сағанағы сарқ!
– деп көргенінен артық та сөздер айтатын (М. Әуезов). Сада –
1) дауыс, үн, дыбыс; 2) жаңғырық, айқай, шақыру. Келеңсіз кеткен сөзді кейін байқап, Бір ауру пайда болды ұйықтамас. Шығар ма
сау адамнан ондай
сада, Халық түгіл, соң ойласам, өзіме әбес
(Ерімбет). Біз
бұлбұл қызыл гүлге тартқан
сада, Наркес көз, қаламқасты лағыл бала. Иранның
Құсни Зия тотысындай Гәуһәрден шыққан нәсіл тудың зада
(Ақан сері). Садақ −
ағаштан доғаша иіп немесе иілген іспетті екі бөлікті жалғастырып, екі ұшын қайыспен керіп, сол кермеге оқ (жебе) салып тартып ататын, өте көне замандардан келе жатқан қару атауы. Рабиға
Сыздықованың «Сөздер сөйлейді» жазған еңбегінде «садақ» сөзіне мынадай
сипаттама берілген:
«Садақ, жақ /жай/ жа. Бұл сөздер қазақ эпостарында да,
ХV–XIX ғасырлардағы ақын-жыраулар тілдерінде де жиі кездесетін, қазірде
көнеленген сөздердің қатарынан табылады.
Садақ сөзінің синонимдері
жақ – жай – жа . Соңғы
жа варианты қазақ тілінде
сарыжа, бұхаржа сөздерінде
сақталған»
(Сыздықова Р. Сөз. сөй. А., 1980, 100). Садақ – ағаштан доға тәрізді
иіліп жасалған ескі атыс құралының бір түрі, жақ
(ҚТТС. VІІІ т., 1984). «Найза,
мылтық, айбалта Арқалап оны қайтем» деп, Қарамады
садаққа (Нұртуған). Садағын сала байлап, асынып алмас, Жолыққан ешбір дұшпан тірі қалмас!
Арада бірнеше күн жол жүрген соң, Бір күні түсті тұман жол таба алмас
(Ерімбет). Найзаны салып түйретті,
Садақты тартып үйретті. Азапқа салып
қазақтың, Ар-намысын таптаған. Көнбегенге көрсетіп,
