ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРҒЫ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ
АСТАНА ХАЛЫҚАРАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Қойшыбай Б. Құрал Н. Жақсыбек Ә.
«Мүмкіндігі шектеулі балаларға бастауыш сыныпта математикалық білімдерді қалыптастыру әдістемесі»
I бағыт: «Физика - Математикалық»
Секциясы: Математика
Ғылыми жетекші: Педагогика ғылымдарының кандидаты Хырхынбай Ж
Астана 2023 жыл
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
|
4
|
1
|
Инклюзивті білім берудің маңыздылығы
|
6
|
1.1
|
Инклюзивті білім берудің негізгі тұжырымдамалары мен принциптері
|
6
|
1.2
|
Инклюзивті білім және мүмкіндігі шектеулі балалар
|
7
|
1.3
|
Математиканы инклюзивті оқытудағы қиындықтар
|
8
|
1.4
|
Бастауыш мектепте математика пәнін оқытудағы дәстүрлі білім беру әдістері мен заманауи білім беру әдістерінің айырмашылығы
|
9
|
1.5
|
Инклюзивті білім берудегі көмекші технологиялар
|
10
|
1.6
|
Виртуалды әлем және инклюзивті балалар
|
11
|
1.7
|
Виртуалды әлемдегі әлеуметтік инклюзия
|
12
|
1.8
|
Инклюзивті білім беруде математиканың рөлі
|
|
2
|
Мүмкіндігі шектеулі балаларға «математика» пәнін оқытудың ерекшеліктері
|
13
|
2.1
|
Мүмкіндігі шектеулі балаларға «математика» пәнін оқыту барысында көмектесетін әдістемелер
|
15
|
2.2
|
Бастауыш сыныпта сандар түсінігін үйрету әдістемелері
|
16
|
2.3
|
Мүмкіндігі шектеулі балаларға сандарды салыстыруды үйретуге көмектесетін әдістер
|
20
|
2.4
|
Мүмкіндігі шектеулі балаларға өлшем бірліктерін ұғындыруға көмектесетін әдістер
|
21
|
2.5
|
Мүмкіндігі шектеулі балаларға көбейту және бөлу амалдарын үйрету әдістері.
|
22
|
2.6
|
Мүмкіндігі шектеулі балаларға «математика» пәнін үйретуде қолданылатын дамыта оқыту технологиялары
|
25
|
Қорытынды
|
26
|
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
|
28
|
Аннотация
Ерекше білім беру қажеттіліктері бар баланың әлеуметтік ортаға сәтті бейімделуі оның мектепте алған біліміне тікелей байланысты болып табылады. Мектепте алған білім – баланың болашақта өз орнын тауып, өзіндегі мүмкіндігін іске асыруының кепілі. Адам үнемі ойлау процесін қалыптастыру мәселесімен бетпе-бет келеді. Ойлау процесі адамның барлық іс-әрекетінің реттеушісі болып табылады. Ешбір әрекет рефлекциясыз мүмкін емес. Сондықтан баланың ойлау қабілетін дамытуда математиканың маңызы зор. «Мүмкіндігі шектеулі балаларға бастауыш сыныпта математикалық білімдерді қалыптастыру әдістемесі» ғылыми жобасы мүмкіндігі шектеулі балалар үшін математиканы оқытудың инновациялық әдістері мен тәсілдерін әзірлеуге бағытталған зерттеу болып табылады. Бұл зерттеу жұмысы барлық балалардың нақты қажеттіліктеріне қарамастан оқуы мен дамуы үшін оңтайлы жағдайлар жасауға бағытталды.
Бұл зерттеу үнемі дамып келе жатқан инклюзивті білім беру саласындағы бастауыш мектептерде «математика» пәнін оқытудың қолданыстағы әдістерін талдауға және мүмкіндігі шектеулі балалардың қажеттіліктерін ескеретін жаңа әдістерді әзірлеуге бағытталған. Бұл зерттеу жұмысында кең көлемді әдебиеттерге шолу жасалынып, озық тәжірибелер зерттелінді және математикалық түсініктер мен дағдыларды меңгеруді жақсарту үшін бейімделген оқу материалдары мен әдістері әзірленді
Жобаның негізгі мақсаты – мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс жасайтын бастауыш сынып мұғалімдеріне көмектесетін әдістер ұсыну. Сонымен қатар, әрбір студенттің жеке көзқарасын қолдайтын, олардың нақты қажеттіліктері мен қабілеттеріне бейімделген оқу құралдары мен бағдарламалары ұсынылды.
Бұл зерттеу нәтижелері мүмкіндігі шектеулі балалардың білім сапасын арттыруға, сондай-ақ әрбір баланың әлеуетін дамытуға ықпал ететін инклюзивті және сапалы білім беру ортасын құруға ықпал етуге негізделген.
Бұл жоба барысында дәстүрлі оқыту әдістерін қолданып білім алатын балалар мен оқытудың жаңа әдістерін қолданып білім алатын балалардың үлгерімін салыстыратын деректер жиналып, талданды. Бұл талдаулар қандай әдістер тиімді екенін анықтауға мүмкіндік береді және «математика» пәнін оқытуда балалардың білімді сапалы түрде меңгеруіне мүмкіндік береді.
Жоба сонымен қатар мұғалімдер мен тәрбиешілерді тәжірибеде әдістерді тиімді енгізуге қажетті дағдылар мен білімді меңгеруіне бағытталған.
Кіріспе
Инклюзивті білім беру – жалпы сыныптардағы және жалпы білім беретін орталардағы оқу үдерісіне барлық оқушылардың, соның ішінде физикалық, психикалық, эмоционалдық және мінез-құлық ерекшеліктері әртүрлі балаларды қоса алғанда, білім алудың тең мүмкіндіктері мен тең қатысуын қамтамасыз етуге бағытталған педагогикалық және әлеуметтік-мәдени тәсіл. Инклюзивті білім берудің негізгі мақсаты – әрбір оқушы өзінің ерекшеліктері мен қажеттіліктеріне қарамастан өзінің максималды білім беру әлеуетіне қол жеткізе алатын ортаны құру. Инклюзив сөзі латын тілінен аударғанда «өзімді қосқанда» ал, ағылшын тілінен аударғанда «араластырамын» деген мағынаны білдіреді. Инклюзивті білім берудің мақсаты: даму мүмкіндігі шектеулі балаларды қалыпты балалармен бірге білім беру. Яғни адамның жынысына, дініне, шығу тегіне қарамастан тең құқылы жеке тұлға ретінде білім беру жүйесі болып табылады.
Инклюзивті білім беру теңдік, әртүрлілікті құрметтеу және оқушыларды сол қалпында қабылдау принциптеріне негізделген. Ол оқытудың жеке тәсілдерін әзірлеуді, оқу материалдары мен әдістерін бейімдеуді және әрбір студенттің білім беру процесіне қосылуына қолдау көрсетуді және ынталандыруды қамтиды. Бұл тәсіл әртүрлілік кедергі емес, актив ретінде қарастырылатын толерантты және инклюзивті қоғамды алға жылжытады.
Инклюзивті білім беру әрбір оқушының өзін оқу қоғамдастығының құнды мүшесі ретінде сезінуін қамтамасыз етуге ұмтылады, мұнда олардың қажеттіліктері, қабілеттері мен жетістіктері ескеріледі және қолдау көрсетіледі. Бұл – әділ түрде білім берудің ортасын құру жолындағы маңызды қадам. Заманауи білім беру барлық оқушылар үшін олардың физикалық немесе психикалық ерекшеліктеріне қарамастан инклюзивті және тең болуға ұмтылады. Дегенмен, мүмкіндігі шектеулі балалар, оның ішінде физикалық немесе психикалық кемістігі бар балалар әлі де оқуда бірқатар қиындықтар мен кедергілерге тап болады. Олардың математикалық білім мен дағдыларды меңгеруіне сай мүмкіндік жасау ерекше маңызды, өйткені математика олардың білім беру және өмірлік интеграциясында маңызды рөл атқарады.
Қазір елімізде ерекше білім беруді қажет ететін 162 мыңнан астам бала немесе білім беру үдерісіне ерекше көзқарасты қажет ететін балалардың жалпы санының 3 пайызы бар. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ) және ЮНЕСКО сияқты ұйымдардың бағалауынша, әлемдегі мүмкіндігі шектеулі балалардың 90%-дан астамы үшін білім алу қолжетімсіз. Бұл қолжетімсіздікті әртүрлі факторлармен байланыстыруға болады. Атап өтетін болсақ, инфрақұрылымның жоқтығы, мұғалімдердің дайындығының және бейімделген оқу материалдарының жетіспеушілігі және жалпы білім берудің қолжетімсіздігі.
Инклюзивті білім беру мәселелерінде барлық балаларда ортақ орын алатын білімнің қолжетімділігі мен сапасын қамтамасыз ететін инновациялық педагогикалық әдістерді әзірлеу және енгізу қажет.
Бұл зерттеу жұмысының мақсаты – мүмкіндігі шектеулі балалардың нақты қажеттіліктерін ескеретін және олардың оқу үдерісінің жетістікті болуына ықпал ететін «математика» пәнін оқытудың жаңа әдістерін жасау.
Бұл жоба сонымен қатар мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс істейтін мұғалімдер мен тәрбиешілерді оқытудың маңыздылығын көрсетеді. Олардың нақты қажеттіліктерін ескере отырып, оқытудың жаңа әдістерін тиімді енгізіп, балалармен тиімді қарым-қатынас жасауы үшін оларға қажетті білім мен дағдыларды беру маңызды болып табылады.
Бұл зерттеуде оқу процесіне технологияларды енгізу де қарастырылады. Интекративті бағдарламалар мен интернет-ресурстар сияқты заманауи білім беру технологияларын мүмкіндігі шектеулі балалардың «математика» пәні бойынша білім алуы үшін қалай пайдалануға болатыны қарастырылды.
Достарыңызбен бөлісу: |