Оқу құралы Қостанай 2016
Өлім коэфициентінің стандарттық көрсеткіші 2000 жылы 100 мың адам бойынша
жүктеу/скачать 368,75 Kb.
|
Суюндикова Ж.Т. Адам экологиясының негіздері
- Бұл бет үшін навигация:
- Қауіпсіздік мәселелері.
Өлім коэфициентінің стандарттық көрсеткіші 2000 жылы 100 мың адам бойынша.
Қауіпсіздік мәселелері. Негізгі қаладағы қауіпсіздік – оның тұрғындардың өмірлік қозғалысына көмек. Қаланың дамуының тұрақтылығы экологиялық қауіпсіздікті және әлеуметтік тұрақтылықты құрайды. Үлкен қала тұрғындарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін концептуалды тәсілдерді қолдану арқылы келесі талаптарды жүзеге асырылады: Халықтың өмірі мен денсаулығына қауіпті негізгі қайнар көзді толығымен қарап шығу; Халыққа әсер ететін әр түрлі факторлар: физикалық, химиялық, биологиялық және әлеуметтік қоғамды бір баға критериімен біріктіру. Берілген талаптардың жүзеге асуы қазіргі уақытта тек тәуекел концепциясының негізінде мүмкін. Абсолютті қауіпсіздікке жетпейтіні мәлім, себебі кез келген адам қызметтерінің түрлері белгілі бір дәрежедегі жағымсыз қылықтармен, оның нәтижесінде ауру, жарақат немесе өлім туғызумен байланысты, әсіресе үлкен қалаларда. Мұндай қалалардың бар болуы интенсивті өндіріс, құрылыс, транспортты, энергетикалық және басқа да қызмет түрлерімен байланысты, адамның және қоршаған ортаның жағымсыз салдарларын ұлғайтуға әкеліп соғады. Ақырында, бір жағынан пайда болу, тіршілік ету және үлкен қалалардың дамуы тұтастай интенсивті технологиялық қызметпен байланысты, ал басқа жағынан – ол денсаулық және өмір үшін үлкен қауіп төндіруде. Тәуекел концепциясы бұл қайшылыққа рұқсат береді. Толық және объективті қауіпсіз техногенді әрекет үшін, қоғамның толықтай және жеке дара мүшелері үшін тәуекелді ескерген жөн. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету шарасының шығындары тәуекелдің шығу себептерінің және салдарының күштілігіне байланысты. Тәуекелді анықтау мәселелеріне әлеуметті, экономиканы және басқа да аспектілерді жатқызады. Экономикалық аспектілер мәселесі тәуекелді шығын ретінде қарау болып табылады. Бұл шығындарды білдіру және бірдей бірліктерге бөлу өзінен-өзі қиын тапсырма, содан соң оларды жинақтай келе экономикалық қорғанышты өлшемнің мақсатпен сәйкестілігін бағалауға болады. Тәуекел кезеңі, шығындардың және шығындар сомасының ең кіші болуын қамтамасыз етіледі және ол шартты түрдеп аталады. Қазіргі қалалардың инфраструктуралы құрамдас бөліктері – құбырлы жүйелер. Олар өмірді қамтамасыз ету функцияларын және аралас өнімнің жиынтық массасы бойынша бірнеше қатарлы жүктің массасын көтеруді атқарады. Өнімдердің теоретикалық ауысулары герметикалық жабық кеңістікте трубалар арқылы, қоршаған ортасыз жүзеге асады. Бірақ іс жүзінде ол олай емес. Қанағаттандырарлық емес жағдайдың кесірінен және көпсанды құбыр жолдыапаттардан табиғатобъектілеріне және қаланың аумағының техногенді құрылымының кері әсері оның ішіндегіөнімнен алынатын оң әсерге пара-пар. Соңғы уақытта ірі азық-түлік апаттарындағы үлкен апаттар адами құрбандармен ілесіп, экономикалық және экологиялық шығындарды әкелді. Осы жүйелердің жұмысының сапасынан халықтың ішетін суы, жылуы және газбен қамтамасыз етілуі тікелей байланысты. Ішетін су санитарлы тұрақтылық жүйесін бағаламауға болмайды, сапасы транспортталатын су тазартуларының дайындалуымен және арналармен анықталады. Коррозионды жабылымдары, құбыр тартылымдарда және биологиялық қордаларда ауру қоздырғыштар пайда болады. Қанағаттандырмайтын ішкі санитарлық жағдайы су тасу коммуникациясын қалалық аумақтардың техногендік структураларының нашарлауына әкеледі. Соңғы жылдары көптеген қалаларда су тасу коммуникациясы жерлерінде ылғалдың тез өсуі, грунтты су кезеңдерінің өсуіне, жертөлелердің жылынуына, сонымен қатар сарқынды суларда, ғимараттардаапаттардың болуынасоқтырды. Қаланың әр түрлі қауіпті факторлары концентратталуы және зораюы тұрғындардың қорғанышты реакциясын шақырады, қаланың ажарының өзгеруіне және өмір бейнесін, тұрғындардың мәдениетін өзгертуге ықпалын тигізеді. Өрт сөндіру қауіпсіздігінің нормасы мәдениет нормасымен тығыз байланысты. Жолда жүру қауіпсіздігі ең көкейкесті мәселе болып қала бермек. Астаналық Мемавтоинспекцияның деректері бойынша, 1995 жылы Мәскеу территориясында жол-транспорт уақиғаларында 1000-нан көп адам қайтыс болады, 6 мыңға жуық адам ауыр жарақат алады. Жеңіл көлік транспорты барлық қозғалатындардың ішінде ең қауіптісі, сонымен қатар ол бірнеше көрсеткіштерде көрсетілген. Жыл сайын, бізге белгілі, жол-транспорттық уақиғаларынан Ресейде 35 мыңнан 40 мыңға дейін адам қаза табады. Жыл сайын жолда жарақаттанғандар саны көбеюде. Соңғы уақытта Ресейдің қалаларында жаңа мәселе пайда болды – терроризм қаупінен құтқару. Қалалар адамдар мен материалды ресурстар үшін орталық тартулар қызмет атқарады. Ірі және ірілеу қалаларда жоғары білікті жұмысшылар және мамандар топтайды, ғылыми және шығармашылық интеллегенция, үлкен материалды, мәдени, тарихи бәстер. Қалаларда индустриялық шикізат және жартылай фабрикаттар, дайын өнімдер, ауыл шаруашылық өндірістерінің түп тамырлары түседі. Қалалар бір мезгілде индустриялдық өнімдерді шығарады, көп мөлшердегі қалдықтарды ортаға лақтырады. Олар техногенді биогеохимиялық провинциялардың орталығы болады. Кез келген ірі қала планетамен байланысқан. Шикізат, бөлшектер, станоктар және механизмдер, қоректенетін азық-түліктер қалаларға әрбір аймақтардан түседі және әлемнің біраз елдеріне жібереді. Қалалар тұрғындардың өмірі үшін жағымды шарттар жасайды – дайын жұмыс орындары, әртүрлі квалификациядағы, әртүрлі топтағы жұмыспен қамтамасыз ету, жоғары дәрежедегі әлеуметтік-тұрмыстық, медициналық, мәдени, сауда қызметтері, жоғары және орта оқу орындарында оқу мүмкіндіктері. Әр ірі қала үшін оның өзгешеліктері «Қаланың қауіпсіздігі» атты ғылыми-техникалық бағдарламасы бойынша әзірленеді, бір-бірімен тығыз байланысқан бағдарлама ішіндегілерден тұруы керек, мысалы: «Өндірістік қауіпсіздік», «Өрт сөндіру қауіпсіздігі», «Жол қауіпсіздігі», «Үй қауіпсіздігі» және басқалары. Ірі қалаларды барлық қауіпсіздіктің түрлерінен апаттан, өрттен қамсыздандыру, ғылыми-техникалық саяси бірлігінің негізінде құрылуы тиіс. Ол өзі пайда болу тұжырымының жүйесін ұсынады, функционалдау және техникалық, технологиялық жүйелері және өндірістің негізінде қаланың қауіпсіздігін соңғы жүйенің дамуын қамтамасыз етеді. Қауіпсіздіктің негізінде тығыз қызметтердің бөлімшелерін қаруландыру үшін жаңа техникалық ақы-пұлдар әзірлеу қажет. ХХІ ғасырда адамзаттың маңызды бөлігі постиндустриалды қоғамда өмір сүретін болады, қаланың функционалды структурасын ажарландыруға өзгеріс енгізеді. Болашақта қала сыртындағы зоналардың негізінде ірі қалаларда дезинтеграция болатыны мәлім, ірі қалалардан алысырақ қоныстанады. Екінші жол – қаланың өздерінде өмір шарттарын оңтайландыру, қаладағы жасыл зоналардың ұлғаюы, келешектегі қаладағы өмір игіліктерінің концентрациясы. Көбіне отын-энергетикалық кешен және дәстүрлі емес транспорттың болашақта дамуына байланысты. Әртүрлі елдер және әртүрлі аймақтар үлкен елдердегі мәселелерді бірдей шешпейді. Барлығы да осы елдің тұрғындарының қалаулары бойынша болады. Тұрғындарды және қала әкімшіліктерін уайымдататын қазіргі мәселе де болашақта алаңдататын болады. жүктеу/скачать 368,75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||