Хабаршы «Педагогика ғылымдары» сериясы



Pdf көрінісі
бет11/52
Дата15.03.2017
өлшемі8,32 Mb.
#9314
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   52

 
Summary 
Baitukayeva A.Sh. – candidate of pedagogical science, associate professor, al-Farabi Kazakh National University, 
altynay.baitukayeva@mail.ru 
Baitukayeva D.U. – PhD student, al-Farabi Kazakh National University, baitukaeva_dana@mail.ru 
 
Professionally directed trends in foreign language learning as the integrative resource of lawyers education 
The present time is characterized by development of educational process. As we all know education is a very important 
stage in development of all human beings. It should be of high quality, so that graduates of higher schools could continue their 
studies abroad. And in the light of nowadays globalization it is really important to study any foreign language in order to 
succeed. Knowledge of foreign languages makes every young specialist be competitive in the labor market. Opportunities to 
learn  foreign  language  are  provided  in  many  different  ways  such  as  through  formal  instruction,  study  abroad,  as  well  as 
through the internet. Our time is characterized with the search of new methods and ways of education. Higher education needs 
such methods of education that are able not only to teach but first of all to develop the potential of a student. At a lesson of a 
foreign  language  such  forms  that  stimulate  communicative  skills,  contribute  to  formation  of  the  students’  interest  and 
aspiration for studying a foreign language take a very special place. These tasks can be solved with the help of professionally 
directed trends in foreign language learning. Arguments in favour of professional aspects of language training are expressed. 
These aspects are considered to be the integrative factors of professional and linguistic components of education. The view 
that the efficiency of foreign language learning is defined by the professional motivation is justified. In this case students will 
be  interested  in  the  acquisition  of  knowledge  and  the  ability  to  apply  this  knowledge  in  practice.  Also  the  professionally 
directed trends in foreign language learning give the opportunity to our students to enter the world of their future profession.  
The 21
st
  century is characterized as information technologies era. IT technologies are applied to almost any sphere of our 
modern life; education, too, is not exception. The article analyzes possibilities of using computer technologies and the Internet 
to improve the efficiency of foreign language education.  
  Key words: competitive, the search of new methods, information technologies era, internet resources, educational space. 
 
Түйіндеме 
Байтукаева А.Ш.  әл-Фараби атындағы ҚазҰҮ, халықаралық қатынастар факультеті, дипломатиялық аударма 
кафедрасының профессоры, педагогика ғылымдарының кандидаты, altynay.baitukayeva@mail.ru 
Байтукаева Д.У.  – әл-Фараби  атындағы  ҚазҰҮ, халықаралық қатынастар факультеті, халықаралық құқық 
кафедрасының PhD докторанты, baitukaeva_dana@mail.ru 
 
Заңгер- халықаралық білгірлерді дайындаудағы ықпалдастық ресурс ретіндегі 
шетелдік тілді үйретудің кәсіби бағдары 
Қазіргі  заман  білім  беру  процесінің  дамуымен  сипатталады.  Білім  беру  адамзат  дамуындағы  маңызды  кезең 
екендігін барлығымыз білеміз. Білім беру орындарының түлектері шетелдерде оқуын жалғастыра алатындай, білім 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Педагогика ғылымдары» сериясы, № 3(51), 2016 ж. 
 
60
 
 
беру өте жоғары сапалы болу қажет. Және де заманның жаһандануына сай үлкен жетістіктерге жету мақсатында кез  
келген шетел тілін меңгеру өте маңызды болып табылады. Шетел тілін білу жас әр – бір маманның еңбек нарығында 
бәсекелестік қабілетін арттырады. Шет тілін меңгеру түрлі әдістермен ұсынылады, мысалы, ресми түрде оқыту, шет 
елдік мемлекетте оқу,  және  интернет  жүйесімен оқу.  Қазіргі  уақыт оқытудың  жаңа әдіс  –  жолдарын  іздестірумен 
айқындалады.  Жоғарғы  білім  беру,  студенттерді  тек  қана  оқытып  қоймай,  сонымен  қатар  олардың  қабілеттерін 
дамытатын тәсілдерді қажет етеді. Шет тілі сабағы барысында, әр студенттің қарқынды қатысуына кепілдік беретін, 
қарым-қатынастық дағдыларын ынталандыратын, білімгерлердің шет тілін үйренуге қызығушылығы мен талпыны-
сын қалыптастыратын әдістер ерекше орын алады. Бұл міндеттерді шет тілді үйретудің кәсіби бағдарымен шешуге 
болады. Тілдік дайындықтың кәсіби бағдары негізгі дәлел болып табылады. Бұл негіздер білім берудегі кәсіби және 
лингвистикалық  құрамдастың  ықпалдастық  факторы  ретінде  қарастырылады.  Шет  тілін  үйренудің  және  функ-
ционалдық маңыздылығының тиімділігі кәсіби ынталандыру негізінде  орындалады деген пікір толық ақталады. Бұл 
жағдайда студенттер, білім алумен қатар алған білімді тәжірибеде қолдану мүмкінділігімен құмартылады. Шет тілін 
үйретудегі кәсіби бағдар біздің білімгерлерге өз мамандығына еркін енуіне жағдай жасайды. 21 ғасыр ақпараттық 
технологиялар  дәуірі  болып  табылады.  Ақпараттық  технологиялар  біздің  өміріміздің  барлық  саласында,  сонымен 
білім  беруде  де  кеңінен  қолданылады.  Мақалада  шет  тілін  оқытудағы  сапаны  арттыру  мақсатында  компьютерлік 
технологиялар мен интернетті де қолдану мүмкіндіктері талданады.  
Түйін сөздер: бәсекелес, жаңа әдістерді қолдану, жаңа технологиялар дәуірі, интернет – құралдар, білім беру 
кеңістігі. 
 
 
УДК ОӘЖ. 338:796 
 
СПОРТ САЛАСЫНЫҢ ДАМУЫНДАҒЫ МАРКЕТИНГ ҚЫЗМЕТІНІҢ АЛАТЫН ОРНЫ 
 
Искаков Т.Б.Қазақтың спорт және туризм академиясы  
6D010800 – Дене шынықтыру және спорт мамандығының 1-ші курс PhD докторанты, 
taiyrzhan.iskakov@bk.ru
 
Ғылыми жетекші: Кулбаев А.Т.– PhD докторы, Қазақтың спорт және туризм академиясының 
дене шынықтыру және спорттың теориялық негіздері кафедрасының аға оқытушысы, 
shirganak_aibol@mail.ru
 
 
Мақалада  спорттық  маркетинг  қызметінің  спорттық  іс-шараларды  ұйымдастыру  және  өткізу  кезеңінің  негізгі 
бөлігі  болып  табылатыны  және  спорттық  іс-шаралардың  тиісті  деңгейде  өтуіне,  қоғамның  спортқа  деген  қызығу-
шылығын  арттыруда  маркетинг  қызметінің  маңыздылығы  анықталған.  Сонымен  бірге,  спорттық  іс-шараларды 
ұйымдастыруда  инновациялық  технологияларды  енгізу  қоғамның  әлеуметтік  сұранысы  мен  спорттық  маркетинг 
қызметіне жауапты ұйымдардың ұсынысы арасында байланыстың төмен деңгейде екені айқын байқалады. Спорттық 
маркетинг қызметінің ерекшелігі анықталып, Қазақстандағы спорт мекемелері мен ұйымдарына спорттық маркетинг 
қызметінің инновациялық маркетингтік коммуникацияларын енгізу жолдары қарастырылды. 
Тірек сөздер: спорттық маркетинг, бәсекелестік, уәждеме, қажеттілік. 
 
Тақырыптың өзектілігі. Жыл сайын физикалық белсенділік пен спорт жоғары дәрежеде адамдардың 
күнделікті өміріне енуде, спорттық клубтар мен ұйымдардың саны жаппай көбеюде, спортқа қатысатын 
адамдардың  саны  артуда,  бұқаралық  ақпараттың  спорттық  құралдарының  саны  мен  сапасы  да  өсуде. 
Экономикалық  қатынастардың  жаһандануы,  адамдардың  қозғалысы  мен  ақпарат  алмасу  еркіндігі  жағ-
дайында  жарысқа  баратын,  жарысты  теледидардан  көретін,  радиотрансляцияларды  тыңдайтын  немесе 
компьютерлік желілерге қосылатын спорт жанкүйерлерінің саны тұрақты түрде артып келеді. Сондықтан 
қазіргі уақытта спорттық маркетингті пайдалану аясы өте кең болып табылады. 
Зерттеу мақсаты. Қазақстан Республикасының кәсіби спорт индустриясында маркетингтік коммуни-
кациялардың тиімділігін арттыру бойынша теориялық әдістер мен тәжірибелік ұсыныстарды даярлау. 
Зерттеу  міндеттері.  Маркетингтік  қызметтің  еліміздегі  және  шетелдердегі  дене  шынықтыру  және 
спорт саласындағы жұмыс істеу қызметін салыстырмалы анықтау. 
Зерттеу әдістері. 
- бейне бақылау; 
- спорттық маркетингтің ұйымдастырушылық әкімшілік әдістері; 
- ғылыми-зерттеу, педагогикалық әдебиеттерге шолу; 
Зерттеу нысаны. Тұрақты дамып келе жатқан, ерекшелігі зерттеуді және тиімді маркетингтік құрал-
дарды қолдануды талап ететін Қазақстан Республикасы спорт индустриясының нарығы болып табылады. 
Зерттеу қорытындыларының нақтылығы мен негізділігі. 

ВЕСТНИК КазНПУ имени Абая, серия «Педагогические науки», № 3(51), 2016 г. 
 
61 
Қазіргі уақытта көптеген елдерде киім мен өмір сүру стилінде «спорттық стиль» қалыптасқан, сымбат-
ты тұлғалы немесе көрнекі бұлшықетті болу сәнді болып есептеледі. Адамдардың қажеттілігіне нарық та 
сәйкесінше жауап беруде: спорттық тауарлар мен қызметтер өндіруші фирмалар өздері ұсынатын өнім-
дердің түрлерін кеңейтіп, оның сапасын жақсартуда және де жаңа сұраныс қалыптастыруда. 
Спорттық тауарлар мен қызметтерге деген жоғары сұранысты кәсіби спортшылар, жаттықтырушылар, 
клубтық және басқа да дене тәрбиелік-спорттық ұйымдар ұсынады. Тұтынушылық сұраныстың бұл бөлігі 
спорттық  өнімнің  сапасына,  ыңғайлылығына  және  оны  пайдаланудағы  сенімділікке  қойылатын  талап-
тарының жоғары болуына байланысты аса ерекше [1]. 
Қазіргі спорттық нарықтағы қалыптасқан  үрдістер  жаппай сұраныспен бірге  спорттық өнімдер  мен 
қызметтерді өндірушілерді үлкен пайдамен қамтамасыз етеді, оны иелену үшін қатаң бәсекелестік күрес 
жүруде. 
Бәсекелестік  бизнестің  барлық  құраушыларында  көрініс  табады,  кез  келген  ағаттық  немесе  қателік 
жібергенде өзі туралы еске салады – жарнамада, ғылыми-зерттеу жұмыстарында, бағаның қалыптасуын-
да,  сұранысты  болжау  және  қалыптастыруда,  өнімді  өткізуде.  Бәсекелес  өндіруші  фирмалармен  және 
спорттық ұйымдармен үздіксіз күрес жағдайында бәсекелестік күресті  тек  нарық және нарықтық өзара 
байланыстар  туралы  қолданбалы  сипаттағы  ғылымдар  кешенінен  тұратын  маркетингке  жүгініп  қана 
жеңуге болады [2]. Дәлірек анықтамада маркетинг (ағылш. market – нарық) – өнімді өткізуді қамтамасыз 
ету және пайданы барынша көбейтуге бағытталған фирманың өндірушілік және басқарушылық қызметін 
үйлестіру жүйесі. 
Спорттық маркетинг жалпы маркетингтің өзіндік ерекше сипаттары мен ерекшеліктері бар құраушы 
бөлігі ретінде көрініс табады. Сондай-ақ, спорттық маркетинг аясына жанкүйерлер, демеушілер, спорт-
шыларды  сату-сатып  алу,  бұқаралық  спорт,  спорттық  бизнес,  салауатты  өмір  салты  және  басқалары 
сияқты ерекше объекттер мен қатынастар кіреді [3]. 
Спорттық  маркетинг  ғылым  және  тәжірибелік  құрал  ретінде  спорттық  тауарлар  мен  қызметтерді 
өндіру мен тұтыну айтарлықтай кеңейіп, клиенттер мен тауарды өткізуге деген бәсекелестік шиеленіскен 
ХХ ғ. ортасында қалыптаса бастады. Бұл кезеңде тұтынушылар үшін күрес өндіруші өз тауарын өткізуді 
тек маркетингтік іс-шаралар арқылы ғана қамтамасыз ете алатын сатыға жетеді. Ұсынылатын тауарлар 
мен қызметтерде таңдаудың кеңеюі себепті сатып алушылар талғампаз әрі таңдағыш бола бастады; олар 
өздері  өндірушілерге  өз  шарттарын  қоя  бастады,  керісінше  емес.  Осылайша,  жиырмасыншы  ғасырдың 
екінші жартысында көптеген өндіруші фирмалар  мен кәсіби спорттық  ұйымдар кәсіпорынның тұтыну-
шылары,  спорт  клубының  жанкүйерлері  жемісті  бизнестің  бастапқы  құраушыларының  бірі  екендігін, 
оларды тарту әрі ұстап қалу үшін маркетинг өте қажет екендігін айқын түйсінді. 
Нарық  жағдайында  жұмыс  істейтін  кез  келген  коммерциялық  кәсіпорынның  немесе  кәсіби  спорт 
ұйымының басты мақсаты – пайда табу. Пайданы қалайша барынша көтеруге болады және ол үшін не 
істеу керек – бұл кез келген бизнестің ең негізгі мәселесі. 
Пайда дегеніміз өнімді сату бағасы мен өндіріс шығыны арасындағы айырма екендігі экономикалық 
теориядан белгілі, яғни: 
Пайда = (Баға – Шығындар) → max. 
Келтірілген өрнектен көретініміздей, пайданы барынша көтеру үшін не өнімнің бағасын көтеру керек, 
не оны өндіру шығынын азайту қажет. Алайда мұнда екі аса маңызды жағдай бар: 
 
Біріншіден, бәсекелестік бағаны аса жоғары көтеруге мүмкіндік бермейді (егер ұқсасы жоқ жаңа 
тауар болмаса); 
 
Екіншіден, өндіруші фирма (немесе сатушы) шығынды кәсіпорын пайдамен жұмыс істей алмайтын 
болғанға дейін ғана тек белгілі бір шекке дейін азайта алады. 
Жоғарыда  айтылғандар,  әрине,  өндіруші  фирма  немесе  спорттық  ұйым  баға  белгілеудің  немесе 
шығынды  азайтудың  теңбе-тең  жүйесін  құруы  қажет  емес  дегенді  білдірмейді.  Алайда  өткізудің  кең 
нарықтары мен түрлі қажеттіліктерден тұратын қазіргі экономикада пайданы барынша көбейтудің басқа 
да жолдары бар. Мысалы, стадион жалпы  пайдасын кіру билетінің бағасын жоғарылату есебінен емес, 
сату санын арттыру есебінен (яғни, айналым есебінен) көбейте алады. Сонымен қатар, спорттық өнімді 
өткізуді  қарқынды  жарнама  арқылы,  тауарлар  мен  қызметтердің  сапасын  арттыру  арқылы,  және  де 
тұтынушыға жаңа қасиеттермен жетілдірілген, анағұрлым жетілдірілген дизайнді,ұзақ уақытқа кепіл-
дік берілетін, анағұрлым сәнді немесе беделдіөнім ұсыну арқылы арттыруға болады. 
Дегенмен  жарнаманың  қарқындылығын  арттыру  немесе  өнімнің  сапасын  жақсарту  бойынша  іс-
шаралардың  механикалық  жүзеге  асырылуы  пайданы  барынша  көбейту  міндетін  шешпейді.  Қосымша 
жарнама  және  тауардың  немесе  қызметтің  сапасын  жақсарту  бойынша  шаралар  елеулі  капитал  жұмса-
лымын  талап  етеді,  ал,  нәтижесінде,  оның  алынатын  пайдамен  салыстырғанда  ақылға  қонымсыз  үлкен 
болуы  мүмкін  екені  түсінікті.  Басқаша  айтқанда,  дұрыс  болып  көрінген  қағидаттарға  дәлме-дәл  еру 
спорттық ұйымды шығын мен банкроттыққа ұшыратуы мүмкін [4]. 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Педагогика ғылымдары» сериясы, № 3(51), 2016 ж. 
 
62
 
 
Мұндай қолайсыз жағдайдан қалай құтылуға болады? Өкінішке орай, мұнда әмбебап ереже жоқ. Тек 
маркетинг теориясы мен тәжірибесімен табылған, әрбір нақты жағдайда белгілі бір мөлшерде шығарма-
шылық пен ізденіс енгізу қажет болатын танымал алгоритмдер бар. Осыған байланысты атап өтетін жайт: 
спорттық  маркетинг  –  бұл  ғылым,  шығармашылық  және  ішкі  түйсіктің  қоспасы;  бұл  триаданы  бөлуге 
және тек бір бағытта әрекет етуге деген кез келген талпыныстар сәтсіздікке ұшыратады.  
Спорттық маркетингтің тәжірибелік міндеттерін шешудегі кешенді тәсілдің жақсы бір мысалын 
Германия  мамандары  қолданды.  Берлиндік  стадиондардың  бірін  қалпына  келтіру  кезінде  футбол 
алаңының шөп төсемесін толығымен ауыстыру қажет болды. Шығындардың орнын жартылай болса 
да толтыру үшін шымдарды 13 см диаметрлік кішігірім шеңбер түрінде кесіп, оларды шыны түпқойма-
ларға  салып,  үстінен  шөптің  түсін  бірнеше  жылдарға  сақтайтын  әйнектей  акрилді  пластмассаны 
құйды. Нәтижесінде 5 мың кәдесый жасалып, футбол жанкүйерлеріне бір данасы 25 евродан сатылды. 
Сонымен бірге пенальти тебілетін жерлердің шөбі қымбатырақ болды және 130-150 евродан сатылды.  
Сұранысты, қажеттілікті және уәждемені зерделеу 
Спорттық ұйымның жемісті жұмысының маңызды шарты – оның тауарына сұраныстың болуы. Сұра-
ныс  дегеніміз  не  және  ол  неге  тәуелді?  Сұраныс  –  маркетингтің  түйінді  ұғымы,  маркетингтік  құрал-
дардың үлкен бөлігі оны айқындауға және қалыптастыруға бағытталған.  
Сұраныс – аса өзгермелі әрі болжануы қиын шама. Кейде ол кенеттен пайда болады және дәл солай 
тоқтап қалады. Кейбір жағдайларда ол жылдар, тіпті онжылдықтар бойы тұрақты болады. Кейде тұтыну-
шы өзі де өзіне не керек екенін, неге сұраныс жасауға дайын екенін нақты айта алмайды. Мұндай жағдай-
да өндіруші бұл жұмбақты шешуі және нарыққа тұтынушы күткен өнімді ұсынуы керек. Тауар қажетті 
сәтте қажетті жерде болуы тиіс. 
Сұранысты айқындау және оны басқару үшін спорт өнімдерін өндіруші фирмаларжәне спорттық ұйым-
дар сұраныстың психологиялық негіздерін, яғни қажеттілік пен уәждерді зерделейді. (5.1–суретті қараңыз). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5.1–сурет. Адам және оның қажеттіліктері 
 
Қажеттілік – жеке тұлғаның бір нәрсенің қажет екенін сезінуі. Әрбір жеке адам өзінің қандай да бір 
қажеттіліктерін қанағаттандырғысы келгендіктен белгілі бір бағытта әрекет ете бастайды. Сонымен бірге 
қажеттіліктер, суретте көрсетілгендей, осы уақыттағы (жеке тұлғамен сезілетін немесе сезілмейтін) және 
нарықтың дамуы немесе сұранысты біреудің мақсатты бағытта қалыптастыруы нәтижесінде пайда бола-
тын болашақтағы қажеттіліктер болып бөлінеді. 
Адамның табиғатына қарай, алдымен анағұрлым маңызды, бірінші кезектегі қажеттіліктер қанағаттан-
дырылады – тамақ, киім,  баспана.  Содан  соң жеке  тұлға анағұрлым жоғары  деңгейдегі қажеттіліктерін 
қанағаттандыруға  ұмтылады  –  қауіпсіздік,  құрмет,  өзін-өзі  таныту,  қандай  да  бір  әлеуметтік  топтың 
немесе спорт командасының құрамында болу. 
Бірақ  осы  «түсінікті»  қажеттіліктермен  қатар  адамның  санасына  уәж  деп  аталған  кешенді  себептер 
әсер  етеді.  Олар  бізді  бір  нәрсеге  талаптануға,  сатып  алуға,  бір  жерге  баруға  итермелейді.  Яғни  біздің 
мінез-құлқымыздың негізінде жатқан  уәждеме саналы және санасыз, сезімтал, зияткерлік,  мәдени және 
физиологиялық  қажеттіліктердің  белгілі  бір  кешенінің  тұрақты  түрде  өзара  ықпалдасуының  нәтижесі 
болып табылады. Мұндағы уәждер бағыттары бойынша айтарлықтай түрлі  – бірі адамдарды жасампаз, 
сындарлы  қызметке  қозғаса,  ал  екіншісі  –  керісінше,  агрессивті  әрі  талқандайтын  әрекеттерде  көрініс 
табады. 
Осылайша, мінез-құлық уәжі рационалды ой мен санасыз қозғаушы себептердің өзара әрекеттесуінің 
күрделі сипатында болады, нәтижесінде жеке тұлға кей кезде неге дәл осылай жасағанын өзі де жеткілікті 
түрде дәлелдеп түсіндіре алмайды. Сондықтан, сатып алудың шынайы себептері әрдайым саналы сипатта 
бола бермейді. 
Мысалы, спорттық өнім өндіруші фирма тұтынушы қандай да бір кроссовканың түрін таңдағанда 
нені басшылыққа алатынын анықтамақшы болды. Маркетингтік сауалнамалар кезінде тұтынушылар 
АДАМ 
Осы уақыттағы қажеттіліктер  
(саналыжәне санадан тыс) 
Болашақтағы қажеттіліктер 
(қалыптастырунемесе болжауды талап етеді) 

ВЕСТНИК КазНПУ имени Абая, серия «Педагогические науки», № 3(51), 2016 г. 
 
63 
оларды  тартатын  әр  түрлі  себептерді  атады,  -  кроссовкалардың  түсі,  олардың  формасы,  салмағы, 
табанының  икемділігі,  ұзаққа  жарамдылығы,  дизайні,  қаптаманың  көркем  дайындалуы  көрсетілді. 
Алайда анағұрлым мұқият зерттеуде тұтынушы кроссовканы қарағанда өзіне есеп берместен таңда-
лып жатқан аяқ киімнен шығатын иіске мән беретіні анықталды. Және де егер иіс жағымды болмаса, 
тұтынушы санадан тыс деңгейде кроссовкиді сапасыз деп бағалайды және соңында сатып алудан бас 
тартады.  Осылайша,  кроссовка  сатып  алғандағы  маңызды  фактор  тіпті  сауалнама  кезінде  де  еске 
алынбаған санадан тыс әрекет болып шықты [5]. 
Өндіруші  үшін  бірінші  кезектегі  нәрсе  оның  әлеуетті  клиенттерінің  уәжін  түсіну  болып  табылады. 
Өндіруші жеке тұлғаның тауарды өз қажеттіліктерінің тізіміне кіргізетінін немесе кіргізбейтінін шешетін 
ұғыну әрекетінен кейін орын алатын сатып алу әрекетіне ықпал ету үшін өзінің тауарының, қызметінің, 
қаптамасының, жарнамасының қандай болуы тиіс екені туралы ақпаратқа мүдделі. Сондықтан, сатып алу 
әрекеті бірқатар туындауға тиіс жағымды қабылдаулардан тұрады. 
Адамды  спортта  не  тартатынын  түсінуге  тырысып  көрелік.  Неге  ол  спорттық  киім  мен  аяқ  киім, 
спорттық  жарыстарға  билеттер  мен  абонементтер  сатып  алады,  сүйікті  командасының  артынан  түрлі 
елдер мен аймақтарға сапарға шығады және тіпті сырттай танымал спортшыларға ұқсағылары келеді? 
Бірінші себебі, спорт – бұл сұлулық, қозғалыс, күш және сымбаттылық. Сұлулық ұғымына анықтама 
беру  аса  күрделі,  -  оның  не  екенін  ешкім  дәл  білмейді;  сұлу  деп  адамдарға  өзінің  сыртқы  келбетімен 
ұнайтын және (немесе) оларды ішкі мазмұнымен тартатын объект есптеледі. Осылайша, сұлулық ұғымы 
бір жағынан субъективті, себебі әрбір адамның өзінің тұлғасына, өмірлік тәжірибесіне, мінезінің ерекше-
ліктеріне тәуелді өзіндік артықшылығы бар. Сонымен бірге сұлулықтың объективті құраушысы да бар, - 
адамдардың көпшілігіне дамыған бұлшықетті, ержүрек әрі мықты, сымбатты, көркем спортшылар ұнай-
ды. Осыған байланысты көптеген адамдар оларға ұқсағысы келеді. Мұндай ықылас дене тәрбиесі және 
спортпен айналысуға, әрекет жасауға деген мықты ынталандыруға айналады. 
Адамдарды дене тәрбиесі мен спортқа тартатын басқа маңызды себеп – бұл әділ әрі ымырасыз, белгілі 
бір ережелер бойынша күресу, ашық бәсекелестік мүмкіндігі. Бақталастық пен әділ бәсекелестік мүмкін-
дігі  адамдарға  өзін-өзі  танытуға,  қандай  да  бір  спорт  түрінде  немесе  қызмет  аясында  орнығуға  және 
оларда шеберлік пен атақтың шыңына қол жеткізуге мүмкіндік береді. 
Спорттағы маңызды уәждеме (әсіресе балалар және сауықтыру спортында) денсаулықты сақтау және 
салауатты өмір салтын жүзеге асыру болып табылады. Ата-аналардың басым көпшілігі өз балаларының 
спортпен айналысуға деген ықыластарына түсіністікпен қарайды, оларға осы бағытта жан-жақты қолдау 
көрсетеді. Ата-аналардың пікірі балалары үздік спортшы болмаса да, өз денсаулығының көрсеткіштерін 
міндетті түрде жақсартады деп түйінделеді.   
Аға буын өкілдерінің уәждемесі біршама өзгеше. Көбінесе олар дене тәрбиесі және спортпен жоғары 
нәтижелерге  қол  жеткізу  және  спортта  өзін-өзі  таныту  үшін  емес,  денсаулықтарын  қолайлы  деңгейде 
қалпына келтіру немесе сақтау үшін айналысады. 
Соңғы  жылдары  жастар,  орта  буын  өкілдері  және  ішінара  аға  буын  өкілдері  арасында  уәждеменің 
маңызды  факторы  спорттық  стиль  болды.  Спорттық  киім,  аяқ  киім,  спорттық  стильде  рәсімделген 
тұрмыстық бұйымдар сәнді болды. Сонымен бірге спорттық символика мен спорттың басқа да белгілері 
парфюмерия, ойыншықтар өндірісі, қол сағаттар және басқалары сияқты «спорттық емес» болып көріне-
тін  салаларға  да  белсенді  түрде  ауысуда.  Спорттық  стиль  мен  спорттық  тауарлардың  сәнге  айналуы 
спорттық  индустрияны  түпкілікті  бұқаралық  және  қоғамдық  өндірістің  әлеуметтік  маңызды  саласына 
айналдырды. 
Дене тәрбиесі және спортпен айналысудың тағы бір маңызды уәжі қарым-қатынас, өзі сияқты адам-
дармен спорттық ортада болу, олармен пікір алмасу, достық қатынастар орнату болып табылады. Соны-
мен қатар, көптеген адамдар үшін спортшылар санатына қосылу фактісінің өзі әлеуметтік топқа қосылу 
сияқты маңызды. Бұл жағдай олардың әлеуметтік беделін немесе жеке мәртебесін жоғарылатуы мүмкін. 
Жанкүйерлер  үшін  анағұрлым  маңызды  уәж  демалыс,  ойын-сауық  және  тілектес  болу  қажеттілігі 
болады.  Басқаша  айтқанда,  жанкүйерлер  стадиондар  мен  спорт  кешендеріне  жақсы  уақыт  өткізу,  өз 
эмоцияларын шығару, психологиялық күйзелістен арылу үшін келеді. 
Мемлекеттің, кәсіпорынның және спорттық ұйымдардың уәждері туралы жеке айта кеткен жөн. Бұл 
құрылымдардың  барлығы  дене  тәрбиесі  мен  спортты  енгізуге  және  дамытуға  мүдделі,  себебі  мұндай 
енгізу жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбек өнімділігін арттырады, олардың зияткерлік және физика-
лық мүмкіндіктерін дамытады, дүниетанымын және қызығушылық аясын кеңейтеді. 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   52




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет