ОњТЏстік ќазаќстан мемлекеттік медицина академиясы
жүктеу/скачать 3,32 Mb.
|
ППЗ методичка физика каз (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақты қорытындылау.
- Сағат саны
- Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру.
- Жаңа сабақты түсіндіру
- : n=N/V
- - (1) идеал газдың ішкі энергиясы.
| 5.7. Бақылау : Ауызша сұрақ жауап.
Жаңа тақырыпты бекіту. 5 мин 1.Изотермиялық процесс дегеніміз не? 2.Изобаралық процесс дегенгіміз не? 3.Изохоралық процесс дегеніміз не? 4.Изопроцесстердің графиктерін салыңыз. Сабақты қорытындылау. 5 мин -Оқушылардың білімін бағалау. Үйге тапсырма беру. 5 мин № 3 сабақ 5.1.Тақырыбы: Температура және оны өлшеу. Абсолюттік температура. Сағат саны: 2. 90 мин 5.2.Сабақтың мақсаты: Ек және Т-ның арасындағы байланыс теңдеуін қорыту. Клапейпрон – Менделеев теңдеуін қорыту. Газ заңдарын түсіндіру және олардың графиктерімен таныстыру. 5.3. Оқыту міндеттері: -Теориялық және тәжірибелік көрсетілімдер мен зертханалық жұмыстарды орындау барысында экспериментті жоспарлау; -сызбанұсқа бойынша құрылғыны жинау, өлшеуіш құралдарды қолдана алу, бақылау жасай алу және өлшеу мен тәжірибені жүргізе білу; -өлшеудің қателіктерін есептеу және оны бағалай білу, қысқаша есеп жазу және қортынды жасай білу; Ұйымдастыру кезеңі: 10 мин Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақтың мақсаты мен міндеті. Оқушылардың өтілген тақырып бойынша білімін тексеру. 15 мин 5.4. Тақырыптың негізгі сұрақтары: 1.Температура туралы түсінік. 2.Температура шкалалары. 3.Меншікті жылу сыйымдылық дегеніміз? Жаңа сабақты түсіндіру: 30 мин Температура – дененің жылулық дәрежесін сипаттайтын физикалық шама. Температураны өлшеу үшін термометр деп аталатын прибор қолдланылады. Оның құрылысында денелердің қыздырғанда немесе суытқанда көлемін өзгертетін қасиеті пайдаланылған. Термометр дененің температурасын еш уақытта денеге тиісімен бірден көрсетпейді. Дене мен термометр температуралары теңеліп, температура өзөгермейтін жағдайға жетіп, олардың арасында жылулық тепе-теңдік тағайындалғанша біраз уақыт қажет. Жылулық тепе-теңдік деп барлық макроскопиялық параметрлер мейлінше ұзақ уақыт бойы өзгермей қалатын күйді айтады. Халықаралық бірліктер жүйесінде температураның өлшем бірлігі ретінде Кельвин (К) алынған. Бір Кельвин – бұл санақ басы абсолют нольден алынған кездегі температуралық шкаланың бөлік санын береді. Абсолюттік ноль – бұл молекулалардың жылулық қозғалысы тоқтаған кездегі темперратура. Абсолюттік ноль төменгі температуралық шегі. Оның жоғарғы температуралық шегі болмайды. Біз температураларды өлшеу үшін, басқа да температуралық шкаланы пайдаланамыз. Ол санақ басы 00С-тан басталатын Цельсий шкаласы. Цельсий және Кельвин шкалаларының арасында мынадай байланыс бар: ТК=t0C+273 Егер, 0К= -2730С болса, онда 00С=273К Кельвин шкаласы Цельсий шкаласы +473 Газдың берілген массасының күйі үш макроскопиялық параметрмен сипатталады: газ қысымы Р, оның көлемі V, және температура Т. Қысымның молекулалардың орташа кинетикалық энергиясымен байланысы теңдеуіне сәйкес: ; , мұндағы газ молекулалар шоғыры: n=N/V және екенін ескерсек онда, , мұндағы =kT, онда, газ қысымының ондағы молекулалар шоғырына және температураға тәуелділігі мына түрде жазылады: Р=nkT (1), мұндағы k-1,38*10-23Дж/К- Больцман тұрақтысы. Ал Газ молекулаларының бейберекет қозғалысының орташа кинетикалық энергиясы абсолют температураға пропорционал болады: Е= (2) Жұлдызаралық газ ортасы мейлінше сиретілген орташа тығыздығы шамамен 1см3 болатын 1 атом. Ал ауада 1 см3-те 2,7*1019 молекула бар, ал вакуумде =103 ат.. Барлық үш макроскопиялық парметрлерді (қысым Р, көлем V, температура Т) байланыстыратын, сиретілген газдың берілген массасының күйін сипаттайтын теңдеуді алуға болады. n=N/V, ал және екенін ескерсек, онда , олай болса (1) теңдеу мына түрге келеді: Мұндағы Больцман тұрақтысы k мен Авогадро тұрақтысы NA –ның көбейтіндісі универсалды газ тұрақтысын береді, және ол R шамасымен белгіленеді, енді , бұдан - Менделеев-Клапейрон теңдеуі деп аталады. Күй теңдеуінен идеал газдың қысымы Р, көлемі V және температурасы Т араларындағы байланыс туындайды, онда Клапейрон – Менделеев теңдеуі мына түрге келеді: және , бұл теңдеудің оң жақтары бірдей болғандықтан сол жақтары да бірдей болуға тиіс. =const.- Клапейрон теңдеуі. Денелердің молекулалық құрылымы ескерілмейтін жылулық процестер теориясын термодинамика деп атайды. Оның негізінде ішкі энергия ұғымы жатыр. Термодинамика – бұл макроскопиялық жүйелердің жалпы қасиеттерін зерттейтін физиканың бір бөлімі болып табылады. Сонымен бірге жылу энергиясының бір денеден басқа денелерге өту заңдылықтары қарастырылады. Термодинамикалық жүйені кез келген дененің жүйесі деп қарастыруға болады, егер бұл жүйе басқа денелермен әсерлеспесе, онда бұл жүйе оқшауланған деп аталады. Термодинамикалық жүйелердің күйін сипаттайтын маңызды параметрлердің бірі ішкі энергия U болып табылады. Мұзбен сырғанаған шайбы үйкеліс күшінің әсерінен тоқтағанда, оның механикалық энергиясы текке жоғалып кетпейді, қайта мұз бен шайбының бей-берекет қозғалатын молекулаларына беріледі. Бұл ішкі энергияны көрсетеді. Молекула - кинетикалық теория тұрғысынан алып қарағанда макроскопиялық дененің ішкі энергиясы – бұл барлық молекулалардың (немесе атомдардың ) дене массасы центріне қатысты бейберекет қозғалысының кинетикалық энергиясы мен барлық молекулалардың бір –бірімен өзара әсерлесуінің потенциалдық энергиясының қосындысына тең. - (1) идеал газдың ішкі энергиясы. Бұл энергия макроскопиялық параметрлерге: температура мен көлемге тәуелді. Термодинамикалық жүйенің ішкі энергиясы, жүйе жұмыс істеу есебінен немесе қоршаған денелермен жылу алмасу есебінен өзгереді. Жылудың берілуі – бұл бір жүйенің екінші жүйеге жұмыстың қатысуынсыз жылу энергиясының берілуі болып табылады. Сондықтан газға әсер етуші сыртқы күштердің жұмысы мына түрде беріледі: Жұмыс атқармай, энергияның бір денеден екінші бір денеге берілу процесін жылу алмасу немесе жылудың берілуі деп атайды. Жылу мөлшері жылу алмасу кезіндегі ішкі энергия өзгеруінің сандық мөлшерін деп сипаттайды. Жылу алмасу нәтижесінде денеге берілген энергияны жылу мөлшері деп атайды. Жылу алмасу кезінде денелер арасындағы шекарада суық дененің баяу қозғалатын молекулаларымен ыстық дененің әлдеқайда шапшаң қозғалатын молекулаларының өзара әсерлесуі жүріп жатады. Осының нәтижесінде молекулалардың кинетикалық энергиялары теңеледі және суық дене молекулаларының жылдамдығы артады, ал ыстық дененіңкі азаяды. Массасы m денені t1 температурадан t2 температураға қыздыру үшін, оған жылу мөлшерін беру қажет. Мұндағы с – меншікті жылу сыйымдылығы. жүктеу/скачать 3,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|