Орталық азия инновациялық
жүктеу/скачать 238,02 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- В.Ф.Шаталовтың оқу-тәрбие процесінің жүйесі.
Әдістеме – бұл жекелеген қабылдаулардың әдістерімен тәсілдердің жиынтығы деген пікір қалыптасқан, ол мұғалімнің темпераментімен іскерлігіне тәуелді. Технология әмбебеп мінез-қылықты көбірек алып жүреді, олар ұдайы өндіріліп отырады. В.Ф.Шаталовтың білім беру үлгісін технология белгілеріне сәйкестігі талданылады. (Г.К.Селевко бойынша). Г.К.Селевконың пікіріне сәйкес кез-келген педагогикалық технология негізгі әдістемелік талаптарға тиісті қанағаттандыру қажет, атап айтқанда, концепциялық: тиісті концепцияға сәйкес арнайы мақсаттарға жету үшін философиялық, психологиялық, дидактикалық және әлеуметтік-педагогикалық негіздерді ендіруі. Жүйелік: педагогикалық технология жүйенің барлық белгілеріне ие болуы қажет: логикалық процеспен, оның барлық бөлімдерімен өзара байланысымен, бүтіндігімен. Басқарылу: диагностикалық мүмкіншіліктерін, жоспарлауларын, оқу процесінің жобасын, кезеңді диагностикаларын құралдармен және әдістермен түрлендірудің нәтижелерін түзту мақсатымен ұсынылады. Нәтижелілік: бәсекелестік шарттарда қазіргі заманғы педагогикалық технологиялар бар жәненәтижелерімен нәтижелері және шығындарымен үйлесімді тиісті болуы қажет, арнайы оқу стандартына жетуге кепіл болуы керек. Ұдайы өндіру: педагогикалық технологияларды (қайталаулар, елестетулер) басқа бір типті білім мекемелерінде басқа субъектілермен қолдану мүмкіншілігін түсіндіреді.
В.Ф.Шаталовтың оқу-тәрбие процесінің жүйесі.Шаталовтың оқыту үлгісінің жүйесі оқу-тәрбие процесінің қисынымен және оның барлық бөлімдерімен байланысты. Шаталовтың оқыту технологиясының негізгі категориясы – тірек сигналдар мен тірек конспектілері – ауызша бейне мен мәтіннің теңестіру феноменінде құралады. Оқу-тәрбие процесі «бағалау», «қайталау», «бақылау» және «өзіндік б ақылау» категориялары негізінде басқарылады. Оқушылардың оқу еңбегін жеңілдетіп, қалай табысқа әкелуге болады? Мұнда оқушылардың есте сақтауы мен түсінігін көмектесуге бағытталған мнемоника туралы ойлану керек. Ең негізгі құралдардың бірі – тірек, Шаталов осындай қорытындығы келді. «Сауаттылық педагогикасы» деген очеркте ол: «Мектеп жасына дейінгілерде негізгі ойлау процесі не болып табылады? Сөз бе? – деп тағы сұрайды және сенімді жауап береді: Жоқ! Бейне!... Егер бала дыбысты елестетуде көрсе ғана түсінеді. Бастапқы оқу дәуірінде балаларға арналған дербес феномен ретінде әріптермен дыбыстар болмайды, олардың дүниетануында заттар, әрекеттер, қасиеттер және оларды белгілеуші сөздер өмір сүреді». Шаталов жүйесіндегі тіреу сигналдары - өте маңызды роль ойнайтын көрнекіліктің түрі. Тірек сигналдарына сәйкес оқылатын теориялық материалдың бағдарламасы баяндалатын материал сабағында үлгіленеді. Тірек сигналдары белгілерді, айқындаушы құралдарды, абстракты теориялық материалдардың мазмұнын түсіндіру кезіндегі әдістерді нақтылы суреттер, белгілер, маңызды сөздер, қысқа ұсыныстар біріктіреді. Есте жаңа білімдердің компонентін сақтауға мүмкіндік беретін тіреу сигналдарына міндетті түрде ашық, жарқын материалдар біріктіреді. Ауызша жауаптарға қысқа және дәл 3- 5 минут бөлу, оқушылардың білімдерін қысқа, әрі дәл баяндауға мүмкіндік береді. Алдын-ала ескерілген Шаталовтың жүйесі әдеттегі сыныптарға қарағанда анағұрлым жоғарырақ. Ең қарапайымнан бастайық: сөзде әріп – бұл тіреу сигнал. Егер де ол басқаларға тәуелсіз, өзімен-өзі болса, онда оны қарапайым сигнал деуге болар еді. Біз сөз құрастыра отырып, әрбір жазылғандардың барлығына және әрқайсысына сүйенеміз, оларды есте сақтаймыз. Әріп – тірек, әріп – сигнал. Тек әріптер ғана ма? Тірек сигналдары – бұл әрі буындар, әрі сөздер, сандар мен формулалар, ережелер. Мінекей, әрбір адамның есінде меңгерілген информацияны қайта жаңғыртуға көмектесетін миллиондаған тіреу сигналдары сақталады. Сонымен қатар, есте сақтауды жеңілдету үшін ойлап табылған мнемоникалық әдістер белгілі. «Әрбір аңшы қырғауылдың қайда дәл ретіне келтіру үшін бұл сөйлемге кім бұралмайды? Мәліметті үнемді тәсілмен де есте сақтауға болады, мысалы аббревиатуралар арқасында. Кенеттілік және үнемділік – біздің тірек сигналдарымыз құралатын принцип тағы басқалары да бар. Олардың арасында – қауымдастық принципі. Шынында, тіреу сигналдарын қолдану арқылы естегі мәліметтерді қайта жаңғыртуға көмектеседі. Бірақ, айқын белгі оқушы үшін тіреу сигналы болуы қажет. Онымен байланысты мәлімет оқушыларға түсінікті болуы тиіс. Тіреу конспектісі кірпіштер секілді тіреу сигналдарынан құралады. Ол оқушыларға қандай да болмасын кез-келген тақырыпты бүтіндей қабылдауға көмектееді. Тірек конспектіні құрастырушы негізгі принциптер: қысқа айтушылық (300- 400 баспа белгілері), құрылымдық (4-5 бұда, логикалық блоктар), мағыналық акцент (рамкалар, бір блокты екіншісінен айыру, символдардың өзіндік орналасуы), баспа белгілердің бірыңғайлауы, автономдық (әрбір 4-5 блок дербес болуы керек), қауымдастылық, қайта жаңғыртуға қол жетерлік, түрлі- түсті көрнекілік пен бейнесін тәжірибе көрсеткендей, ұзақ жұмыстың нәтижесінде бір элементтен басқаларына көшу оқушыларға сол күйі түсініксіз болып қалады. жүктеу/скачать 238,02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|