СӨ ЗДЕРДІҢ М О Р Ф О Л О Г И Я Л Ы Қ Қ Ү Р Ы Л Ы М Ы
419
Сөйтіп,
қат ы ст ы қ грам м ат икалы қ м а ғы -
на
сөздердің сөйлемде атқаратын қызметтерімен
байланысты және көбіне контекстік болып келеді
де, сөздерді таптастыруда сөздердің синтаксистік
қызметі принципіне негіз болады. Сонымен бірге
грамматикалық м ағы наны ң бұл үш түрі, бір жа-
ғынан, грамматикалық мағы наның грамматика-
лы қ ф орма деген ұғы м м ен байланы сты лы ғы н
және грамматикалық категория деген ұғымының
мәнін, ш еңберін айқы ндауға негіз болатынын
категориялық м ағы на көрсетсе, екінші жағынан,
кейде тек ол м орфология саласымен ш ектеліп
қоймай, синтаксиске де еніп кететінін қатыстық
фамматикалық мағына көрсетіп, морфология мен
синтаксистің арасы н жымдастыра түсуге себін
тигізеді. Үш інш і ж ағы н ан , жалпы грамматика-
лы қ м ағы на жекелеген сөз топтарының семанти-
калық сипатын айқындайды.
1.6. Г РА М М А Т И К А Л Ы Қ М А Ғ Ы Н А Н Ы Ң Б Е Р ІЛ У
Т Ә С ІЛ Д Е Р І М Е Н Ж О Л Д А РЫ
Грамматикалық м ағы наны ң берілу
тэсілдері
деген ұ ғы м б ел гіл і бір м а ғы н а ти п т е р ін ің
(түрлерінің) не арқы лы және қалай берілуінің
тілдік қабат негізіндегі
жиынтығы, тобы
болып
табылады да, ол оз ішінде жекелеген түрлерден
тұрады. Міне, ф ам матикалы қ мағынаның белгілі
бір берілу тәсілінің бірнеше түрлері болуы мүмкін.
Сол түрлер ол тәсілдің немесе м ағы на берілудің
жолдары деп аталады.
Г рам м атикалы қ м ағы н ан ы білдірудің
ең
бірінші тэсілі - семант икалык тэсіл
у Ол - сөздің
лексикалық мағынасының абстракцияланып, жал-
пылануы арқылы іске асады. Сәйтіп, жалпы ф ам -
матикалы қ м ағы на пайда болады. Екінші -
син-
тет икалы к т эсш
Грамматикалы қ м ағы наны ң
с и н т е т и к а л ы қ тәсіл а р қ ы л ы б е р іл у ін ің тіл
білімінде бірнеш е жолы бар. Олар:
Достарыңызбен бөлісу: