  қиялы  жүйрік  балетмейстер  қойы-
лымдардың танымдық  мазмұнын кеңейтіп,  би-
шілер əрекетінің  нақты құбылысқа құрылуына 
жол  ашты.  Сөйтіп,  хореограф  Д.Əбіровтің  ар-
қасында театр сахнасында  əлем балеттері  пай-
да болды.  Өкінішке орай, сол балеттерінің көп-
шілігінің  сақталмауы  зерттеу  жұмысымызға 
едəуір қиыншылық туғызды. Д.Əбіров театрдан 
кеткен бойда-ақ барлық спектакльдері сахнадан 
жоғалды. Себебі, оның орнын жаңа балетмейс-
тер, жаңа қойылымдар мен орындаушылар бас-
ты. Сондықтан да, пленкада сақталмаған, театр 
сыншылары  да  назар  аудармаған  өнер  иесінің 
балеттерін  ғылыми  айналымға  түсіру  үшін 
оларды  мүмкіндігінше  қалпына  келтіруге  ұм-
тылдық.  Солардың  бірі    үш  көріністі  балеті 
«Қарт  Хоттабыч» (1968) Л.Лагинның  повесть-
ертегісі бойынша қойылған. Мұның музыкасын 
жазған композитор А.Зацепин, либреттосын өзі 
жазған.  Шығарманың  тақырыбы  халықтар  ара-
сындағы достық пен жарқын өмір үшін күресті 
суреттейді.  Қарт  Хоттабыч  халық  даналығы-
ның бейнесі ретінде ғажайып ертегі ретінде кө-
рінеді. Либретто желісі «1001 түн» ертегісіндегі 
теңіз  түбінен  мыс  ыдыс  тауып  алатын  балық-
шылар  оқиғасына  сəйкес.  Оның  ішінде  өзін 
құтқарған  жанға  шексіз  байлық  сыйлауға  ант 
берген құдіретті сиқыршы  жын екі мың жылға 
жуық теңіз түбінде шаршап-шалдығып жатады.            
Талантты  суретші  В.Семизоровтың  Мəскеу 
қаласының  панорамасы,  өзеннің  бейнелі    көрі-
нісі  жас  көрермендердің  қуанышы  мен  шатты-
ғын  шалқытты.  Шығыс  базарының  көрінісі, 
Волька  мен  Хоттабычтың  кілем  ұшақпен  са-
пары,  тағы  басқа  ғажайып  көріністер  олардың 
балалық көңілін тасытты. Спектакльді қызу қа-
былдауы  балеттің  балаларға  ұнағаны  деп  қара-
ған жөн. Олқы тұстары да кездеседі. Соған қа-
рамай  спектакльдің  А.Зацепин  музыкасында 
негрлердің,  египет  қыздарының  нəзік-лирика-
лық  биі,  вьетнам  саудагерлерінің  құдіретті  де 
жігерлі  билері  өте  əсерлі  шыққан.  Автордың 
тағы  бір  ерекше  жетістігі  барабанмен  билейтін 
үнді биі. Нəзік те, жұмсақ Иринка биінің əуені 
полька  тектес  орыс  биімен  қатар  жүргендіктен 
мазмұнына  сай  келмеген.  Балетте  ұшқыр  ой 
мен  үйлесімді  пантомима  жанды  музыканың 
қолдауымен  өтетін əзіл-оспақ жетіспейді.              
Қарт  Хоттабычтың    көреремендері  балалар  
болғандықтан,  оларды  күлдіре  алмаса  бұл  не-
гізгі кемшіліктің бірі болмақ. Əдетте хореогра-
фиялық  іс-қимылға  арналғандықтан  балет  му-
зыкасы  либреттоның  барлық  құрылымын  да-
мытатын  симфониялық  үрдіске  құрылуы  керек 
болды. Бұл тұрғыдан  алсақ,  «Қарт Хоттабыч» 
партитурасы кемшіліксіз емес. Онда үш дивер-
тисмент бар. Бұл бір спектакль үшін көп болып 
есептеледі.  Дивертисменттер  балеттегі  іс-қи-
мылдың  дамуына  əсерін  тигізді.  Бұған  қоса 
шығыс базарын суреттейтін билері, су асты кө-
рінісін  бейнелейтін  акт,  үшінші  актідегі  пио-
нерлер  көркемөнерпаздар  биі  шыңдап  келеген-
де  тағы  да  сол  дивертисменттер  болып  кетеді. 
ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. №5-6 (139-140). 2012
 
Д. Əбіровтің  ғажайып  ертегіге  қойылған  «Қарт Хоттабыч»  балеті 

126 
 
 
 
ISSN 1563-0223                        Bulletin KazNU. Filology series. 
№5-6 (139-140). 2012 
Симфониялық  шыңдаудан  өтпеген  олардың 
арасында  жасанды  иллюстративтік  байланыс 
көп.  Кезекті  салыстырмалы    музыка  бөлшек-
тері, қиын жағдайдан шығудың жолы емес. Ба-
леттің дамуына көмектесетін, мысалы операда-
ғы  кейбір  ойды  əнмен  жалғайтын  тұстар  сияқ-
ты  балетке  де  қажет,  бірақ,  ол  шын  мəнінде 
жетіспеді.  Композитор  А.Зацепин  мұндай  жағ-
дайда  мысал  ретінде  басты  кейіпкерлерді  су-
реттеуге  П.И.Чайковскийдің  «Ұйқыдағы  ару», 
«Щелкунчик»,  А.Глазуновтың  «Жыл  мезгіл-
дері»  балеттеріндегі  симфониялық  дамыған 
суреттерді қолдануына болатын еді. Бұлардағы 
мінез-құлықты  суреттейтін  билер  өткір-юмор-
мен классикалық лирикаға толы еді. «Қарт Хот-
табыч”  балетінің  музыкасын  тыңдай  отырып, 
оның партитурасын қайта қарау керектігіне көз 
жеткізесіз.  Себебі,  барлық  музыкалық  драма-
тургиясы  жəне  оркестрді  ұтымды  пайдалану-
дың тұтастығы көрінбей қалды», - деп атап көр-
сетті  композитор  М.Иванов-Сокольский [1]. 
Шын  мəнінде,  дирижер  А.Мовш  көп  еңбек  сі-
ңіргенмен оркестрлік орындау сəтті шыға алма-
ған. Флейта мен шекті топтардың орындауында 
қателік  жиі  естілген.  Ұрмалы  аспаптар  нашар 
ойнаған, трубалар үні үндеспеген, шашыраңқы, 
скрипкалар тобы толық емес, нəтижесінде ағаш 
жəне  мыс  үрмелі  аспаптарының  əуен  қуатына 
сəйкес  келмеген.  Оркестрдің  толық  қанды  то-
лықтырылуы кезек күттірмейтін міндет болды.           
Қойылымның  хореографиялық  шешімдерін-
де характерлі, топтық жəне көпшілік билер көп. 
Балетте  жеке  орындайтын  билер  бірен-саран. 
Тіпті басты кейіпкер жеке бимен дараланбаған. 
Мысалы, «Қарт  Хоттабыч» (сиқырлы  құмыра) 
балетіндегі  музыкалық  би  нөмірлері  төменде-
гідей болды: 
 
І суретте 
1.  Пионерлердің  ойын-би көрінісі. 
2.  Пионерлердің  жəй биі.  
3.  Пионерлер вальсы. 
4.  Волька мен Иринканың ойыны. 
5.  Хоттабычтың пайда болуы. 
6.  Хоттабычтың биі. 
7.  Вольканың қасында Хоттабычтың болуы.  
8.  Ванденделлестің əйелі, екеуінің биі. 
9.  Таңғажайып  көрініспен  Иринканың  пай-
да болуы. 
10. Хоттабычпен пионерлердің көрінісі. 
11. Хоттабычпен пионерлердің билеуі.  
12. Кілем-ұшақта ұшу жəне понарама.  
 
ІІ суретте 
1.  Базар көрінісі. 
2.  Африкалықтардың биі. 
3.  Мысыр биі.  
4.  Вьетнам биі.  
5.  Үнді биі.  
6.  Базар көрінісі.  
7.  Вандендалесстің  келуі  жəне  халықпен 
сахна. 
8.  Хоттабыч пен Вандендалесстің тартысы.  
9.  Полицайлардың төбелесі.  
10. Халықтың жеңісі.  
ІІ пердеде 
1.  Теңіз түбінің суреті. 
2.  Балықтардың билеуі.  
3.  Алтын балық пен толқынның адажиосы.  
4.  Теңіз аттарының биі.  
5.  Алтын балық вариациясы.  
6.  Толқын вариациясы. 
7.  Бір топ балықтардың биі.  
8.  Барлық балықтардың жалпы кодасы.  
9.  Алтын балықтың кодасы.  
10.Барлық балықтардың кодасы.  
11.Толқынның кодасы. 
12.Барлық балықтардың биінің соңы.   
13.Сегізаяқтардың биі.  
14.Сегізаяқтың басшысының вариациясы.  
15. Вадендаллестің құлауы жəне сегізаяқтың 
жеңісі. 
16.Хоттабыч пен Вольканың құлауы.  
17.Сиқырлы құмыра сегізаяқтарда.   
18.Волька мен сегізаяқтардың күресі – би.  
19.Хоттабычтың пайда болуына  би. 
20.Балықтардың жалпы мəз-мəйрам болуы. 
21.Понарама.  
 
ІІІ пердеде 
1.  Хоттабыч  пен  Вольканың  пайда  болуын 
күту.  
2.  Вольканың биі.  
3.  Хоттабыч пен оның жындарының биі.  
4.  Иринканың биі.  
5.  Пионерлердің орыс биі.  
6.  Пионерлердің қазақ биі.  
7.  Пионерлердің литва биі.  
8.  Пионерлердің өзбек биі.  
9.  Жалпы қуаныш биі.  
10. Апафиоз. 
А.Асылмұратовтың  орындауындағы  Хотта-
быч, Н.Таганова орындаған Вандендаллестің өз 
əйелімен  дуэтының  күлкілі  фрагменттерін  ай-
рықша  атап  кетуге  болады.  Су  асты  көрінісін 
бейнелейтін актісіндегі жеке жəне топтық клас-
сикалық  билер  сəтті  қойылған.  Оларды  үлкен 
шығармашылық  серпінмен  В.Васильев  жəне 
Қ.Д. Айтқалиева 

127 
 
Вестник КазНУ. Серия филологическая. №5-6 (139-140). 2012 
 
 
А.Жалилов  (Мұхит),  С.Көшербаева,  В.Кузне-
цова (Алтын балық) жəне басқалары орындаған.     
Суретші  В.Семизоров  пайдаланған  жарық 
проекциясы  өте  жақсы  əсер  қалдырды.  Соны-
мен  қатар,  Хоттабычтың  балаларға  сыйлаған 
пионерлер  сарайының  орнына  қазіргі  заманғы 
құрылысқа  ешбір  ұқсамайтын  ұсқынсыз  боял-
ған сахнаның артқы шымылдығының темір ар-
қан  арқылы  төменнен  жоғарға  көтерілуі  таңқа-
ларлық жəй.  
«Қарт Хоттабыч» балетінің қойылымындағы 
кемшіліктер  бұл  табысты  жұмыстың  мəні  мен 
кезеңділігін  жоққа  шығара  алмады.  Көпшілік 
жаңа  премьераны  жылы  қабылдап,  Абай  атын-
дағы  опера  жəне  театрында  балеттің  ұзақ  сақ-
талғанына  жəне  болашақта  əрі  қарай  жетілді-
рілетіне  сенім  білдірді.  Жалпы  балаларға  ар-
налған  балет  қойылымдары    елімізде  əлі  күнге 
дейін  қазақ  балет  театрының  өзекті  мəселеле-
рінің бірі болып келе жатқанын  Г.Т. Жұмасейі-
това  өз  мақаласында [2;121-124] көрсеткен  бо-
латын. Ол қазақ балаларына арналған «Айдахар 
мен  Қарлығаш», «Қарлығаштың  құйрығы  неге 
айыр» балеттерін  талдай  келе: «...Қазақ балеті-
нің жылнамасы үшін бұл тарихи оқиға. Ұлттық  
 
балеттің  жолы  оңай  емес,  солай  бола  тұра  бұл 
спектакльдер мұндай жанрдың би сахнасы үшін 
қажеттілігін  айқындап  отыр», - деген  орнықты 
пікірі айтылған  еді.  Бұл саладағы қазақ хорео- 
графтарының  кемшілігі - балаларды  ұлттық 
музыка,  фольклор  жəне  би  мəдениетімен  та-
ныстыруды  мақсат  етіп  алмағанын  айтуға  бо-
лады. Ал, Д.Əбіров осы өзекті мəселеге сол кез-
дің  өзінде-ақ  көңіл  бөліп,  балаларға  арналған 
балет қойылымдарының  өсуіне  зор үлес қосты. 
Сонымен, Дəурен Əбіровтің балеті театрдың 
астана  балаларына  үлкен,  қызықты  сыйы  бол-
ды. «Қарт  Хоттабыч»  балеті  сол  кезде  кіш-
кентай  көрермендеріміздің  көркемдік  қабілетін 
оятты, осы өнер арқылы да қиял-ғажайып ерте-
гілерді  тамашалай  алды.  Кейіннен  Д.Əбіровтің 
репертуары  молайды  жəне  алуан  түрлі  болды. 
Оны  А.Асафьевтың  «Бахшасарай  фонтаны», 
А.Аданның «Жизелі», А.Глазуновтың «Раймон-
дасы»  тəрізді  ірі  балет  қойылымдары  қызық-
тыра  түсті,  қалыптасқан  дəстүрге  қарамастан, 
балетмейстер  бидің  өмірге  лайық  жаңа  көр-
кемдік тəсілдерін тапты. Оны əлем балет өнері-
нің бұлақ көздерінен еркін қанып ішкен шебер 
деп тануға болады.   
 
Əдебиеттер 
 
1 Иванов-Сокольский Л. «Старик Хоттабыч» на балетной сцене// Казахстанская правда, 1962.    
2 Жұмасейітова  Г.Т.  Балет  сахнасында  ертегі.  ІІ  Əуезов  оқулары  атты  ІІ  Халықаралық  конференция  материалдары.  
2004. б.121-124.  
3 ЦГА.РК. ф.1841. о.1. д.241. Либретто балета «Старик Хоттабыч».  
4 Балет. Энциклопедия. М., Советская энциклопедия, 1981. - 623 с.  
5 Все о балете. Словарь-справочник. Составитель Е.Я.Суриц. Под редакции Ю.И.Слонимский. - М.: Музыка, 1966. - 455 с.   
6 «Қазақстан  хореографиясының  тарихы».  Оқулық.  Авторлары:  Т.Қышқашбаев,  Ə.Шаңқыбаева,  Г.Жұмасейітова, 
Л.Мамбетова, Ф.Мусина. – Алматы: Издат Маркет, 2005. – 272б.  
 
References 
 
1 Ivanov-Sokol'skiy L. «Starik Hottabych» na baletnoy stsene//Kazahstanskaya pravda, 1962.    
2 Zhymaseyіtova G.T. Balet sahnasynda ertegі. ІІ Əuezov okulary atty ІІ Halykaralyk konferentsiya materialdary.   2004. b.121-
124.  
3 TsGA.RK. f.1841. o.1. d.241. Libretto baleta «Starik Hottabych».  
4 Balet. Entsiklopediya. M., Sovetskaya entsiklopediya, 1981. - 623 с. 
5 Vse o balete. Slovar'-spravochnik. Sostavitel' E.Ya.Surits. Pod redaktsii Yu.I.Slonimskiy. M., «Muzyka», 1966.  - 455 с.   
6 «Kazakstan horeografiyasynyn tarihy». Okulyk. Avtorlary: T.Kyshkashbaev, Ə.Shankybaeva, G.Zhymaseyіtova, L.Mam-
betova, F.Musina. Almaty, «Izdat Market», 2005. – 272б.
 
 
 
ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. №5-6 (139-140). 2012
 
Д. Əбіровтің  ғажайып  ертегіге  қойылған  «Қарт Хоттабыч»  балеті 

 
 
ISSN 1563-0223                        Bulletin KazNU. Filology series. 
№5-6 (139-140). 2012 
 
ЖАС ҒАЛЫМДАР  
 
 
МОЛОДЫЕ АВТОРЫ 
 
 
 
 
 
 
 
УДК 81'373; 001.4 
 
В.М. Абдуллаева 
магистрант II курса Центрально-Азиатского университета, Казахстан, г. Алматы 
E-mail: 
ofelia_89@mail.ru
 
 
Английский и американский сленг, его роль и место в коммуникации
 
 
      В  статье  рассматриваются  английский  и  американский  сленг,  его  положительные  и  отрицательные 
стороны употребления  в речи с носителями языка. Сленг – это вариант разговорной речи, не совпадающий с 
нормой литературного языка (молодежный сленг, рифмованный сленг, интернет сленг, Estuary English). Он 
является важной частью любого языка, сленг везде – им заполнена художественная литература и интернет-
пространство,  его  используют  на  телевидении,  в  фильмах  и  в  песнях,  сленг  используют  в  зависимости  от 
общественной  среды,  чтобы  изложить  информацию  более  красочно,  эмоционально,  кратко.  Сленг  разви-
вается  очень  динамично,  одни  слова  “умирают”,  и  им  на  смену  приходят  новые,  другие  живут  веками  и 
иногда из сленга попадают в литературный язык.  
Ключевые  слова:  сленг,  язык,  разговорная  речь,  молодежный  сленг,  интернет  сленг,  рифмованный 
сленг, термины. 
 
V.M. Abdullaeva 
English and american slang, its role and place in communication 
 
In this article the problem of the use of slang in communication is considered. For the best understanding and the 
correct use of this language unit, we considered some types of a slang. Briefly described each variant of slang and 
gave examples. 
Actuality of this work is to open one of the most interesting and mysterious areas of any foreign language, 
namely a slang. Some linguists think that the slang decorates language, introduces in it brightness, but the part of 
linguists think that the slang has negative influence on language.  
In the conclusion, we can say that the English and the American slang is the variant of informal conversation, 
which isn't coinciding with norm of the literary language. Therefore, the slang always needs to be used deliberately 
and after careful consideration not to get to an awkward situation. 
Keywords: slang, language, colloquial speech, youth slang, Internet slang, rhyming slang, terms. 
 
В.М. Абдуллаева 
Ағылшын жəне америкалық сленг, оның коммуникациядағы орны мен рөлі 
 
Бұл мақалада сленгті қарым-қатынаста қолдану кездегі қиындықтар жайлы айтылады. Бұл тілбірліктерін 
дұрыс  түсіну  жəне  дұрыс  қолдану  үшін,  біз  сленгтің  бірнеше  түрін  қарастырдық.  Сленгтің  қысқаша  əр 
нұсқасын үлгі ретінде келтірдік. 
Осы  жұмыстың  өзектілігінің  бірі,  атап  айтқанда,  сленг,  кез  келген  шет  тілінің  қызықты  жəне  жұмбақ 
аумақтарын  ашу  болып  табылады.  Кейбір  лингвистер  сленг  тілді  безендіруде  жарық  енгізеді  деп  санайды, 
бiрақ лингвистердiң бір бөлiгі сленгтін тілге кері ықпалы болады деп санайды. 
Қорытынды  жүргізе  отырып,  біз  ағылшын  жəне  америкалық  сленгі - бұл  сөйлеу  тiлiнiң  əдеби  тіл 
нормаларымен  дəл  келмейтін  нұсқасы,  сондықтан  ынғайсыз  ахуалға  түспеу  үшін  əрдайым  ойланылған 
сленгті қолдану керек екенін айтамыз. 

жүктеу/скачать 18,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: