21.9. Қимыл талдағышы
Жоғары сатыда дамыған жануарлар организмінің жағдайы
жай лы ақпараттарды дене тұлғасында, аяқтарда орналасқан со-
мато сенсорлық рецепторлар арқылы алып отырады. Бұл рецеп-
торлар тобын жанасу, ауырсыну, температуралық рецепторлар
мен пропирорецепторлар құрайды. Проприорецепторлар бұлшық
еттің ұршық тəрізді бүйірлі торшаларынан, сіңірдегі Гольджи ор-
гандарынан, буын қаптары мен байламдарының рецепторлары-
нан тұрады. Осы пропирорецепторлар қызметінің нəтижесінде
дененің жеке бөлімдерінің белсенді жəне баяу қозғалыстары
сезіліп, қимыл-əрекет үйлестіріледі (256-сурет).
Сіңір рецепторлары жеке-жеке жіңішке сіңір талшықтарын
орап жататын афференттік жүйке ұштары болып табылады. Буын
рецепторлары жалаңаш немесе қапшықты жүйке ұштарынан
құралады. Сіңір рецепторлары бұлшық еттердің ширығу, кер-
неу деңгейін, ал буын рецепторлары буын қабының керілу күшін
сезінеді.
Ең күрделі құрылым бұлшық еттің ұршық тəрізді торшалары-
на тəн болады. Əрбір ұршық тəрізді торша бірнеше интрафузаль-
дық талшықтан (латынша fusіs - бүйірлі, ұршық) тұрады. Олар
жақсы маманданған, сыртынан қабықшамен қапталған жіңішке
Достарыңызбен бөлісу: |