жалпы грамматикалық мағына соз таптарыиың семантикалық сипатыболып табы-
лады.
Создерді топтастырудың семантикалық деп аталатыи принципі сөздердің осы жалпы грам- матикалық мағынасына негізделеді. Ескере кету
керек, жалпы ф амматикалы қ мағына лексикалық
м ағы наны ң ж алпылануы нәтижесінде болса да,
ол енді лексикалы қ м ағы на болып саналмайды.
Грамматикалық мағына арнайы ф ам матика-
лы қ формалар арқы лы да беріледі. Грамматика-
л ы қ ф орма деген ұғы м ға, ең алдымен, сөзге
(түбірге) үстелетін қосымш алар, сондай-ақ пре-
ф икстер мен жүйелі түрдегі ішкі ф лексия, суп-
плетивтік тэсіл жатады. Ал қазақ тілінде пре-
фикстік те, ф лексиялы қ та, супплетивтік те тәсіл
жоқ. Бірлі-жарым кірме сөздің құрамындағы
бей, би (бишара, беймаза),
на (наразы) сияқтылардың
жеке басында ешбір грамматикалық-семантика-
л ы қ сипат ж оқ, олар тілімізде соз құрам ы нан
болінбей, тұтасып кеткен.
Қазақ тілінде грамматикалық форма арқылы
берілетін м ағы наны
категориялық грамматика- лық мағынадеп атау қажет. Ж алпы грамматика-
л ы қ м ағы на лексикалы қ м ағы наны ң жалпыла-
нуы арқылы беріліп, сөздің сыртқы тұлғасы на,
түріне қатысты болмай, демек, түрлену жүйесіне
қатысты болмай, таза грамматикалық семантика
ретінде болса,
категориялық грамматикалық мағына, ең алдымен,
белгілі грамматикалық ф орм аларарқы лы беріледі де, екіншіден, сол ар-
қылы белгілі грамм атикалы қ топтағы сөздердің
(сөз таптары ны ң)түрлену
жүйесі болып табыла-
ды, үшіншіден, соның нәтижесінде сол топтағы
создердің
грамматикалық немесе
лексика- грамматикалық категориясын құрауға негіз бо-
лады. Мысалы, тәуелділік немесе ш ақты қ мағы -
