Н. Ю. Зуева (жауапты хатшы), О. Б. Алтынбекова, Г. Б. Мәдиева

105 
 
Вестник КазНУ. Серия филологическая. №1-2 (141-142). 2013 
 
 
 
Совершенствует  навыки  профессиональ-
ного чтения на иностранном языке и обработки 
информации; 
 
Учит работать в команде и вырабатывать 
коллективное решение; 
 
Позволяет  полноценно  решить  инди-
видуальную  и  групповую  самостоятельную 
работу студентов. 
Процесс  создания кейса  представляет  собой 
сложную  педагогическую  систему  и  осуществ-
ляется в несколько этапов:  
  Формирование  дидактических  целей.  На 
этом  этапе  определяется  место  кейса  в  струк-
туре учебного курса, выявление знаний, умений 
и  навыков,  формирование  социальных  компе-
тенций  студентов.  Методической  целью  может 
быть  иллюстрация  к  теории  и  чисто  практи-
ческая  ситуация,  или  их  совмещение.  Цель 
должна  быть  весомой,  чтобы  заинтересовать 
студентов.  Этому  будет  способствовать  напря-
женность  ситуации,  конфликт  или  драматич-
ность,  которые  позволят  принять  быстрое,  свое-
временное и правильное решение. Кейс должен 
быть  написан  понятным  студенту  языком,  без 
лишней терминологии; 
 
Построение  программной  карты  кейса. 
Карта  состоит  из  определенных  тезисов,  кото-
рые  воплощаются  в  тексте. Это как  бы каркас, 
который обрастает информацией, деталями для 
решения проблемы. Составляется схема кейса: 
а)  обозначается  действие,  действующие 
лица, дается их характеристика; 
б) описывается ситуация (симптомы); 
в)  указываются  элементы  среды  (внешние 
факторы); 
 
Социальная  система  для  кейса.  Сюда  мы 
можем  отнести  организацию,  учреждение,  ко-
торые  имеют  непосредственное  отношение  к 
тезисам; 
 
Сбор  информации  в  избранной  системе. 
Информация  дается  объективной,  достаточной 
и достоверной для составления тезисов; 
 
Построение  модели  ситуации.  Ситуация 
максимально  отражает  деятельность  системы 
представленной в кейсе; 
 
Выбор жанра кейса. Преподаватель, кото-
рый составляет кейс, выбирает вид кейса; 
 
Написание  текста  кейса.  Это самая труд-
ная  часть,  поскольку  необходимо  адекватно 
отразить  собранную  и  проанализированную 
информацию, при  этом помнить об  аудитории, 
для которой составлен кейс; 
 
Диагностика  правильности  и  эффектив-
ности  кейса.  Проводится  учебно-методический 
эксперимент,  построенный  по  определенной 
схеме, для выяснения эффективности кейса; 
Внедрение кейса в практику обучения. [7]  
Таким  образом,  приходим  к  выводу,  что 
студент  рассматривает  случай,  приведенный  в 
кейсе, вникает в него, может прогнозировать и 
демонстрировать  свое  решение,  выносимое  на 
обсуждение. [8, 109] 
Решение  кейсов  рекомендуется  проводить  в 
5 этапов: 
 
Первый этап – знакомство с ситуацией, ее 
особенностями; 
 
Второй этап – выделение основной проб-
лемы (основных проблем), выделение факторов 
и  персоналий,  которые  могут  реально  воздей-
ствовать; 
 
Третий  этап – предложение  концепций 
или тем для «мозгового штурма»; 
 
Четвертый  этап – анализ  последствий 
принятия того или иного решения; 
 
Пятый  этап – решение  кейса – предло-
жение  одного  или  нескольких  вариантов  (по-
следовательности  действий),  указание  на  воз-
можное возникновение проблем, механизмы их 
предотвращения и решения. 
Подводя итог выше сказанному, следует еще 
раз  отметить,  что  метод  кейс-cтади  предостав-
ляет  студентам  отличную  возможность  твор-
чески  применять  пройденный  языковой  ма-
териал на базе своих профессиональных знаний 
и позволяет студентам адаптироваться к реаль-
ным  и  потенциально  возможным  ситуациям. 
Будучи  интерактивным  методом  обучения,  он 
завоевывает позитивное отношение со стороны 
студентов,  которые  видят  в  нем  возможность 
проявить инициативу, почувствовать самостоя-
тельность  в  освоении  теоретических  положе-
ний  и  овладении  практическими  навыками.  Не 
менее  важно  и  то,  что  анализ  ситуаций  до-
вольно  сильно  воздействует  на  профессиона-
лизацию  студентов,  способствует  их  взрос-
лению, формирует интерес и позитивную моти-
вацию к учебе. 
 
Литература 
 
1 Запрудский Н. И. Современные школьные технологии: Пособие для учителей. – Мн., 2006. 
2 Сурмин Ю., Сидоренко А., Лобода В., Фурда А., Катерыняк И., Меер К. Ситуационный анализ, или Анатомия Кейс-
метода / Под ред. Сурмина Ю.П. – Киев, 2002. – 286 c. 
Метод case-study как творческая деятельность студентов в профессиональной сфере 

106 
 
 
 
ISSN 1563-0223                        Bulletin KazNU. Filology series. №1-2 (141-142). 2013
 
3  Залогина  Т.  В.  Общая  характеристика  кейс-метода (case-study). Роль  преподавателя  в  проведении  кейс-метода // 
[Электронный  ресурс]  Российское  право  в  Интернете. – 2009. –№ 2. – Режим  доступа: 
http://rpi.msal.ru/prints/
 200903 
zalogina.html  
4 Малинина М. Метод case-study в неформальном образовании / М.Малинина // Адукатар. – 2009. – №2. – С. 2–8. Режим 
доступа: 
http://adukatar.net/wpcontent/uploads/
2009/12/Adukatar_2_Pages_28.pdf 
5  Долгоруков  А.М.  Сase stady как  способ  понимания // Практическое  руководство  для  тьютера  системы  Открытого 
образования на основе дистанционных технологий. – М.: Центр интенсивных технологий образования, 2002. – С. 21-44. 
6  Колесник  Н  П  Кейс-стади  в  интерактивном  обучении  педагогике  /Методические  рекомендации – в 2-х  частях /41 – 
СПб НП «Стратегия будущего», 2006. – 198 с. – 13,25 п. л. 
7 http://www.vshu.ru/lections.php?tab_id=3&a=info&id=2600 
8  Михайлова Е.А. Кейс и кейс-метод: общее понятие //Маркетинг. – 1999. – №1. – С. 109-117. 
 
References 
 
1 Zaprudskiy N. I. Sovremennye shkol'nye tehnologii: Posobie dlya uchiteley. – Mn., 2006. 
2 Surmin Yu., Sidorenko A., Loboda V., Furda A., Katerynyak I., Meer K. Situatsionnyj analiz, ili Anatomiya Keys-metoda / 
Pod red. Surmina Yu.P. – Kiev, 2002. – 286 c. 
3 Zalogina T. V. Obschaya harakteristika keys-metoda (case-study). Rol' prepodavatelya v provedenii keys-metoda // [Elek-
tronnyj resurs] Rossiyskoe pravo v Internete. – 2009. –№ 2. – Rezhim dostupa: http://rpi.msal.ru/prints/200903zalogina.html  
4 Malinina M. Metod case-study v neformal'nom obrazovanii / M.Malinina // Adukatar. – 2009. – №2. – S. 2–8. Rezhim dostupa: 
http://adukatar.net/wpcontent/uploads/2009/12/Adukatar_2_Pages_28.pdf 
5 Dolgorukov A.M. Sase stady kak sposob ponimaniya // Prakticheskoe rukovodstvo dlya t'yutera sistemy Otkrytogo 
obrazovaniya na osnove distantsionnyh tehnologiy. – M.: Tsentr intensivnyh tehnologiy obrazovaniya, 2002. – S. 21-44. 
6 Kolesnik N P Keys-stadi v interaktivnom obuchenii pedagogike /Metodicheskie rekomendatsii – v 2-h chastyah /41 – SPb NP 
«Strategiya buduschego», 2006. – 198 s. – 13,25 p. l. 
7 http://www.vshu.ru/lections.php?tab_id=3&a=info&id=2600 
8 Mihaylova E.A. Keys i keys-metod: obschee ponyatie //Marketing. – 1999. – №1. – S. 109-117. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
С.А. Сулейманова 

Вестник КазНУ. Серия филологическая. №1-2 (141-142). 2013 
 
 
АУДАРМА ТЕОРИЯСЫ 
ТЕОРИЯ ПЕРЕВОДА 
 
 
 
 
 
 
 
ӘОЖ 811.111 
 
З.Б. Кульманова 
Т. Рысқұлов атындағы ҚазЭУ-дың оқытушысы, Қазақстан, Алматы қ.  
E-mail: 
Family-jan@mail.ru
 
 
Ағылшын тілінен қазақ тіліне аударудың  трансформациялық үлгісі 
 
Мақалада  аударманың  дәлдігі  мақсатында  пайдаланылатын  трансформациялық  әдістің  тиімділігі 
дәріптеледі.  Аудару  әдістерінің  теориясы  мен  практикасын  ұштастыру  арқылы  аударманың  трансформа-
циялық  үлгісі  талданады.  Аударма  барысында  кездесетін  көп  варианттылық,  эквиваленттілік  мәселелері 
қарастырылады. Аударманың трансформациялық үлгісі мен аудару сатыларын анықтайды.  
Түйін сөздер: трансформармациялық үлгі, тронсформа, аударма үдерісі, ядролық құрылым. 
 
Z.B. Kulmanova 
Transformational method of translation from english on the kazakh language 
 
This article is devoted to the features of the sample of transformational translation from English into Kazakh 
language. Nowadays the sample of translation is very actual. It is necessary to pay special attention to the sample of translation. 
In this article it is spoken about feature of transformational translation from English on the Kazakh language. 
Exact transfer, by definition, is impossible already that different languages differ both on a grammatical system, and 
by simple number of words, not to mention distinction of cultures that too can have influence on a way and results of transfer.  
Permission of such or similar problems is reached thanks to communicative and intermediary activity of the 
translator, that is the communicative success at relative convertibility, more depends on that, how correctly the translator 
chooses a way of transfer. The transformational method of transfer is very important and convenient for the translator. 
Today the transformational method of transfer is actual. Leaning on different methods of transfer correctness of a 
method of transformational transfer is analyzed. The transformational method of transfer demands a certain attention.  
Keywords: transformational method, transform, translation process, units. 
 
З.Б. Кульманова 
Трансформационный метод перевода с английского на казахский язык 
  
В этой статье говорится об особенности трансформационного  перевода с английского на казахский язык. 
Перевод - это  преобразование  сообщения  на  исходном  языке  в  сообщение  на  языке  перевода.  Точный 
перевод,  по  определению,  невозможен  уже  в  силу  того,  что  разные  языки  отличаются  как  по  граммати-
ческому строю, так и по простому количеству слов, не говоря уже о различии культур, что тоже может иметь 
влияние на способ и результаты перевода.  
Разрешение  таких  или  подобных  проблем  достигается  благодаря  коммуникативно-посреднической 
деятельности  переводчика,  то  есть  коммуникативный  успех  при  относительной  переводимости  в  большей 
степени  зависит  от  того,  насколько  правильно  переводчик  выбирает  способ  перевода.  Трансформационный 
метод перевода очень важен и удобен для переводчика. 
На сегодняшний день трансформационный метод перевода является актуальным. Опираясь на различные 
методы перевода, анализируется правильность метода трансформационного перевода.  Трансформационный 
метод перевода требует определенного внимания.  
Ключевые слова: трансформационный метод, тронсформа, процесс перевода, ядро, единицы. 
___________________________
 
 
Аудару  дәлдігі  мәселесін  филологтар  бұрын-
нан бері қарастырып келе жатыр. Қазіргі кезде 
бұл  мәселе  әр  түрлі  аудармалық  бағытта  зерт-
телуде (Қазақстан  мектебі: Г.  И. Исина,  А.  Алда-
шева және т.б., Рессей мектебі: А. Т. Алексеева, 
В. Н. Комиссаров, Н. Р.  Ткачев  және  т.б., Гер-
мания  мектебі:  Г.  Егер,  К.  Райс,  Е.  Штойберг 
және  т.б.).  Жоғарыда  аталған  лингвисттердің 
зерттеулерінде назар эквиваленттілік терминіне 
аударылады [1, 134]. «Эквиваленттілік»  термині 
қазіргі  аударма  теориясында  аз  уақыттан  бері 
қолданылып  келе  жатыр (1938 жылдан бастап 
© 2012 al-Farabi Kazakh National University 

108 
 
 
 
ISSN 1563-0223                        Bulletin KazNU. Filology series. №1-2 (141-142). 2013
 
Лейпциг  аударма  мектебінде).  П.  М.  Топер  пі-
кірлердің көп қырлылығын белгілеп, аудару тео-
риясына  «эквивалент»  терминінің  қашан  және 
қайдан кіргенін анықтайды. «Алғаш рет «экви-
валент»  терминін  «Аударманың  лингвистика-
лық аспектілері» туралы мақаласында Р. Якоб-
сон ұсынған еді» («О лингвистических аспектах 
перевода») [5, 176].    
Аударма  теориясы  үшін  осы  термин  қандай 
мағынада қолданылады және басқа терминдер-
мен қалай араласады? Мысалы, Вине және Дар-
бельне «Француз және ағылшын тілдерінің салыс-
тырмалы  стиликасы» («Сопоставительная  сти-
листика  французского  и  английского  языков») 
атты  еңбектерінде (1958 жылы)  эквивалент  және 
эквиваленттілік  терминдерін  біз  үшін  дағдылы 
мағынада  емес,  аударманың  тәсілдерінің  бірі 
ретінде қолданған. 
Аударманың трансформациялық үлгісі Н. Хом-
скийдің трансформациялық грамматика теория-
сына негізделеді. Н. Хомский негізін салған грам-
матикалық лексемалар мен логика-синтаксистік 
құрылымдардың  өзара  тығыз  байланысын  си-
паттайтын  синтаксистік  құрылымдар  ережеле-
рін  белгілейді.  Трансформациялық  грамматика 
бойынша  көптеген  синтаксистік  құрылымдар 
саны шектелген қарапайым ядролық құрылым-
дар бола алады. Онда логика-синтаксистік бай-
ланыстар  әлдеқайда  анық  көрінеді.  Ядролық 
құрылымдардан  туынды  құрылымдар  алынады. 
Олардың ғылыми атауы трансформа. 
Барабарлық  (эквиваленттілік) – аудару  тео-
риясында  өте  күрделі  және  көп  қырлы  ұғым 
ретінде  қарастырылады.  В.  Н.  Комиссаровтың 
пікірінше  «эквиваленттілік  ұғымы  аударманың 
негізгі  ерекшелігін  ашып,  қазіргі  аудармата-
нуда негізгі ұғымдардың бірі болып табылады» 
[2, 176].  
Аударманың  трансформациялық  теориясы 
аясында индивидтің тілдік санасының құрылы-
мына  мұндай  көзқарас  тіларалық  әрекеттер 
шартынан туады. Аударманың денотативті тео-
риясында  аударма  үрдісі  кезіндегі  нақты  екі 
тілдің  ұқсастықтарына  назар  аударылса,  ал 
аударманың  трансформациялық  теориясы  түп-
нұсқа  тілінің  бірліктерін  аударма  тілінің  бір-
ліктеріне  айналдырып,  түрлендіруді  назарға 
алынады [1, 191]. Қарапайым  сөзбен  айтсақ, 
аудармашы  түпнұсқа  мәтінімен  трансформа-
циялық операциялар жасап, нәтижесінде аудар-
ма мәтінін алады.  
Н.  Хомскийдің  теориясын  негізге  алып,  ау-
дарманың  трансформациялық  үлгісін  алғашқы 
боп дамытқан ғалымдардың қатарына танымал 
американдық  аударма  теорияшы  Ю.  Найд  жа-
тады.  Сондай-ақ  аталған  үлгінің  кей  маңызды 
аспектілері  О.  Каде,  В.  Коллер  еңбектерінде 
зерттелген [2, 191].  
Сондай  ғалымдардың  бірі  А.Д.  Швейцер 
«Перевод  и  лингвистика»  еңбегінде  ядролық 
және  туынды  құрылымдарды  терең  талдап, 
мынадай мысалдар келтіреді: 
Ядролық  құрылым – John hit Bill. Одан 
алынатын туынды құрылымдар: 
  Bill was hit by John. 
  John’s hitting Bill. 
  Bill’s being hit by John. 
  The hitting of Bill by John. 
  It was John who hit Bill. 
  It was Bill who was hit by John. 
Бұл трансформаларда бастапқы ядролық құ-
рылым сақталған [4, 35]. 
Ал,  В.  Н.  Коммисаровтың  түсінігінше,  маз-
мұнның  жоспары  жағынан  трансформалар  әлде-
қайда  инвариантты  болады, әрқайсысының  құ-
рамдас  бөліктері,  яғни  бірліктер  формасы  жа-
ғынан әр түрлі болады [3, 37]. 
Туынды  құрылымдарға  қарағанда  ядролық 
құрылымдарда  мағыналық  байланыстар  анық 
көрінеді. Заттың пәні зат есім, іс-әрекет етістік 
болады,  субъектісі  бастауыш,  объектісі  толық-
тауыш  болады.  А.  Д.  Швейцердің  сөзімен  айт-
сақ,  туынды  құрылымдарды  ядролыққа  қайта 
трансформацияласақ,  грамматикалық  және  се-
мантикалық категориялар арасында дара мағы-
налы  сәйкестіктерді  немесе  басқаша  айтқанда, 
түпнұсқалық  мәтіннің  грамматикалық  конструк-
цияларының  дара  мағыналы  ұғымдық  интер-
претациясын анықтаймыз [5, 40]. 
А.  Д.  Швейцер,  С.  В.  Тюленев,  В.  В.  Сдоб-
ников  пен  О.  В.  Петрова  еңбектерінде  аудар-
мадағы трансформациялық құбылыс  бойынша, 
аударма үдерісі 3 сатыдан тұрады: 
  Талдау; 
  Тасымалдау; 
  Синтез.  
Осы 3 сатыға толығырақ тоқталсақ, С.В. Тюле-
нев  былай  дейді:  талдаудың  мәнісі,  түпнұсқа 
құрылымдары  ядролық  құрылымдарға  айна-
лып,  кері  трансформациялық  үдеріс  жүреді. 
Екінші  сатыда,  яғни  тасымалдауда,  түпнұсқа-
ның  ядролық  құрылымдарын  инвариантты  бо-
латын аударма тілінің ядролық құрылымдармен 
алмастырады. Үшінші саты, синтез немесе қай-
та құру кезінде  аударма тілінің  ядролық құры-
лымдары  ақырғы  нәтиже – аударма  мәтінінің 
құрылымдары алынады [6, 193]. 
З.Б. Кульманова 

109 
 
Вестник КазНУ. Серия филологическая. №1-2 (141-142). 2013 
 
 
А.  Д.  Швейцер [8, 40] мен  В.  В.  Сдобников 
пен О. В. Петрова [8, 234] да аударма үдерісінің 
3  сатысына  дәл  осындай  сипаттама  жасайды.  
В.  В.  Сдобников  пен  О.  В.  Петрова  талдауды 
бір  тіл  ішіндегі  трансформация  десе,  тасымал-
дауды  тіларалық  трансформация  деп  есептейді 
[8, 234]. Ал,  А.  Д.  Швейцер 3-ші  сатыға  қа-
тысты  мынадай  ескерілуі  тиіс  жайтты  айтады: 
«синтез  кезінде  қос  тілдегі  бірқатар  трансфор-
мациялар  әр  алуан  перифразалау  нұсқаларын, 
стилистикалық  айырмашылықтары  зор  нұсқа-
ларды  қолдануға  мүмкіндік  беретіндіктен,  ау-
дарма  тілінің  ядролық  құрылымдарын  туынды 
құрылымға айналдыруда стилистика заңдылық-
тары орындалуы тиіс» [5, 37]. 
Аударманың трансформациялық үлгісін тал-
қылау үшін мынадай мысал келтірейік: 
The Trade Union pressurized the government 
into reconsidering its decision. Осы түпнұсқалық 
сөйлемді кері трасформацияласақ, мынадай екі 
ядролық құрылым алынады:  
1)  The Trade Union pressurized the government. 
2)  The government reconsidered its decision.  
Осы  тұста  ең  маңызды  екі  сөйлем  арасын-
дағы  «себеп – салдар»  байланысын  жоғалтпау 
қажет. Сол үшін құрмалас сөйлем жасаймыз: 
The Trade Union pressurized the government 
and it reconsidered its decision немесе The Trade 
Union pressurized the government so that it should 
reconsider its decision. 
Бұдан  кейін  екінші  сатыға  өтеміз  де,  келесі 
варианттардың бірін қолданамыз: 
1)  Кәсіподақ  үкіметке  қысым  жасады  да, 
соңғысы шешімін кері қайтарды. 
2)  Үкімет  шешімін  кері  қайтару  үшін  кә-
сіподақ оған қысым жасады.  
Соңғы  үшінші  сатыда  аудармашы  контексті 
мен мәтіннің стилистикалық ерекшеліктерін ес-
кере отырып, түпнұсқа және аударма тілдерінің 
туынды  құрылымдары  бір-біріне  мүмкіндігін-
ше  максималды  сәйкес  болуы  үшін  аударма 
тілінің  құрылымдарына  қосымша  өзгертулер 
мен түрлендірулер жасайды. Бұл жағдай аудар-
машылырдың жиі қолданатын тәсілдерінің бірі 
болып  саналады. Мұндай варианттардың басқа 
түрлерін  де  табуға  болады.  Біздің  мысалымыз-
дың  аудармасы  осы 2 вариантпен  шектеліп 
қалмайды,  оны  зерттеуіміздің  барысында  мы-
салдар арқылы береміз.  
Аударма  теориясы  үшін  аударманың  транс-
формациялық үлгісін жасау аса пайдалы да маңыз-
ды  мәселе.  Трансформациялық  үлгінің  артықшы-
лықтары мен кемшіліктеріне келсек, В.Н. Ком-
мисаров бойынша, оның артықшылықтары:  
 Әр  тілдің  формаларын  салыстырып  зерт-
теу  арқылы  аударманың  трансформациялық 
теориясын,  аудармалық  сәйкестіктерді  анық-
тап,  нақты  екі  тіл  арасында  аударма  жасаудың 
теориялық базасын құрайды. 
 Аударманың  трансформациялық  үлгісі  кө-
мегімен аудармадағы трансформациялық үрдіс-
тердің түрлері анықталады. 
 Аударма  үрдісі  барысында  түпнұсқалық 
бірлікке  аударма  тілінде  сәйкес  балама  табыл-
мағанда,  түпнұсқа  тілінің  ішінде  тілдік  транс-
формация жасау, яғни талдау сатысы өте қажет. 
Сонымен қатар мынадай кемшіліктер де бар:  
 Аударманың  трансформациялық  үлгісі 
синтез  сатысында  қандай  талаптар  бойынша 
бірнеше трансформалар ішінен біреуі таңдалып 
алынатынын  көрсетпейді,  себебі,  бұл  сатыға 
келгенде, түпнұсқалық және аударма құрылым-
дары бір-бірінен тәуелсізденеді. 
 Аналог болмайтын кей ядролық құрылым-
дар  арасында  орнайтын  сәйкестікті  түсіндіре 
алмайды. 
 Кей  құрылымдар  арасындағы  сәйкестікті 
түсіндіре  алмайды.  Мысалы,  instant coffee – 
ерітінді кофе [6, 40]. 
«Аударманың  трансформациялық  үлгісін» 
қорытындылай  келсек,  тіларалық  трансформа-
циялар  түпнұсқалық  мәтіннің  семантикалық 
талдауы мен ақырғы нәтиже – аударма мәтінін 
жасаудың  бір  тәсілі  ретінде  пайдаланылады. 
Әйтсе де, аударма үрдісінде басқа да ситуатив-
тік-прагматикалық  факторларға  байланысты 
лексика-синтаксистік перифразалау, семантика-
лық  модификация  сияқты  амал-тәсілдері  қол-
данылады.  Сол  себепті  аударманың  трансфор-
мациялық  үлгісі  басқа  да  семантикалық,  дено-
тативтік  үлгілер  сияқты  шектеулі,  бірақ  аса 
қажет маңызды мүмкіншіліктер береді.  Аудар-
маны  қабылдаушының  реакциясы  берілген 
мәтіннің мазмұнын жеткізу мәселесімен байла-
нысты.  Ол  қандай  элементтерден  тұратынын 
анықтау қажет. Л. К. Латышев А. Д. Швейцер-
дің көзқарасын бөліп, келесі төрт элементтерді 
белгілейді: 
1)  заттық  жағдайларды  белгілеуімен  байла-
нысты  денотативті  мағына  (яғни,  заттық-логи-
калық); 
2)  пікір  элементтерінің  арасындағы  синтак-
систік (яғни, оның синтаксистік құрылымымен) 
байланысты белгілейтін синтаксистік мағына; 
3)  функционалды-стилистикалық  және  экс-
прессивті  бояумен  белгіленген  коннотативті 
мағына; 
ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. № 1-2(141-142). 2013
 
Ағылшын тілінен қазақ тіліне аударудың  трансформациялық үлгісі 

110 
 
 
 
ISSN 1563-0223                        Bulletin KazNU. Filology series. №1-2 (141-142). 2013
 
4) тілдік пікірдің және коммуникацияға түс-
кен адамдардың қарым-қатынасымен анықтала-
тын прагматикалық мағына. 
  Ішкі  тілдік  мазмұн – бұл  тіл  белгілерінің 
арасындағы және толық тіл кодымен сәйкестілігі. 
Бұл аспект прагматикалық мазмұнға байланыс-
ты.  Өйткені  прагматика – бұл  семиотиканың 
және  тіл  білімінің  зерттеу  аймағы.  Онда  адресат 
ойының  субъектіге,  коммуникацияға  қатысқан 
адамдардың  арасындағы  қарым-қатынасына,  қа-
рым-қатынас жағдайына байланысты тіл  белгі-
лерінің сөйлеудегі қызметі зерттелінеді [7, 4].     
Аудару  кезінде  түпнұсқаның    жалпы  мағы-
насы сақталуы керек.   

жүктеу/скачать 2,86 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: