Научные труды

«Ә
д
іл
ет
т
ің
» 
ғы
л
ы
м
и 
ең
б
ек
т
ер
і №
 1
 (
39
) 
20
12
11
Е
л  президенті  Н.  Назарбаевтың  «Қазақстан  халқына 
арналған  жолдауында»  «Біздің  болашақтағы 
жоғары  технологиялық  және  ғылыми  өндірістері 
үшін  кадрлар  қорын  жасақтауымыз  қажет»,  оқушылардың 
шығармашылық  қабілетін  дамыту,  қазіргі  техниканы  тиімді 
пайдалану  мәдениетіне  тәрбиелеу  –  технология  ғылымы 
саласындағы  басты  бағыттардың  бірі  делінген.  Мұғалімнің 
міндеті  әр  оқушының  бойында  жасырынып  жатқан  өнерін 
аша білу. Шығармашылық қабілетін ашудың және дамытудың 
көп тәсілі бар. Оларды әр түрлі шығармашылыққа қызықтыру, 
бірте-бірте  күрделене  түсетін  тапсырмалар  мен  шешуін 
таба  алатын  міндеттер  жүктеу  арқылы  орындалады.  Беріл-
ген  тапсырмалардың  шешу  жолдарын  өздері  тауып,  ойлау 
қабілеттері  өз  бетімен  болса  шығармашылықтың  дамуына 
түрткі болады.
«технология»    гректің  «teche»-  өнер,  шеберлік  және 
«logos»- ғылым деген сөзінен шыққан, яғни «шеберлік туралы 
ғылым» деген мағнаны білдіреді. 
Оқыту  технологиясы  мен  әдістеме  ғылымы  бір-бірімен 
тығыз  байланысты.  Әдістеме  ғылымы  «Нені  оқыту  ке-
рек?», «Не үшін оқыту керек?», «Қалай оқыту керек?» деген 
сұрақтарға жауап іздесе, оқыту технологиясы «Қалай нәтижелі 
оқытуға болады?» деген мәселенің шешімін іздейді. Олардың 
мақсаты  бір,  яғни  оқытудың  тиімді  жолдарын  қарастыру. 
Оқытудың тиімді жолдары оқытудың әр түрлі әдістері арқылы 
анықталады. 
Жақсылыққа  бастайтын  жарық  жұлдыз  -  оқу.  «Надан 
жұрттың  күні  –  қараң,  келешегі  тұман»,  -  деп  М.Дулатов 
айтқандай,  егеменді  еліміздің  тірегі  -  білімді  ұрпақ.  Сусыз,  
құрғақ,  таса көлеңке жерге дән ексең өнбейтіні сияқты, жас 
ұрпақтарымызды  тәрбиелемесек  өспейді,  өнбейді.  Міне,  өз 
ұрпағының  өнегелі,  өнерлі,  еңбексүйгіш,  абзал  азамат  бо-
лып  өсуі  үшін  халық  педагогикасының  негізгі  мақсатын 
шығармашылықпен  оқу-тәрбие  үрдісіне  тиімді  пайдалану 
әрбір ұстаздың міндеті болып табылады. 
ШАЛДАНБАЕВА А.С.,
преподаватель географии 
колледжа «Әділет»
оҚытудың шығармашылыҚ 
технологиясы
МЕТОДИКА ОБРАЗОВАНИЯ
БІЛІМ БЕРУ ӘДІСТЕРІ

«Ә
д
іл
ет
т
ің
» 
ғы
л
ы
м
и 
ең
б
ек
т
ер
і №
 1
 (
39
) 
20
12
11
Шығармашылық»'>«Шығармашылық»  сөзінің  төркіні  эти-
мологиясы  «шығару»,  «ойлап  табу»    деген 
мағынаны  білдіреді.  Демек,  жаңа  нәрсе  ой-
лап  табу,  сол  арқылы  жетістікке  қол  жеткі-
зу  деп  түсіну  керек.  Философиялық  сөздікте 
«шығармашылық  қайталанбайтын  тарихи-
қоғамдық мәні бар, жоғары сападағы жаңалық 
ашатын  іс-әрекет»,  -  деп  түсіндіріледі. 
Ал  көрнекті  психолог  Л.С.  Выготский  
«шығармашылық  деп  жаңалық    ашатын  
әрекетті  атаған».  «Өткенге  қарап  басымызды 
иеміз, ертеңге қарап білек сыбанамыз» демек-
ші,  бүгінгі  бала-ертеңгі  азамат.  Сондықтан 
мұғалімнің ең басты міндеті-рухани бай, жан-
жақты дамыған дарынды тұлға қалыптастыру
Шығармашылық – бұл нақты іс-әрекет ба-
рысында жүзеге асырылатын өз бастауы, өту 
барысы және нәтижесі болатын үрдіс. 
Бұл үрдіс 3 кезеңнен өтеді:
1. дайындық 
2. ізденіс 
3. орындау
Осы  деңгейлерге  сәйкес  шығармашылық 
қабілеттерінің  құрылымын  анықтайды,  өз 
бойынан оларды талдайды, бағыттай отырып 
дамытады және жетілдіреді. Шығармашылық 
–  ойлау  қабілетінің  ең  жорғарғы  қасиеті. 
Шығармашылық  арқылы  оқушының  жолда-
сына, өмірге, білімге деген сенімі, көзқарасы 
өзгереді.  Тақырыпты  меңгеруге  өз  күшіне 
сену  қасиеті  қалыптасады.    Шығармашылық 
дегеніміз-адамның өмір шындығына, өзін-өзі 
тануға  ұмтылуы,  ізденуі.  Өмірде  дұрыс  жол 
табу  үшін  дұрыс  ой  түйіп,  өздігінен  сапалы, 
дәлелді  шешімдер  қабылдай  білуге  үйренуі. 
Әр  мұғалімнің  алдындағы  ізгі  мұраты-өз 
пәнінен білім беріп қана қоймай, әр баланың 
«менін»  ашу,  сол  «менді»  шығармашылық 
тұлғаға жетелеу. Шығармашылық дегеніміздің 
өзі  ізденімпаздықтан  туады.  Баланың  өзіне 
деген  сенімін  туғызу,  өзінен  шығармашылық 
қасиет  іздете  білу.  Шығармашылыққа  баулу, 
қалыптастыру  процесі  нақ  білім  ордасын-
да  басталады. Кез-келген оқушы мұғалімнің 
басшылығымен  орындаған  шығармашылық 
жұмысының 
нәтижесінде 
өзінің 
ішкі 
мүмкіндіктерін  дамытады.  Оқушылардың 
белсенділігі  мен  танымдық  іс-әрекеттері 
арқылы  шығармашылығын  дамыту,  қажетті 
жағдайда  айрықша  шешім  қабылдай  алатын 
жеке тұлғаны дайындау.
Уақыт  талабына  сай  оқушылардың 
шығармашылық  қабілетін  дамыту  үшін, 
оқытудың  жаңа  ақпараттық  технологи-
ясын  пайдаланған  жөн  деп  ойлаймын. 
Шығармашылыққа  үйрету  үшін  мынадай 
жағдайларды ескеру тиіс.
Мұғалім ең алдымен:
- Cыныпта шығармашылық көңіл-күй тудыру 
үшін баланың назары бір нәрсеге бағытталуы 
керек.
-  Әрбір  шығармашылық  тапсырманы 
оқушыға ұсынудың мазмұны жеткіншектердің 
жас ерекшелігіне, қызығушылығына үлесуі ке-
рек.
- Оқушының шығармашылықпен айналысуы-
на  сабақ үстінде, үйде қолайлы жағдай туғызу.
-  Шығармашылық  бағытқа  баланы  жүйелі, 
сапалы түрде қалыптастырып отыру қажет.
Сондықтан баланың шығармашылығын да-
мытуда ұстаз көп еңбек сіңіру керек.
Баланың қиялын дамытып, ойын ілгері жетек-
теуде,  түрлі  лингвистикалық  жаттығулардың 
да  ролі  зор.  Сабақ  үстінде  материалды  са-
лыстырып қарама-қарсы қою әдісі арқылы да 
ұғындыру өз нәтижесін береді.
Мұғалім  сабақта  әдіс-тәсілдерді  пайдалана 
отырып, балалардың ұсыныс пікірлерін еркін 
айтқызып,  ойларын  ұштауға  өздеріне  деген 
сенімін  арттыруға  мүмкіндік  туғызып  оты-
ру қажет. Әдіс-тәсіл көмегімен өткізген әрбір 
сабақ  оқушылардың  ойлауын  және  қиялын, 
ойын  дамытып,  оларды  сөйлеуге  үйретеді. 
Түрлі әдістемелік тәсілдер пайдалану арқылы 
балалардың  ортасынан  қабілеті  жоғары  бала 
іздеп,  онымен  жұмыс  жасау,  оны  жан-жақты 
тану, оқушылардың шығармашылық деңгейін 
бақылап  отыру-әрбір  мұғалімнің  негізгі  мін-
деті.
Адам  бойындағы  қабілеттерін  дамытып, 
олардың  өшуіне  жол  бермеу  адамның  ру-
хани  күшін  нығайтып,  өзін-өзі  тануына 
көмектеседі.
Оқушының өз болмысын тануға көмектесіп, 
қабілетін ояту, жаңа рухани күш беру білімнің 
ең маңызды мақсаты болып табылады.
Оқушыларды  шығармашылық  жұмысқа 
баулып, 
олардың 
белсенділіктерін, 
қызығушылығын 
арттыра 
түсу 
үшін, 
шығармашылық  қабілеттерін  сабаққа  және 
сабақтан тыс уақытта дамытуда әр түрлі әдіс-
тәсілдерді қолдануға болады. Олар мынадай:
МЕТОДИКА ОБРАЗОВАНИЯ
БІЛІМ БЕРУ ӘДІСТЕРІ

«Ә
д
іл
ет
т
ің
» 
ғы
л
ы
м
и 
ең
б
ек
т
ер
і №
 1
 (
39
) 
20
12
11
1.Тақырыпты мазмұнына қарай жинақтау.
2. Арнаулы бір тақырыпта пікірталас тудыру.
3. Логикалық ойлауын дамытатын ойындар-
мен  берілген  тапсрымаларды    шешу    (ребус, 
сөзжұмбақ, құрастырмалы ойындар т.б.)
4.  Әңгіменің  ұқсастығын  салыстыру, 
бөліктерге бөлу, ат қойғызу.
5.  Ұнатқан  мемлекетке  саяхат  (қысқаша  ба-
яндама  беру,  ерекшелігіне  тоқталу,  салыстыр-
малы сипаттама беру)
6. Ой шапшандығын, сөз байлығын дамыту-
да  әдебиетпен  байланыстыру.  (  географиялық 
құбылыстарды  бейнелейтін  өлең  шумақтарын 
құрастыру,  ақын  жазушылардың  әңгімесінен 
үзінді оқу).
Ал  сабақтан  тыс  уақытта  оқушылардың 
шығармашылық  қабілетін  дамытудың  жұмыс 
түрлері.
1. Әр түрлі кездесулер өткізу.
2. Әр түрлі тақырыптарда сайыс, пікірталас-
тар өткізіп, алған әсерлері    бойынша шағын 
шығарма жазу.
3. Балаларға арналған энсеклопедиялар алып, 
оны сабақ кезінде үнемі пайдалану.
4. Әрбір оқылып отырған тақырыптар тура-
лы толық мағлұмат жинау, реферат жазу.
5.  Жансыз  заттардың,  өсімдіктердің, 
жануарлардың  орындарында  өздері  қандай 
күй  кешетіні,  қандай  қызмет  атқаратынын 
сезіну.(су, қар, күн, гүл  т. б.) 
Осындай  жұмыстарды  үнемі  жүргізу 
оқушыларды 
шығармашылыққа 
баулуға, 
шәкірт  бойындағы  қабілет  көзін  ашып,  тілін 
байытуға, қиялын ұштауға, өз бетінше ізденуге 
зор  әсерін  тигізеді.  Бала  бойындағы  қабілетті 
ашу  оқушының  шығармашылық  бағытта  да-
муына жете мән беру болып табылады.
Оқушыларды шығармашылық бағытта жан-
жақты  дамыту-бүгінгі  күннің  басты  талабы. 
Осы  талап  тұрғысынан  алғанда  оқу  –тәрбие 
үрдісін  ұйымдастырудың  сан  түрлі  әдіс-
тәсілдерін  іздестіру  жаңа  технологияларды 
тиімді  пайдаланудың  маңызы  ерекше.  Қазіргі 
таңда  оқытудың  елуден  астам  технологиясы 
бар  екенін  ғалымдарымыз  айтып,  осылардың 
кейбіреуі  біздің  білім  беру  жүйемізге 
еніп,  тәжірибемізден  орын  алуда.  Қазіргі 
ұстаздар  қауымының  алдында  тұрған  үлкен 
мақсат-өмірдің  барлық  саласында  белсенді, 
шығармашылық  іс-әрекетке  қабілетті,  еркін 
және жан-жақты жетілген тұлға тәрбиелеу. 
Оқушының шығармашыл тұлғасын қарастыру 
оның көптеген сапалық қасиеттерінен тұрады: 
1.  когнитивтік  (танымдық)  сапалары 
–  қоршаған  әлемді  түсінуі,  құбылыстардың 
мәнін  білуге  ұмтылуы,  танымдық  ынтасының 
тұрақтылығы т. б. 
2.  креативтілік  (шығармашылық)  сапала-
ры  –  ойлау  белсенділігі,  шығармашылық  ша-
быт,  қиял,  болжай  білу,  ой  тереңдігі,  қарама- 
қайшылықтарды көре білу немесе сезу; мәселені 
табу;  шығармашылық  қызығушылығының 
тұрақтылығы т. б.; 
3.  әдіснамалық  (ұйымдастырушылық)  са-
палар  –  тапсырманың  мақсаты  мен  мәнін 
түсіну,  мақсатқа  жетуде  іс-әрекетті  оңтайлы 
ұйымдастыру,  нәтижеге  жетудегі  табандылық, 
рефлексиялық  ой-санасы,  коммуникативтік 
қабілеттері  т.  б.    Сондықтан  да  қазіргі  таңда 
балаға деген көзқарас пен қарым-қатынаста ба-
ланы  обьект  деп  қарамай,  оны  дамушы  тұлға 
ретінде қабылдап, оқу-тәрбие жұмысын осыған 
лайық өзгерістерге сай, қазіргі педагогикадағы 
тұлғаны қалыптастыруға бағытталған жаңа тех-
нологияны енгізудің қажеттілігі туындап отыр. 
Ал жаңа технологияны пайдаланудың мақсаты 
– міндетті деңгейдегі білімді қалыптастыра оты-
рып, шығармашылық деңгейге жету. Оқушының 
шығармашылығына  бағыт-  бағдар  беруді  ең 
алғаш  білім  мазмұнына  енгізген  М.Жұмабаев 
болатын. «Ойлау жанның өте бір қиын терең ісі-
деп атап көрсете келіп, тәрбиеші баланың ойлап, 
үйренуіне көп күш жұмсау керектігін ескертеді.
Ю.К. Бабанский мұғалімнің сабақ  үстіндегі 
шығармашылығын  4 деңгейге бөледі:
1.  Мұғалімнің  сыныппен  өзара  әрекеті, 
нәтижеге жетуге ұмтылуы;
2.  Мұғалімнің  сабақтағы  қызметі,  яғни  жос-
пардан бастап оқытудың мазмұны,   соған орай 
әдіс-тәсілдердің таңдалуы;
3.  Оқушы  шығармашылығын  қалыптастыру, 
соны дамыту мүмкіндігін жасау;
4.  оқушылармен  өзара  қарым-қатынаста 
толық  дербестік таныту, оқыту мен тәрбиелеуде 
нақты  шығармашылықпен  жұмыс  жүргізу, 
оқушыларды өздігінен оқуға жұмылдыру.
Мұғалімнің 
шығармашылығы 
мынадан 
байқалады:
1. Алынған көрсеткіштерге талдау жасау;
2.  Кезіккен  проблемалрды,  ситуацияларды 
сезіну;
МЕТОДИКА ОБРАЗОВАНИЯ
БІЛІМ БЕРУ ӘДІСТЕРІ

«Ә
д
іл
ет
т
ің
» 
ғы
л
ы
м
и 
ең
б
ек
т
ер
і №
 1
 (
39
) 
20
12
11
3.  Нәтижеге  жету  жолында  педагогикалық 
өзара әрекет жүйесін құру;
4.  Өз  қызметінде  бағдарланған  міндеттерді 
шешуді  тұрақты  түрде  кері  байланыс  арқылы 
жүзеге асыру.
 Ал, мұның барлығы мұғалімнің кәсіптілігіне 
байланысты  болмақ.  Ол  біріншіден,  өзінің 
еңбегінің  нәтижесін  өлшеу  біліктілігі  мен 
қызметінде  сапалы  көрсеткішке  жетуі.  Екін-
шіден,  практикалық  қызметте    педагогтің 
сапалық  көрсеткішін  зерттеу  біліктілігі.  Бұл 
шебер-педаготің,  шығармашыл  педагогтің  өз 
қызметіне, оның нәтижесіне талдау жасай білу 
біліктілігін көрсетеді. Әр  педагог өз жұмысына 
талдау жасауда: Неге жеттім? Неге ұмтыламын? 
Не кедергі жасайды? Сұрақтарын басшылыққа 
алуы тиіс.
Н.В.  Кухарев  бойынша  педагогикалық 
шығармашылықты өлшеу
критерийлері төмендегіше:
1. Жаңашылдығы және түпкіліктілігі
2. Ғылыми негізділігі
3. Әлеуметтік-педагогикалық ерекшелігі
4. Болашақтылығы
5. Өзара әрекетінің тиімділігі
6. Қанағаттанушылық
7. Нәтиженің тұрақтылығы
8. Бейімділігі
Қорыта  келгенде,  қандай  пәнде  болсын 
оқушылардың  танымдық,  шығармашылық 
қабілетін дамыта оқыту олардың сабаққа деген 
қызығушылығын оятып, ойын, ынтасын дамы-
та түседі.
Теориялық  мәселелерге  сүйенсек,    баланың 
жалпы  дамуы  негізгі  үш  факторға  сай  жүзеге 
асады.  Біріншісі-биологиялық  фактор,  екін-
шісі-әлеуметтік  орта  және  үшіншісі-тәрбие, 
яғни  оқу-тәрбие  үрдісі.  Ғалымдардың  пікірін-
ше,  осы  фактордың  ішінде  тәрбиенің,  яғни 
оқу-тәрбие  үрдісінің  ролі  зор.  Көптеген 
ғалым-педагогтардың,  практик  мұғалімдердің 
тәжірибесіне  сүйенсек,  оқу-тәрбие  үрдісі  не-
гізінде  дамыту  мәселесінде  басты  рөлді,  ең 
алдымен,  оқушының  өз  бетімен  әрекеті,  бел-
сенділігі  атқарады.  Себебі,  сабақ  қаншалықты 
сапалы  болсын  немесе  мұғалімнің  білімі, 
тәжірибелік  шеберлігі  мол  болсын,  бірақ  бала 
тарапынан  өзіндік  белсенділік,  әрекет  болма-
са  жұмыстың  нәтижелі,  сапалы  орындалуы 
мүмкін емес.
Литература
1. Кочетов А. И.  Культура педагогическо-
го исследования. – М.., 1996.
2. Фромм Э. Человек для себя. – М.., 1992.
3. Богоявленская Д.Б. Пути к творчеству. 
– М.., 1981.
4. Матюшкин А. М. Проблемные ситуации 
в мышлении и обучении. – М.., 1972.
5. Юнг К.Г. Психологические типы. Психо-
логия индивидуальных различий. – М.., 1952.
6. www. Gulzaira. 15.10.2011 г.
МЕТОДИКА ОБРАЗОВАНИЯ
БІЛІМ БЕРУ ӘДІСТЕРІ

«Ә
д
іл
ет
т
ің
» 
ғы
л
ы
м
и 
ең
б
ек
т
ер
і №
 1
 (
39
) 
20
12
11
Р
азделение труда по мере развития производственных 
отношений  привело  к  выделению  специфических 
трудовых процессов - процессов управления.
Менеджмент (управление) — воздействие одного лица или 
группы  лиц  (менеджеров)  на  другие  лица  для  побуждения 
действий,  соответствующих  достижению  поставленных  це-
лей  при  принятии  на  себя  менеджерами  ответственности  за 
результативность воздействия. 
Методы управления – это способы и приемы воздействия 
субъекта управления на объект для достижения поставленных 
целей.
Процесс управления — деятельность объединенных в оп-
ределенную систему субъектов управления, направленная на 
достижение  целей  фирмы  путем  реализации  определенных 
функций с использованием методов управления.
Он решает две задачи: 
тактическая  -  заключается  в  поддержании  устойчивости, 
гармоничности  взаимодействия  и  работоспособности  всех 
элементов объекта управления;
стратегическая  -  обеспечивает  его  развитие  и  совершенс-
твование, перевод в качественно и количественно иное состо-
яние.
Главными  задачами  технологии  управления  являются:  ус-
тановление организационного порядка и рациональной пос-
ледовательности выполнения управленческих работ; обеспе-
чение единства, непрерывности и согласованности действий 
субъектов при принятии решений; участие вышестоящих ру-
ководителей; равномерную загрузку исполнителей.
Управление  –  это  единый  процесс,  который  представлен 
разными  управленческими  работниками  или  органами.  Це-
лью их взаимодействия является выработка единого управля-
ющего воздействия на объект управления. К управленческим 
кадрам относятся менеджеры (руководители), специалисты и 
служащие (технические исполнители). Центральное место в 
управлении  занимает  менеджер.  Он  возглавляет  определен-
БУТАБАЕВА Н.К.,
преподаватель экономических 
дисциплин колледжа «Әділет»
методы управления
МЕТОДИКА ОБРАЗОВАНИЯ
БІЛІМ БЕРУ ӘДІСТЕРІ

«Ә
д
іл
ет
т
ің
» 
ғы
л
ы
м
и 
ең
б
ек
т
ер
і №
 1
 (
39
) 
20
12
11
ный коллектив, ему принадлежит право при-
нятия  и  контроля  управленческих  решений, 
именно он несет всю полноту ответственнос-
ти за результаты работы коллектива.
Менеджер – руководитель, профессиональ-
ный управляющий, занимающий постоянную 
должность и наделенный полномочиями при-
нятия решений по конкретным видам деятель-
ности  организации.  Специалисты  –  работни-
ки,  выполняющие  определенные  функции 
управления. Они анализируют информацию и 
готовят варианты решений для руководителей 
соответствующего  уровня.  Труд  названных 
работников обслуживают технические испол-
нители: секретари, референты, техники и т. д.
В теории управления вопрос о методах уп-
равления  –  один  из  центральных,  поскольку 
касается  сущности  и  содержания  управлен-
ческой деятельности. Анализ методов, их чет-
кая, обоснованная классификация имеют важ-
ное  значение  для  разработки  научных  основ 
построения  аппарата  управления,  определе-
ния его структуры и степени централизации и 
децентрализации, установления круга прав и 
обязанностей  структурных  звеньев  (отделов, 
секторов,  групп),  каждого  управленческого 
работника и др. 
Различают  три  основные  группы  методов 
управления, которые отличаются способами и 
результативностью воздействия на персонал:
• экономические, 
•  организационно-распорядительные  или 
административные, 
•  социально-психологические  методы  уп-
равления. 
Экономические  методы  управления  -  это 
система  приемов  и  способов  воздействия  на 
исполнителей  с  помощью  конкретного  соиз-
мерения  затрат  и  результатов  (материальное 
стимулирование  и  санкции,  финансирование 
и  кредитование,  зарплата,  себестоимость, 
прибыль, цена). При этом следует учесть, что 
кроме сугубо личных участник процесса пре-
следует и общественные, и групповые цели.
Организационно-распорядительные методы 
управления- это методы прямого воздействия, 
носящие  директивный,  обязательный  харак-
тер.  Они  основаны  на  дисциплине,  ответс-
твенности, власти, принуждении.
К числу организационных методов относят:
- организационное проектирование;
- регламентирование;
- нормирование.
Социально-психологические  методы  -  это 
способы осуществления управленческих воз-
действий  на  персонал,  базирующиеся  на  ис-
пользовании  закономерностей  социологии  и 
психологии. Объектом воздействия этих мето-
дов являются группы людей и отдельные лич-
ности. По масштабу и способам воздействия 
эти методы можно разделить на две основные 
группы: социологические и психологические 
методы.
Социологические методы – те, которые на-
правлены  на  группы  людейи  ихвзаимодейс-
твия  в  процессе  производства  (внешний  мир 
человека).  Социологические  методы  играют 
важную  роль  в  управлении  персоналом,  они 
позволяют  установить  назначение  и  место 
сотрудников в коллективе, выявить лидеров и 
обеспечить их поддержку, связать мотивацию 
людей с конечными результатами производс-
тва,  обеспечить  эффективные  коммуникации 
и разрешение конфликтов в коллективе. К ним 
относятся:  личностные  качества;  социологи-
ческие  методы  исследования;  мораль;  парт-
нерство; соревнование; общение; переговоры; 
конфликты.
Психологические - методы, которые направ-
ленно воздействуют на личность конкретного 
человека  (внутренний  мир  человека).  Спосо-
бы  психологического  воздействия  относят  к 
числу  важнейших  элементов  психологичес-
ких методов управления. Они концентрируют 
все необходимые и разрешенные законом при-
емы воздействия на людей для координации в 
процессе совместной трудовой деятельности. 
К  способам  психологического  воздействия 
относятся:  внушение,  убеждение,  подража-
ние,  вовлечение,  принуждение,  побуждение, 
осуждение, требование, запрещение, плацебо, 
порицание,  командование,  обманутое  ожи-
дание,  “взрыв”,  намек,  комплимент,  похвала, 
просьба, совет др..
Общенаучные методы управления:
1. Системный подход. 
2. Комплексный подход. 
3. Моделирование. 
5. Экспериментирование. 
6. Конкретно-исторический подход. 
7. Методы социологических исследований. 
В  зависимости  от  разнообразия  функций, 
МЕТОДИКА ОБРАЗОВАНИЯ
БІЛІМ БЕРУ ӘДІСТЕРІ

«Ә
д
іл
ет
т
ің
» 
ғы
л
ы
м
и 
ең
б
ек
т
ер
і №
 1
 (
39
) 
20
12
120
для  осуществления  которых  применяются  те 
или иные методические приемы, выделяются 
методы:
1. управления функциональными подсисте-
мами;
2. выполнения функций управления;
3. принятия управленческих решений.
Методы  выполнения  функций  управления 
связаны с решением задач, стоящих перед уп-
равляющей подсистемой в процессе воздейс-
твия  ее  на  эффективность  деятельности  уп-
равляемой подсистемы на пути движения ее к 
намеченной цели. Поэтому, несмотря на спе-
цифику каждой функциональной подсистемы 
организации,  в  ней  обязательно  осуществля-
ются  действия,  базирующиеся  на  основных 
функциях управления: 
• планирование,  
• организация, 
• координация, 
• мотивация, 
• контроль деятельности. 
Подводя итоги проделанной работы можно 
сделать следующие основные выводы.
Деятельность любой организационной сис-
темы требует управления, без которого невоз-
можно не только ее эффективное функциони-
рование и развитие, но и само существование. 
Более  того,  управление  организацией  предо-
пределяет отношение к ней со стороны других 
организаций и в известной мере влияет на их 
ответные  управленческие  решения.  Это  оз-
начает,  что  с  управлением  связаны  интересы 
множества  людей  как  в  самой  организации, 
так и за ее пределами.
Цель этой деятельности — создание и раз-
витие  потенциала,  формирование  и  сохране-
ние  ценностей,  постановка  стратегических 
целей  и  организация  всех  видов  текущих  и 
оперативных  работ  и  процессов,  мотивация 
людей, контроль за ходом реализации планов, 
обеспечение эффективности и многое другое, 
что связано с нормальной работой любой орга-
низации. С методами и моделями управления 
организационными  системами  должны  быть 
знакомы все менеджеры, вне зависимости от 
занимаемых должностей и выполняемых фун-
кций. Только в этом случае организация будет 
функционировать  и  развиваться  как  единое, 
целостное образование.

жүктеу/скачать 2,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: