Книга для обучения разговорному казахскому языку. В яркой, запоми

205
ФРАЗЕОЛОГИЗМЫ


Ауадай қажет 
Нужен как воздух
Ауыз аштырмады
Не дал рта раскрыть
Ауызым бармады
Язык не повернулся сказать
Аузы көпіріп 
С пеной у рта
Аузын ашса жүрегі көрінеді 
Душа нараспашку
Аузын толтырып айту 
Говорить взахлеб
Ауызына келгенін айту 
Говорить что попало
Ауызбастрық 
Плата за молчание
Ауызбен айтып жеткізе алмау
Словами не передать
Ащы шындық 
Горькая правда
Аяғына жығылу 
Упасть в ноги
Аяғына тік тұрғызу 
Поставить по стойке смирно
Аяқ аттаған сайын
На каждом шагу
Аяқтан шалу
Ставить подножку
Аяқтандырып жіберу
Поставить на ноги
Әкесін таныту
Показать «кузькину» мать
Әне-міне дегенше
Пока то да сё
Әрі-сәрі 
Так себе
Әркімдікі – өзіне 
Каждому своё
Әрі ойлап, бері ойлап 
Так думаю, эдак
Баладай мәз болды 
Обрадовался как ребенок
Бар дауысымен 
Во весь голос
Бар күшін салып 
Изо всех сил
Бармақ шайнау 
Кусать локти /пальцы/
Бармағын шығарды
Показал кукиш
Бас бәйге 
Главный приз
Бас кейіпкер 
Главный герой /произведения/
Бас көтерместен 
Не поднимая головы
Басты қатыру 
Морочить голову
Басымен жауап бересіз 
Головой отвечаете
Басыма да кірмеді 
Мне и в голову не пришло
Басына көтерді 
На голову (уши) поставил
Басынан бастау 
Начинать с самого начала
Басынан сөз асырмайды 
Не дает слова сказать /в свой адрес/

206
К. ТАСИБЕКОВ


Басын қоярға жер таппау 
Негде голову преклонить
Басында бәтуа
1
 жоқ 
В голове путаница
Бәрін бір жаққа айдау 
Валить все в одну кучу
Бәрі өз ретімен болады 
Всему свое время
Бес саусақтай білу 
Знать как свои пять пальцев
Беті бар, жүзі бар демеу 
Не щадя самолюбия
Беті бүлк етпеді 
Мускул на лице не дрогнул
Бетімен кетті 
От рук отбился
Бетіне айту 
Говорить прямо в лицо
Бой
2
 берді 
Дал волю
Бой көрсетті 
Показал себя
Бойын билей алмады 
Не смог совладать с собой
Боқмұрын бала 
Сопливый мальчишка
Бос қол 
С пустыми руками
Босағасын тоздыру 
Обивать пороги
Босқа әурелену 
Напрасные хлопоты
Бостан босқа сенделу 
Шататься без дела
Ботадай боздау 
Реветь как корова /верблюжонок/
Былқ етпеді 
Даже не пошевелился
Бір аяғы көрде, бір аяғы жерде 
Одной ногой в могиле стоять
Бір аяғы анда, бір аяғы мұнда 
Одна нога здесь, другая там
Бірауыз сөзге келмеу 
Слово не дал сказать
Бір-біріне сайма-сай 
Один под стать другому
Бір қазаға екі жаза жоқ 
Двум смертям не бывать
Бір құдай біледі 
Одному богу известно
Бір қызарды, бір бозарды 
То краснеет, то бледнеет
Бір өзі неге тұрады 
Он один чего стоит
Бірден көзге түседі 
Сразу бросается в глаза
Біреуден асып түсу 
Затмить кого-либо
Біреудің қолымен от көсеу 
Загребать жар чужими руками
1
БӘТУА – сговор, договор, согласие. БӘТУАҒА КЕЛДІ – пришли к единому решению, 
порешили.
2
БОЙ – 1) рост. БОЙЫ ҚЫСҚА – низкого роста, БОЙЫ ҰЗЫН – высокого роста; 2) воля, 
свобода. БОЙ АЛДЫРМАУ – не сдаваться; 3) на протяжении, в течении. ӨМІР БОЙЫ – всю 
жизнь.

207
ФРАЗЕОЛОГИЗМЫ


Бірі ұрымға, бірі қырымға 
Кто в лес, кто по дрова
Бірін-бірі көре алмайды 
Ненавидят друг друга
Бітеу жара 
Скрытая рана
Далбасамен уақыт өткізу 
Бесцельно проводить время
Дамыл білмеу, бермеу 
Не знать, не давать покоя
Демі біткенше 
До последнего вздоха
Денем түршікті 
Мурашки по коже пробежали
Дер кезінде 
В самом расцвете
Додаға
1
 түсу 
Очутиться в гуще событий
Дүние кезек 
Жизнь изменчива
Дүрілдеп тұрған кезі 
В зените славы
Дұғай сәлем
Большой привет
Дым болмағандай 
Как ни в чем не бывало
Дымыңды шығарма 
Ни звука
Егіздің сыңарындай 
Как братья-близнецы
Екі ауыз сөз 
Пара слов
Екі аяғын қолына алу 
Взять ноги в руки
Екі жақ болды 
Разделились на два лагеря
Екі жеп биге шығу 
Раз-два и в дамки
Екі езуі екі құлағында 
Рот до ушей
Еқі қолын мұрнына тығып 
қалды 
Остался с носом
Еқі оттың арасында 
Между двух огней
Ел қатарлы 
Как все
Елден бөлек 
Не как все
Енеден екінші туғандай 
Как второй раз родился
Ең құрығанда 
На худой конец
Еңсесі көтерілу 
Воспрянуть духом
Ер – бас, әйел – мойын 
Муж – голова, жена – шея
Еркек шора 
Бой-баба
Ернін томпайту /дүрдию/ 
Надувать губы
1
ДОДА – положение в кокпаре, конной игре – козлодрании, когда туша падает на землю 
и все участники пытаются ее поднять; 
перен. 
схватка, эпицентр, гуща событий. ДОДАСЫНА 
КІРУ – броситься в схватку.

208
К. ТАСИБЕКОВ


Ернінің емшек сүті кеппеген 
Молоко на губах не обсохло
Ертеден қара кешке дейін 
С утра до позднего вечера
Есебі жоқ 
Не счесть /много/
Есі кетті 
Потерял голову
Етпетінен түсу 
Упасть навзничь
Жағадан алу 
Схватить за шиворот
Жала жабу 
Возводить напраслину
Жалған дүние 
Бренный мир
Жалғанның жаннаты 
Рай на земле
Жалғанды жалпағынан басу
Жить на широкую ногу
Жан жарам 
Душевная рана
Жан жолдасым 
Закадычный друг
Жан тәнімен 
Душой и телом
Жаны ашу 
Душой болеть
Жанын салу 
Вкладывать душу
Жанын аямастан 
Не жалея себя
Жанын шығарамын 
Душу выну
Жападан жалғыз 
Один одинешенек
Жарасына тұз себу 
Сыпать соль на рану
Жарық күнде түскен жасындай 
Как гром среди ясного неба
Жасанды көрсету 
Играть на публику
Жауапқа тарту 
Привлечь к ответу
Жегені желкесінен шықты 
Ему это боком вышло
Желіккен жесір 
Разбитная вдовушка
Жер қылды 
Смешал с землей (с грязью)
Жермен-жексен ету 
Сравнять с землей
Жер мен көктей 
Как небо и земля (разница)
Жерге кіріп кете жаздады 
Чуть сквозь землю не провалился
Жердің астына кіріп кету 
Сквозь землю не провалиться
Жетпегені осы еді 
Только этого не хватало
Жоқ жерде 
Из ничего, на пустом месте
Жол түсті 
Выпала дорога
Жолдан адасты 
Сбился с пути
Жолың болсын 
Счастливого пути

209
ФРАЗЕОЛОГИЗМЫ


Жөн көрдім 
Посчитал правильным
Жөні келді 
Подвернулся случай
Жұдырық жеді 
Получил тумаков
Жұлдызы жанды 
Взошла (его) звезда
Жүрек сыры 
Сердечные тайны
Жүрекке жақын алмаңыз 
Не принимайте близко к сердцу
Жүз есе артық 
В сто раз лучше
Жұрттың бәріне бірдей 
жақпайсың
На всех не угодишь
Жылайын ба, күлейін бе
То ли плакать, то ли смеяться
Жын қаққыр 
Чтоб тебя черти взяли
Жыны ұстау 
Зло берет
Жіліңтің майлы басы
Жирный кусок
Зая кеткен ақша 
Выброшенные деньги
Иек астында 
Под носом (подбородком)
Игіліктің ерте-кеші жоқ 
Никогда не поздно делать добро
Ине-жіптен жаңа өткен 
С иголочки (новенький)
Ит пен мысықтай 
Как кошка с собакой
Итіне дейін біледі 
Каждая собака знает
Итше таласады 
Грызутся как собаки
Кәрі азбан 
Сивый мерин
Кәрі қақбас 
Старый черт
Келекені қоя тұрыңыз 
Бросьте ваши шуточки
Келісімін беру 
Дать согласие
Кесіп айтты 
Сказал – отрезал
Кенедей қадалды 
Впился как клещ
Кек сақтады 
Затаил обиду
Кеуде қағу 
Стучать себя в грудь
Көрмегелі не заман 
Сколько лет, сколько зим
Күдік туғызу 
Зародить сомнение 
Кірер-шығар тесікті білу 
Знать все ходы-выходы
Кірпідей жиырылу 
Ощетиниться как еж
Қоғам қайраткерлері
Общественные деятели
Қолдағының құны жоқ 
Имея не ценим

210
К. ТАСИБЕКОВ


Қол шоқпар болу 
Быть орудием в чьих-то руках

жүктеу/скачать 7,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: