ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ

ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ 
 
 
Вестник КАСУ
 
102 
стандартының  білім  мен  шеберлікке  қойы-
латын талаптарында дене мәдениеті саласы 
бойынша ЖОО түлегі дене мәдениеті, тәжі-
рибелік дағды мен шеберлікті игеру жүйесі 
және  денсаулықты  нығайту,  сақтау  мен 
салауатты өмір сүру салты негіздерін білуі 
тиіс делінген.  
Салауатты  өмір  салты  қалыптастыру 
туралы П.П. Блонский, В.П. Кащенко, П.Ф. 
Лестгафт,  А.С.  Макаренко,  В.А.  Сухом-
линский, К.Д. Ушинский, Н.А. Агаджанян, 
И.И.  Брехман,  В.В.  Колбанов,  Ю.П.  Лиси-
цын, В.П. Петленко, Л.Г. Татарникова және 
тағы  басқа  авторлардың  еңбектерінде  қа-
растырылған.  
Салауатты  өмір  салтын  қалыптасты-
рудың  дене  қуаты  бағытын:  Л.П.  Гуреев, 
В.М.  Качашкин,  А.П.  Матвеев,  С.Б.  Мель-
ников,  гигиеналық  бағытын:  Г.Н.  Сердю-
ковская,  И.И.  Соковная-Семенова,  В.В. 
Стан және т.б., адамгершілік тәрбиесі бағы-
тын:  О.С.  Богданова,  О.Д.  Калинина,  Р.А. 
Касимов,  Б.Т.  Лихачев, Т.В.  Лодкина,  О.Е. 
Черствая  қарастырған.  Г.К.  Зайцев,  М.Л. 
Лазарев,  Л.Г.  Татарникова,  Б.Н.  Чумаков-
тардың  пікірлері  бойынша  салауатты  өмір 
салтын  қалыптастыру  педагогикалық  ва-
леологияның  басты  міндеті  болып  сана-
лады.  
Салауатты  өмір  салтын  қалыптасты-
ру  мен  оның  қазіргі  заманғы  жағдайы 
бойынша  теориялық  әдебиеттерді  талдау 
арқылы  қоғамдағы  негізгі  қарама-қайшы-
лықтар анықталды:  қоғамдағы адамдардың 
денсаулығының  төмендеуі;  сондай-ақ  сту-
дент  жастардың  денсаулығы;  салауатты 
өмір  салтын  қалыптастыру  бойынша  мақ-
сатты  мемлекеттік  саясаттың  жетіспеуі; 
студенттік  кезеңде  өздерінің  денсаулы-
ғының  төмендеуі,  салауатты  өмір  сал-
тының арнайы нормаларды сақтамауды тү-
сінбеуі;  оқу  орны  білім  беру  кеңістігінде 
салауатты  өмір  салтын  қалыптастыруда 
студенттік  спорттық  клубтардың  мүмкін-
діктері  мен  рөлін  дұрыс  бағаламауы,  оқу 
орнында  студентерді  салауатты  өмір  сал-
тына дағдылануына тартатын ғылыми-әдіс-
темелік  тұрғыдан  қамтамасыз  етілу  дәре-
жесінің жеткіліксіздігі.  
Зерттеудің  теориялық  негізін  мына-
лар құрайды:  
-  Ш.А.  Амонашвили,  Е.В.  Бонда-
ренко,  З.И.  Васильев,  Н.Н.  Щурков  және 
т.б. авторлардың педагогикалық білім жүй-
есінің  тұлғалық  бағдар  әдісімен  байла-
ныстыра  орындалған  педагогикалық  зерт-
теулері; 
- Б.А. Ашмарин, В.К. Бальсевич, Е.П. 
Ильин,  В.И.  Ильинич,  П.Ф.  Лесгафт,  Л.И. 
Лубышев,  А.П.  Матвеев  және  т.б.  ғалым-
дардың дене мәдениеті потенциалының мә-
дени  -  құндылық  талдауына  байланысты 
еңбектері;  
-  20-шы  жылдардағы  оқу  және  клуб 
жұмыстарының  өзара  ынтымақтастығы 
тәжірибесіне  ретроспективті  талдау:  Н.К. 
Крупская,  А.А.  Луначарский,  А.С.  Мака-
ренко,  М.М.  Пистрак,  С.Т.  Щацкий  және 
т.б. 
-  клубтық  формаларды  оқу  –  тәрбие 
үрдісіне  ендірудің  қазіргі  заманғы  теория-
лық тәсілдерін талдау: С.В. Доброжинский, 
И.И.  Должиков,  Н.А.  Новосельцева,  В.И. 
Столяров, Г.И. Фролова және т. б; 
- салауатты өмір салты негізі теория-
сы: Г.К. Зайцев, В.Н. Касаткин, М.Л. Лаза-
рев, Ю.П. Лисицын, Л.Г. Татарникова, Б.Н. 
Чумаков және т. б.  
Салауатты  өмір  салтын  қалып-
тастыру  мәселесін  философиялық  тәсіл 
тұрғысынан  тәрбиелеуді  Н.Е.  Щуркова  қа-
растырған. Оның жұмыстарында салауатты 
өмір  салтын  қалыптастырудағы  педагоги-
калық әрекеттің мақсаты ретінде тәрбиеле-
нушілердің  адам  өміріне  деген  құндылық-
тарын дамыту, адамның табиғат және әлеу-
меттік  ортамен  қарым-қатынасы  түсін-
діріледі.  Сондай-ақ  оқушыларға  осындай 
қарым-қатынас технологияларын үйрету.  
Л.Г. Татарникова салауатты өмір сал-
тын  қалыптастырудың  мақсатын  оқушы-
лардың  салауатты  өмір  сүру  мәдениетін 
меңгеру  деп  анықтайды.  Денсаулық  мәде-
ниеті  негізгі  компоненті  (валеологиялық 
мәдениет)  оқушыларға  тұлғалық  деңгейде 
денсаулық тұжырымдамасын меңгертіп, са-
лауатты  өмір  сүру  салтының  жеке  бағ-
дарламасын сақтауды үйрету.  
Г.К.  Зайцев  оқушыларға  салауатты 
өмір сүру тұжырымдамасын ұсына отырып, 
адам  тәртібін  зерттеуде  ақпараттық  қа-
жеттілік  тәсілін  басшылыққа  алады.  Бұл 
тәсілдің  қажеттілігі  оқушылардың  негізі 
қажеттіліктеріне  жауап  беретін  педа-
гогикалық  үрдіс  ұйымдастыру  ретінде  қа-
растырылады.  

ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ 
 
 
Вестник КАСУ
 
103 
Бірқатар  авторлар  ұжымы  мен  В.Н. 
Касаткинаның  басшылығымен  құрасты-
рылған  «Денсаулық»  пәнаралық  бағдарла-
ма  үш  құрамды  жүйе  түрінде  ұсынылған. 
Бұл  бағдарламаның  мақсаты  –  салауатты 
өмір салтын қалыптастыру.  
М.Л.  Лазарев  оқушылардың  салауат-
ты өмір сүру салтын қалыптастыру бойын-
ша  педагогикалық  жұмыстың  қажеттілігі 
туралы  айта  келе,  негізгі  нысан  ретінде 
«Денсаулық 
кешені» 
негізінде 
оқу-
шылардың  салауатты  өмір  салты  мотива-
циясын қалыптастыру бойынша педагогтар 
күш  жұмсауы  қажет  санайды.  «Денсаулық 
кешені»  негізгі  құрамы:  денсаулық  ішкі 
жағдайы,  нақты  мониторинг  көрсеткіштері 
негізіндегі  субъективтік  түрдегі  ден-
саулықты  өзіндік  бағалау,  денсаулықты 
сақтау мен дамытуға бағытталған білім мен 
дағды,  өмір  сүру  салтын  ретке  келтіру  қа-
білеттілігі.  
Жас  ұрпақты  салауатты  өмір  сүру 
салтына  дағдыландырудың  концептуалды 
тәсілдерін  қарастыру,  барлық  зерттеулерде 
салауатты  өмір  салтын  қалыптастыруда 
жас  жеткіншек  тұлғасын  дамыту  негіздел-
ген  педагогикалық  үрдісті  күшейту  болып 
табылады.  Зерттеушілер  салауатты  өмір 
салтын  қалыптастыруды  жас  жеткіншек-
тердің  өмірі  үшін  басты  міндет  деп  есеп-
тейді.  
Дәстүрлі  гигиеналық  ағарту  жұмыс-
тарында  салауатты  өмір  салтының  фор-
масы  мен  әдістері  студенттің  салауатты 
өмір  салты  субъектісі  болу  қабілетінің  да-
муына  ықпал  ете  алмайды.  Барлық  оқу-
шыларға  салауатты  өмір  салты  туралы  ақ-
парат беріліп, бір типті оқу жұмысын ұсы-
нады.  
СӨС қалыптастырудың қазіргі заман-
ғы  тұжырымдамалары  дәстүрлі  әдістерден 
өзгеше.  Мұнда  педагогикалық  жағдайлар 
арқылы  оқушылардың  құндылық  –  мәнді 
аясын, рефлексті қабілеттерін дамыту, ден-
саулықты  сақтауға  байланысты  мәселеге 
қатысты  шешімді  жауапкершілікпен  қа-
былдай алуға дағдыланады.  
Зерттеу  барысында  «денсаулық»  пен 
«салауатты  өмір  салты»  категориясының 
мән-мағынасын түсіндіру қажеттілігі туын-
дайды.  
«Денсаулық»  түсінігі  1946  жылы  ал-
ғашқы рет. Дүниежүзілік денсаулық сақтау 
ұйымында  пайда  болған.  Денсаулық  –  бұл 
адам  ағзасының  ақаусыз  дұрыс  жұмыс 
атқаруы,  түрлі  аурулардың  болмауы  мен 
физикалық  кемшіліктерінің  жоқтығы.  Бұл 
анықтамада  тұлғаның  денсаулығы  жағ-
дайына  деген  өзіндік  сезім  мен  жауап-
кершілік жоқ.  
Қазіргі  кезде  «денсаулық»  түсінігі 
көп  мағынада  түсіндіріледі.  В.В.  Марко-
ваның пікірі бойынша «Адам денсаулығы - 
түрлі  аурулардың  жоқтығы  ғана  емес, 
қандай да болмасын гигиеналық мәдениет-
тің  сақталуы».  Осы  пікірмен  көптеген 
отандық  ғалымдарда  келіседі.  Сонымен 
қатар  бірқатар  авторлар  «салауатты  өмір 
салты» адамның күнделікті өмір сүру  әдісі 
мен  формасы  ғана  емес  –  бұл  био  әле-
уметтік  категория.  Адамның  өмір  сүру 
типін  тек  материалдық  тұрғыдан  емес,  ру-
хани жағынан да анықтайды деп есептеген.  
Салауатты  өмір  салтының  негізгі 
құрамы: еңбек пен демалыс, тамақтану мен 
ұйықтау  режимін  сақтау,  гигиеналық  та-
лаптар,  адамның  жеке  қимыл  –  қозғалыс 
белсенділігін  ұйымдастыру,  бос  уақытын 
мәнді  өткізу  жағымсыз  әдеттерді  жою 
бойынша өз - өзімен жұмыс жасау.  
«Салауатты  өмір  салты»  түсінігіне 
философиялық,  әлеуметтік,  медициналық, 
педагогикалық,  психологиялық  жұмыстар-
ға  теориялық  талдауда  осы  анық-таманы 
түсіндіруге  тырысады.  Авторлық  түсінік 
бойынша  салауатты  өмір  сүру  салты  тұл-
ғаның жас кезеңдеріне сай дамуына байла-
нысты  құндылық  –  мәнді  қондырғылары 
мен  еріктік  –  мотивациялық  тәжірибесі, 
білімі.  
Біздің  көзқарасымыз  бойынша  әр 
студенттің  денсаулығын  сақтау  мен  ны-
ғайтуы  үшін  ЖОО  спорттық  клубтарының 
маңызы  зор.  Клуб  жұмысы  кеңінен  тара-
лып, студенттермен дене тәрбиесі саласын-
да  оқу  –  тәрбие  жұмысын  ұйымдастыруда 
түрлі  бағытты  қамтиды.  Бірақ  әлі  күнге 
дейін  осындай  көптеген  зерттеулердің  ны-
саны  ретінде  клуб  жұмысы  қарасты-
рылмаған.  Соған  байланысты  біз  клуб  жұ-
мысы  формаларының  қазіргі  теориясы  жә-
не тәжірибесін қарастырамыз.  
Клуб  жұмысы  туралы  идея  П.П. 
Блонский,  Ю.Ю.  Бойцов,  Л.Г.  Брызлев, 
В.В.  Воробьев,  Н.И.  Засух,  А.У.  Зеленко, 
Ф.Ф.  Королева,  Н.К.  Крупская,  В.В.  Куд-

ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ 
 
 
Вестник КАСУ
 
104 
рявцева, Т.И. Лагутина, А.А. Луначарский, 
А.С. Макаренко, М.М. Пистрак, С.Т. Щац-
кий,  Н.А.  Новосельцева,  В.И  Столяров, 
Г.И.  Фролова  және  т.б.  еңбектерінде  қара-
стырылған.  
Бұл  зерттеулерде  оқушылардың  шы-
ғармашылық қабілеттерін жетілдіру мен өз-
өзін  дамытуға  бағытталған  клуб  жұмысы 
формасының  жоғары  тәрбиелік  потен-
циалы түсіндіріледі.  
«Клуб»  сөзі  түсінігін  қарастыратын 
болсақ.  С.И.  Ожегов  пен  Н.Ю.  Шведо-
ваның  орыс  тілінің  түсіндірме  сөздігінде 
«клуб»  сөзі  -  адамдардың  қызығушы-
лығымен,  шұғылданатын  ісінің  ұқсасты-
ғына қарай біріктіретін қоғамдық ұйым деп 
түсіндіреді.  
Әлеуметтік  педагогика  сөздігінде 
«клуб»  сөзін  –  қызығушылықтары  ортақ 
және  бірге  демалып,  қарым  –  қатынас 
жасау  мақсатында  өз  еркімен  біріктірілген 
адамдар тобы деп түсіндіріледі. Осы анық-
тамалардың  барлығындағы  ортақ  мүдде 
клубтың  негізі  мәні  адамдардың  қабілет-
терін анықтап, олардың өмірін рухани бай, 
жан-жақты ету болып табылады.  
Спорттық  бағыттағы  алғашқы  клуб 
жұмыстарына  ерекше  мән  берген  Н.К. 
Крупская,  А.С.  Макаренко,  П.Ф.  Лестгафт, 
Н.Е.  Семашко,  В.А.  Сухомлинский  және 
т.б.  
Олар  балалар  клуб  оқушылардың 
қоғамдық пайдалы жұмыстарға тартуға зор 
ықпалын тигізетінін, рухани, адамгершілік, 
дене  тәрбиесіне,  денсаулығын  нығайтуға 
пайдалы  екендігін  атап  көрсеткен.  Қазіргі 
заманғы  клубтар  жұмысына  тоқталсақ, 
олардың  мақсаты  жастарды  көшедегі  жа-
ғымсыз  әдеттерден  бойын  аулақ  ұстап, 
олардың  күш-қуатын  тиімді  пайдалануға 
бағыттау,  балалар  мен  жасөспірімдер  клу-
бына  мүше  бола  алмағандарға  көмектесу 
болып табылады. Біздің зерттеуіміздің мақ-
саты  студент  жастарға  арналған  спорт 
клубтарының  жұмысын  анықтау  маңызды 
саналады.  
Қазіргі  заманғы  спорт  клубтарының 
жұмыс  формасы  И.И.  Должников,  В.И. 
Столяров,  В.  Сергеев,  Г.  Шустиковтың  ең-
бектерінде  клуб  ашудың  ұйымдық  прин-
циптері қарастырылған: 
1. Клубқа адамдар өз еркімен кіру; 
2.  Клуб  оқу  орны  бастамашылық 
тобы  ұсынысы  бойынша  құрылады.  Бұл 
топта  дене  шынықтыру  пәні  оқытушыла-
рының болуы маңызды.  
3. Клуб жарғысы жасалады.  
4.  Сынақ  ережесі  мен  талаптары 
анықталады.  
5.  Сынақ  талаптарын  толық  орын-
даған студенттер арнай куәлік алады. Оның 
формасын бастамашы топ анықтайды.  
6.  Бастамашы  топ  клубтың  атри-
бутын ойлап, дайындайды.  
7. Клуб бағдарламасы бойынша түрлі 
жарыстар өткізіледі.  
Клубтардың  арнайы  топтамасы  жоқ 
екендігін атап айтуымыз керек.  
Біздің  көзқарасымыз  бойынша  сәтті 
шыққан  зерттеулердің  бірі  Р.Е.  Кемзаның 
«Жасөспірімдер клубында оқушыларды Қа-
рулы  күштер  қатарында  қызмет  етуге 
дайындау»  жұмысы  деп  есептейміз.  Автор 
клубтарды  атқаратын  қызметіне,  бағытына 
қарай  жіктемесін  берген:  жалпы  білім  бе-
ретін,  саяси,  өлкетану,  туристік,  кәсіби  – 
техникалық және әскери-патриоттық.  
Зерттеуші  клуб  құруда  оның  мақ-
сатын анықтау, кадрлық және материалдық 
тұрғыда қамтамасыз ету мәселесі маңызды 
деп есептейді. Клуб жұмысы:  
1.  Клуб  –  қосымша  білім  берудің 
арнайы оқу – тәрбие мекемесі, мысалы, те-
ңізшілердің республикалық клубы.  
2.  Клуб  -  қызығушылықтары  ортақ 
балалардың  бірлестігі,  мысалы,  тұрғы-
лықты  мекен  –  жайына  қарай.  Мұндай 
клубтардың  жұмыстары  ағымдағы  және 
перспективалық  жоспар  бойына  жүргізі-
леді.  Нақты  бір  белгіленген  оқу  үрдісі 
анықталмаған.  
Біздің  зерттеу  бойынша  ЖОО  білім 
беру  кеңістігі  дегенді  нормативті  немесе 
стихиялық құрастырылып, оқу – тәрбие үр-
дісін  ұйымдастырудағы  тұтас  социум  бір-
лігі ретіндегі, өз жүйесі бар, педагогикалық 
категория деп түсінеміз.  
ЖОО  спорттық  клубтары  жұмы-
сының  негізгі  бағыты  мыналар:  СӨС  мә-
селесі  бойынша  арнайы  білім  –ақпараттық 
жүйемен  қамтамасыз  ету.  Студенттер  ара-
сында  СӨС  деген  қажеттілік  пайда  бо-
луына  ықпал  ететін  жағдай  жасау,  Оқу  –
тәрбие  үрдісіне  қосымша  ғылыми-әдісте-
мелік тұрғыдан қамтамасыз ететін үрдістер 
енгізу  (спорт  түрлері  секциясы,  «денсау-

ОБЩАЯ ПЕДАГОГИКА И ЗДОРОВЫЙ ОБРАЗ ЖИЗНИ 
 
 
Вестник КАСУ
 
105 
лық» топтарын құру).  
Дене мәдениеті мен спорттық сабақта 
арқылы  студенттердің  тұлғасы  жетіліп, 
тұлғалық  қасиеттері  жетіліп,  ұжымдық  қа-
рым  –  қатынасы  кеңейеді.  Дене  мәдениеті 
мен спорт саласында әріптестікте болу сту-
денттің  денсаулыққа  деген  құндылық  бағ-
дарын қалыптастырады.  
Ең тиімдісі ЖОО әрбір студенті, оқы-
тушысы, магистранты жынысы мен жасына 
қарамастан  мүше  бола  алатын  спорт  клуб-
тарының  жұмысы.  Клуб  басшылары  демо-
кратиялық  жолмен  сайланады,  мүшелері 
клуб  жұмысының  инфрақұрылымы  мен 
бағдарламасын,  белгісі  жасап,  іске  асы-
рады.  Спорттан  басқа  әлеуметтік  –мәдени 
шараларды  ұйымдастырады.  Кәсіби  ма-
мандар штаты бар. Тәжірибеде ЖОО спорт 
клубтарының  жетекшілігін  «Дене  мәде-
ниеті  және  спорт»  кафедрасы  меңгерушісі, 
әдіскерлер, нұсқаушылар басқаратындығын 
көрсетеді.  
Студенттермен  спорт  клубтары  ар-
қылы байланыста болуы, әлеуметтік – пси-
хологиялық  дамуына  ықпал  етеді.  Клуб  – 
әлеуметтік  мекеме.  Клуб  жұмысы  оқу-
шының  танымдық  үрдістерін  жетілдіріп, 
білімге  деген  көзқарастарын  арттырады. 
Спорттық  бағыттағы  клубтар  студенттер 
арасында  СӨС  қалыптастыру  негізін  қа-
лайды.  Ол  денсаулықты  басты  құндылық 
екендігін түсінеді. Адам үшін денсаулығын 
сақтау – жауапкершілік.  
СӨС  қалыптастыру  бойынша  спорт 
клубтарының мынадай үш блоктан тұратын 
моделін  қарастырылады:  теориялық  –  ме-
тодологиялық, 
психологиялық 
– 
пе-
дагогикалық,  технологиялық.  ЖОО  білім 
беру жүйесінде СӨС қалыптастырудың бір-
қатар  деңгейлік  көрсеткіштері  мен  крите-
рийлерін мынадай:  
-  оқушыларды  СӨС  туралы  ақпарат-
тандыру,  денсаулық  мәселесінің  өзек-
тілігін,  денсаулық  заңы  мен  оның  жүйесі, 
денсаулыққа  қауіпті  тәуекел  факторларын 
түсіндіру;  
- денсаулықты  сақтау үшін СӨС дағ-
дысын қалыптастыру қызығушылығын арт-
тыру; 
-  өз  денсаулығын  зерттей  білу,  жа-
ғымсыз әдеттерге қарсы тұру білу.  
Ресейлік  психология  классиктері 
А.Н.  Леонтьев,  С.Л.  Рубинштейн  еңбек-
терінде  адам  әрекетінің  циклі  бірнеше  ке-
зеңдерге  бөлінген:  қажеттілікті  түсіну,  іс-
әрекетін  жоспарлау  мен  ұйымдастыру,  іс-
әрекетін  бағалау.  Осы  аталған  кезеңдердің 
бірінші  және  екіншісі  бойынша  құндылық 
мәнді бағдар СӨС қалыптастырудың басты 
құрамы  болса,  үшіншісінде  –  мотивация. 
Тұлғаның даму кезеңдерін Л.С. Выготский 
де  еңбектерінде  қарастырған.  Клуб  мүше 
болуы  студентке  денсаулық  басты  құн-
дылық  екендігін  түсіндіреді.  СӨС  қа-
лыптастыру субъектісі – студенттің арнайы 
білім алуы, денсаулығын нығайтудың тәжі-
рибелік мотивациясын үйрену.  
Жоғары  да  қарастырылған  мәлі-
меттер бойынша қорыта айтар болсақ.  
1.  ЖОО  спорттық  клубы  білім  беру 
кеңістігіндегі  адамдардың  денсаулығын 
сақтауға бағытталған, ерікті түрде біріккен 
ұйым.  
2.  Моделді  жүзеге  асыру  студенттің 
дене  мәдениеті  мен  спорттың  рөлін  арт-
тыруда  салауатты  өмір  салтын  сақтаудағы 
рөлін түсіндіреді.  
3.  СӨС  қалыптастыруға  бағытталған 
ЖОО  білім  беру  кеңістігіндегі  спорттық 
клубтардың  педагогикалық  шарттары:  сту-
денттер  арасында  салауатты  өмір  салтын 
қалыптастыруға  деген  қажеттілік  орнату, 
жан-жақты  жағдай  жасау,  СӨС  қалып-
тастыру  технологиясын  оқу  –  тәрбие  үрді-
сінде қосымша формасы ретінде енгізу, ғы-
лыми  -  әдістемелермен  қамтамасыз  ету. 
(спорт түрлері секциясы, «денсаулық» топ-
тарын құру).  
 
ӘДЕБИЕТТЕР 
1.  Ильинич  В.И.  Физическая  культура  сту-
дента и жизнь: учебник. – М., 2008. 
2.  Пешков  А.А.,  Пешкова  Н.В.  Проек-
тирование  системы  управления  разви-
тием  студенческого  спорта  в  совре-
менном  вузе.  //  Теория  и  практика  фи-
зической культуры, 2012, №5. - 83-85 с.  
3.  Рапопорт  Л.А.  Педагогические  аспекты 
управления  развитием  студенческого 
спорта  //  Теория  и  практика  физической 
культуры. – 2002. -№1. – с. 42-44.  
4.  Никулин  А.В.  Роль  спортивного  клуба  в 
образовательном  пространстве  вуза  по 
формированию  здорового  образа  жизни. 
// Вестник развития науки и образования. 
– 2008. - №5. –с. 64-67.  
 

ТЕОРИЯ И МЕТОДИКА ПРЕПОДАВАНИЯ 
 
 
Вестник КАСУ
 
106 
УДК 811 : 655.344 
PECULIARITIES OF ENGLISH COURSE SYLLABUS DEVELOPMENT FOR 
NON-LINGUISTIC STUDENTS OF TECHNICAL UNIVERSITY 
Shikhotova Y. 
 
After  implementation  of  the  credit  sys-
tem of education at universities of Kazakhstan 
most even skilled - teachers of English have to 
face to the problem of design of an appropriate 
syllabus  to  the  course.  They  are  asked  the 
questions  as  how,  what  way  and  what  should 
be taken as a basis for a syllabus design- either 
students’  needs  analysis  about  this  course, 
where  the  former  show  their  real  needs  con-
cerning  the  course  and  the  later  is  to  reflect 
and include these  needs to  meet;  or the “Sub-
ject Program” based on the GOSO of the Min-
istry of Education and Science of the Republic 
of Kazakhstan the  content  of  which should be 
strictly observed. These two problems like the 
dark  side  of  the  picture.  On  the  one  hand  the 
matter  is  how  to  make  the  course  interesting 
and absorbing for students taking in considera-
tion  their  needs  and  on  the  other  hand  is  to 
keep the rules of the major program to execute 
an  order  of  the  Ministry  of  Education.  No 
doubt,  these  complicated  questions  mean  ab-
solutely  different  goals.  The  first  one  gives 
freedom  to  learner  to  decide  what  he  really 
wants  and  what  he  intends  to  achieve,  so  re-
sponsibility  for  knowledge  taking  is  com-
pletely  at  students’  hands.  The  second  variant 
implies  lack  of  freedom,  students  don’t  have 
any  choice  they  are  absolutely  limited  by  the 
program  of  the  Ministry  which  doesn’t  mean 
any  varieties  of  content.  So  which  way  is  the 
best one?  
As  Common  English  discipline  is  a 
compulsory  one  at  our  universities.  There  is 
no right or wrong way of following, but if we 
deal  with  general  education  for  example  the 
first  cycle  (Bachelor  degree)  according  to  the 
Bologna Declaration we have to admit that the 
curriculum  and  a  syllabus  of  this  course  are 
compelled  by  university’s  staff  according  to 
the  plan  predetermined  by  the  Ministry  of 
Education.  So  whenever  a  university  teacher 
might  want  anything  to  change  in  framework 
of the program  he/she  couldn’t as  it  is a stan-
dard  which  should  be  strictly  followed;  so 
there is not need to lead students’ needs analy-
sis  because  it  is  impossible  to  satisfy  their 
wants either.    
The  other  matter  is  if  we  take  Profes-
sional English or English for professional pur-
poses the  discipline  implies application  of  vo-
cational  skills  in  English  in  terms  of  several 
competences  like  knowledge  of  terms,  ability 
to describe any process, communication capa-
bility  etc.  It  is  meant  that  students  have  basic 
knowledge  of  the  language  and  they  know 
beforehand what they would like to improve in 
it,  so  the  creation  of  syllabus  will  be  most 
helpful  here.  To  solve  the  problem  it  is  more 
profitable  to  create  this  course  as  an  elective 
one  on  the  following  discipline  because  judg-
ing  by  the  experience  observed  at  technical 
students  it  became  absolutely  useless  to  take 
the  course  if  their  proficiency  level  is  lower 
than  pre-intermediate.  The  matter  is  English 
for  professional  purposes  means  doing  educa-
tional activities requiring students’ fluent Eng-
lish what is a major problem for most students. 
Anyway  the  issue  of  appropriate  syllabus  de-
sign  can  be  easily  solved  by  paying  attention 
to  students’  needs  and  factors  which  assist  to 
satisfy  them.  Meanwhile  raising  the  problem 
of  syllabus  development  it  is  hard  to  escape 
the questions of what a syllabus is and how to 
make it. If there is any difference between syl-
labus,  subject  program  and  curriculum  and  if 
there  is,  what  it  is.    What  are  the  basic  steps 
and  criteria  of  a  good  syllabus  design.  If  we 
look up the glossary of terms written by Euro-
pean Commission TEMPUS:  
Study  program  -  A  complete  pro-
gramme of study leading to a degree or an ap-
proved  set  of  course  units  recognized  for  the 
award  of  a  specific  degree,  which  should  be 
defined  through  the  set  of  learning  outcomes, 
expressed  in  terms  of  competences,  to  be 
achieved in order to obtain the specified cred-
its. It is composed of compulsory and optional 
course units which  lead to the achievement  of 
the  pre-determined  set  of  learning  outcomes.  
In other words it is the set of courses, and their 
content,  offered  at  university.  In  the  broadest 
sense of the word, may list all courses offered 
at a higher school. 

жүктеу/скачать 2,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: