ОњТЏстік ќазаќстан мемлекеттік медицина академиясы
жүктеу/скачать 3,32 Mb.
|
ППЗ методичка физика каз (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Жартылай ыдырау периоды
- Протон-нейтронды
| Радиоактивтілік – кейбір өздігінен сәуле шығаруы.
Радиоактивтік табиғатын зертеумен Беккерель, ерлі- зайыпты Кюрилер және Резерфорд айналысты. Магнит өрісінде радиоактивті шоқ үш топқа бөлінген: 1) α-сәулелену- гелий атомы ядросының ағыны, m α=8000 mc , q α=2|e|; 2) β-сәулелену –электрондар ағыны; 3) λ- сәулелену – кіші ұзындықтағы 10-10-10-13 м элетромагинттік толқындар. Ядролардың түрленуі тұңғыш рет Содди тұжырымдаған ығысу ережесі деп аталатын ережеге бағынады: MX →M-2 Y+ 4He α-ыдырау; (1) MX →M-2 Y+ 0 e β--ыдырау; (2) Λ-ыдырау зарядты өзгертпейді, ядроның массасы болмашы аз өзгереді. Радиоактивті ыдырау заңы: әрбір радиоактивті зат үшін белгілі бір уақыт интервалы бар, сол уақыт ішінде оның активтігі екі есе кемиді. Бұл интервал жартылай ыдрау периоды деп аталады. Жартылай ыдырау периоды Т- бұл қолда бар радиоактивті атомдар санының жартысы ыдырайтын уақыт. N=NO2 (3) 1919 ж Резерфорд 1-ші рет ядроның жасанды түрленуін іске асырды, яғни оларды α- бөлшектермен соқылау арқыл. 1932 жылы Резерфордтың шәкірті ағылшын физигі Д.Чедвиг жаңа э леметар бөлшек - нейторнды ашты. Нейтрон заряды 0-ге тең , ал массасы шамамен пратон массасына тең, mn=18386,6 me. Чедвигтің тәжрибелерінде нейтрон ашылғаннан соң іле шала 1932 жылы бұрынға Кеңес физигі Д. Иваненко мен неміс ғалымы В.Гейзенберг ядроның пратон – нейтронды моделін ұсынды. Протон-нейтронды моделге сәйкес ядролар екі сортты элементар бөлшектерден: протондар мен нейтрондардан тұрады (нуклондар). Ядродағы протондардың Z саны мен нейтрондардың N санының қосындысын масалақ сан деп атап, А әрпімен белгілейді: A=Z+N (4) Изотоптар дегеніміз –ядродағы протондар саны. Z бірдей шамада, бірақ массалық сандары А түрліше, яғни нейтрондар саны N түрліше ядролар болып келеді. Олар химиялық қасиеті жағынан бірдей, бірақ түрліше радиоактивті қасиетке ие. Изотоптардың атом ядроларының зарядтары бірдей, бірақ массалары түрліше. Қазіргі кезде барлық химиялық элементердің изотоптары бар екендігі анықталған. Мысалы, сутегінің екі изотобы бар: дейтерий, тритий. Ядролық бөлшектердің протондар мен нейтрондардың арасында ерекше күштер әсер етеді, оларды ядролық күштер деп аталады. Бұл табиғатта кездесетін күштердің ең қуаттысы. Содықтан ядролық бөлшектердің өзара әсерін көбнесе күшті өзара әсерлер деп атайды. жүктеу/скачать 3,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|