296
нар тәңірім. Менің бар өмірім – сол, бар махаббатым – өзі ғана.
Ажал келсе де қабыл алдым барыммен. Босат! Босат!
Матайды босаттырады.
Шымылдық.
Алтыншы сурет
Наршаның отауы. Нарша науқас. Оның бас жағында жертөсек. Қарагөздің
төсегі. Үйде: Нарша, Тойсары, Асан.
Т о й с а р ы . Шіркін-ай, елу жылда – ел жаңа, қырық жыл –
қазан...
А с а н . Дүние-ай десеңші...
Былтырғы жылдар Қарагөз
қандай еді? Аяғы, Наршаны қоса науқас қып қойғаны мынау!
Сырым – ол анау!
Т о й с а р ы . Сырым содан бері өз ауылының бетін көрмей-
ақ кетті ме екен?
А с а н . Өз ауылы дейтін ауыл қалды ма Сырымда? Күні
осы күнге шейін «Сырым нәлен жерде жүр» десе, Жабай мен
Жарылғап иісі Өсерді бастап, қол жиып аттанып барып, бір
шарлап қайтады дейді.
Т о й с а р ы . Осының жаралысы тіпті бөлек-ау өзі! Жама-
натты қылып қаңғыртып жіберетін жас емес пе еді.
Өр боп
біткен кеудесі мен жалындаған жүрегінде көптен біралуан от,
өнер бар еді-ау!
Н а р ш а (
оянып
). Уһ... Сырымнан хабар бар ма? Неге
кешігіп жатыр? Келуге сенбей жүр ме, әлде?
Т о й с а р ы . Әлде жеткенше сол болып жүр ме, кім білсін?
Н а р ш а . Келгісі келмей, бұл жақтағы сарғайған дерт,
сарылған уайымды көргісі келмей жүрмесе... (
Пауза.
) Бұ да
бір далбасалық та. Ол ем-дом істеп, бақсы-құшнаш боп жүрген
жан емес. Уүһ...
неге душар қылдың, не болдық?..
Т о й с а р ы . Басы Сырымнан басталған дерт әлде болса Сы-
рымнан жазылар да!..
Н а р ш а . Қарагөз жазылмаса, маған да жазылу жоқ...
Т о й с а р ы . Қайтесің, қарағым... Сені де күйзелткен жар
жолдасың шығар. Ағайын: «Қарагөзді
төркініне жібер, төсек
жаңғырт, еңсеңді көтер», – деді. Ол қолдан келмейтін болды.
297
Н а р ш а . Қарагөзден айырылар шамам жоқ еді. Әруағымды,
бағымды аман сақтаймын деп шыдап көрмедім бе, отты бүркеп
етегіммен?.. Оның бәрінің үстіне, қандай ынтық ем мен өзім
де Қарагөзге. Ол сұлулық гауһары емес пе еді?! Қа-а-ай-тейін?!
Қарагөз кіреді. Өлердей жүдеу, зорға қозғалады. Шашы тал-тал боп бетін
жапқан. Ыңырсып ән салып келеді. Жүзінде мағына жоқ. Көзі белгісіз қыдырып
қарайды. Қолында – жапырағы бар ағаштың бұтағы. Қарагөз жынданған.
Қ а р а г ө з (
айнала қарап тұрып, өз-өзінен
)
.
Тоғайға бар-
дым... Тағы барам ба?.. Тоғайды қуалап кете-кете барып... азы-
наған көрге барам ба?! (
Күліп
.) Тоғай да ән салады екен. Жібек
шапаны бар... Біресе жел боп кетеді. Торғай болып кетеді.
Жоқ-жоқ... шөп боп кете ме?.. Әлденеме боп кетеді. Ұйқым
кеп кетеді... Тоғай... жапырақ... тоғай түн... (
Шошып.
) Ойбай...
пышақ... кісен... әже!
Н а р ш а . Қарагөз, қиналмасаңшы, бейшара!..
Әлің біткен
жоқ па еді? Не шамаң қалды?.. Жүруге де жарамайсың... жат-
саңшы!..
Қ а р а г ө з (
Достарыңызбен бөлісу: