Гімелер, аудармалар
жүктеу/скачать 4,32 Mb. Pdf көрінісі
|
| Еңіреп жібереді. Пауза.
) Д у л а т ( шалдарға ). Ал естімегеніңді естідің бе, екі қарт? Ш а л д а р . Естідік... естідік... Е г і н ш і ш а л . Бөлекше туған да бөлек шер буған-ау деуші ем... Жүрейік, шал, жүрейік... Шалдар кетеді. Д у л а т . Жә, тағы да бейнетпен алған мол жылқыны бей- нетсіз таратып беріп шықтық де? С ы р ы м . Алсын, алсын... Біз мал жиямыз деп жүр ме ек? Д у л а т . Демесек те, өлісіп, қырқысып жүріп зорға аламыз да, мұнда әкеліп бере-бере саламыз... С ы р ы м . Я, сөйтеміз. Өсердің жанына батса, мұндағының аш-арығына сеп болса – бізге одан артық не керек? Д у л а т . Сол үшін жаннан кешсек те түк емес пе? С ы р ы м . Не қып жаннан кештік? Д у л а т . Дәл осы соңғы сапарда көп жылқышы қуғыншының ортасына, соққысына түсіп зорға құтылмадық па? Өзің болсаң, жан мұрынның ұшына келген кезді көрдің. Қандайлық көз жоқ ер боп кеткенсің осы? С ы р ы м . Ой, қойшы, тәйір, не қылған ерлік? Д у л а т . Жоға рас, Сырым!.. Оса жолы бір кесел қуғыншы Қарасақал қатты қыспады ма бәрімізді? Қолында мылтық, өзі дамылсыз атады. Тіпті, тіпті арсылдаған арыстан аузындай ажал оққа қалай қарсы бардың? Бетпе-бет, құр қол бардың да, тартып алдың ғой қаруын! Ерлік емей, осы не? Жә, қайдан ғана туды осы ерлік? 294 С ы р ы м . Ой, ол ерлігім сыры сәл-ақ та! Кімде-кім өлімнен қорықпаса, тірліктегі басқаның бәрінен қорықпайды! Мен бол- сам, осы өмір бітсеші деп, өлімді өзім шақырып жүргем жоқ па? Ерлік емес, өлермендік те мені жетелеп жүрген. Сен мені айт- па, қайта Дәулеткелді, Қоскелдіні айтсаңшы, өзіңді айтсаңшы! Төртеу-ақ бола тұрып, он бес кісі жаудан жылқы тартып алдық қой. Сендер неткен ерсіңдер? Д у л а т . Уа, біздікін қоя-ақ қой! Оның сырын ескі бір нақылдан аңдадым мен. Айтыпты ғой баяғыда: «Арыстан то- бын ит бастаса – бар арыстан ит болады» деп. ( Күліседі .) Бәрін айт та, бірін айт, күні-түні таңырқайтыным ол емес-ау. Осы кешегі ән мен сән, ойын-сауық, сыңқыл-сылтың, сәкәкумен жүрген біз кәне?.. Қару асынып, айдынды жортуыл, атүсті аза- мат боп қалай кеттік?.. Ән қайда? Ән қайда?.. С ы р ы м . Бәсе, ән қайда? Қайда калды сонау, сол? Бізді те- ңіз елі «әнші, өнерпаз» дейді осы күні. Ән мен жыр қалды ма бізде? Д у л а т . Әттең десеңші! Күні туар ма екен бір сол сорлы саздың бір кезек?.. Әлде кеткені ме, Сырымжан, осымен?! С ы р ы м . Қайдан... қайдан білейін, қайран Дулат-ау?.. Сол түннен, Қарагөзден мені айырған, сұмдық түннен бастап, ыстық асау жүрегімді тастай суық мұз боп қатқан бір қатал қол уыстап қысып, бүріп алды да қойды. Жүрегім мұз, жаным мылқау бол- мады ма сол суық қолдан?.. Д у л а т . Айналайын аузыңнан, лебізіңнеп, есіл Сырым-ай! Асыл жаның, ақын жанық үн салып тұр ғой, мінеки! Кішкентай көзеп-көзеп қана жіберсе, көзін құм басқан тас бұлақтай қайнар сөз кернеп түр ғой көмейді!.. Әттең, әттең!.. Бар қайғы-шер – бір Қарагөз. Қайран, Қарагөз ару!.. Ару Қарагөз! Ол – ару, сен арыс ең! Әттең, ару – арыс қам көңілдер, армандылар. Қарғыс атсын, сендердің шерлерің атсын, қарғыс атқыр қалың мал, қу бұғау атаулыны! Қару асынған Дәулеткелді, Қоскелді қолы байлаулы Матайды алып келеді. С ы р ы м . Матай? Бұл не? Д у л а т . Матай?.. Бұл қайдан?.. Қ о с к е л д і . Тұрғыда отырсам, қасында өзіндей бір жансы- зын ертіп келе жатыр тағы да. 295 Д ә у л е т к е л д і . Тағы кепті, тағы дұшпан көзімен көздес- тіргелі, үстімізден тағы бір мол жауды түсіргелі кеп жүр ғой! Д у л а т . Олай болса, былтырғы түн жоқ титығымызды құртқан. Түбімізге тағы жеткенше, мұны тізерлеп кісендеп тұрып байлап салыңдар. С ы р ы м . Айтары бар ма? Шынын айтқызыңдар әуелі. М а т а й . Уа, бәсе, шынымды біл! Тілге келтірші әуелі! Д у л а т . Не шының бар еді сенің? М а т а й . Ендеше, Сырым, сөзім сенде, өзіңде. С ы р ы м . Айт, менде болса! М а т а й . Мені саған Нарша жіберді. Қ о с к е л д і . Бәсе, «ұстап бер ұлыққа», «Өсер ауылына ұстап бер!» деп жіберді ғой? М а т а й . Жоқ. «Ауылыма келсін. Шақырып кел, жауға бермеймін! Азамат сертім – сол. Тек ауылыма бір ғана келіп, көрініп қана кетсін. Айтар арыз-мұң бар», – деді. Д у л а т . Мынау тор-шырға ғой тастап отырған. Өзі ұстай алмаған соң, осылай шақыртып отырған Өсер ауылы ғой. С ы р ы м ( жүктеу/скачать 4,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|