Болат пен шойын құймаларының құрамын және айырмашылықтарын біледі [6]
Cабақтың тақырыбы: (I)-топ элементтері және олардың қосылыстары.
Оқу мақсаты: 9.2.1.1 -атом құрылысы негізінде сілтілік
металдардың жалпы қасиеттерін түсіндіру
9.2.1.2-сілтілік металдардың оксидтері мен
гидроксидтерінің негіздік қасиеттерін
сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру
Бағалау критерийі:
Сілтілік металдардың қасиеттерін түсінеді
Сілтілік металдардың маңызды қосылыстарының қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін жазады
Ойлау деңгейі: қолдану, талдау
Натрий мен калийді таза күйінде ХІХ ғасырда ағылшын химигі Г.Дэви және неміс химигі Р.Бунзен 1807 жылы алған. №87 радиоактивті франций элементін француз ғалымы М.Пере 1938 жылы анықтап өз отанының құрметіне атаған. 1955 жылы осы элементтің аз мөлшері жасанды жолмен алынған. Литийді 1817 жылы А. Арфведсон, рубидий мен цезийді 1861 жылы Р. Бунзен ашқан. Табиғатта кең таралған натрий -6, калий -7 орында , ал литий,рубидий және цезий сирек кездесетін элементтер қатарына жатады. Франций жер қыртысына таралмаған. Литий ұшақ құрылысында қолданылатын қорғасынды, алюминийлі құймалар алу үшін пайдаланылады, құймаларға қаттылық қасиет береді. Рубидий мен цезий фотоэлементтерді жасауда қолданыс табады, өйткені жарық әсерінен ядросымен нашар байланысқан электрондары оңай үзіліп кетеді. Табиғатта тек қосылыс күйінде кездеседі. Оларды керосиннің астында немесе жақсы еритін болғандықтан сұйық сынапта сақтайды. Сынаппен амальгама деп аталатын құймалар түзеді. Сілтілік металл иондары жалынның түсін өзгертеді. Олардың топтық атауы - сілтілік металдар — сумен әрекеттескенде күшті негіз - сілті түзуіне байланысты қойылған. Натрий мен калий табиғи қосылыстарының тірі организмдердің тіршілігі үшін маңызы ерекше. Калий иондары клетканың ішінде, ал натрий ионы клеткааралық кеңістікте клетка функциясының процестеріне қатысады, олар жетіспеген жағдайда бұл процестер бұзылады. Сондықтан адам сұйықтықпен бірге көп тұзды жоғалтқанда оған аздап тұз қосқан су ішу ұсынылады. Бұл металдар және олардың қосылыстары жалын түсін төмендегідей өзгертеді: литий — кармин қызыл, натрий - сары, калий - күлгін түске бояйды. Бұл металдар және олардың қосылыстары жалын түсін төмендегідей өзгертеді: литий — кармин қызыл, натрий - сары, калий – күлгін, цезий мен рубидий ашық күлгін түске бояйды.
1- тапсырма. Кестедегі бос орындарды толтырыңыз.