«ҚАЗАҚСТАН ХАЛҚЫ АССАМБЛЕЯСЫНЫҢ ҚОҒАМДЫҚ КЕЛІСІМДІ
ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ ОРНЫ МЕН РӨЛІ» секциясы
ТАТУЛЫҚ ПЕН КЕЛІСІМ – ІШКІ САЯСИ ТҰРАҚТЫЛЫҚ НЕГІЗІ
Алдакуатова Д.А.
Научный руководитель: к.фс.н., Темиргалиев К.А.
Карагандинский Государственный Медицинский Университет.
«Этностар арасындағы келісім – ауадай өмірге қажет; біз ауамен автоматты түрде
демаламыз,-демек, өмір сүреміз. Біз бірлігіміз бен ұлтаралық келісімді көздің қарашығындай
сақтауымыз керек», - деген Қазақстан Халқы Ассамбдеясының төрағасы Нұрсұлтан
Əбішұлының сөзідері тақырыбымызға ажар беріп қана қоймай, осы орайда, Қазақстанның
ішкі саясатының алтын діңгегі этникааралық келісім мен қоғамдағы тұрақтылығы екендігін
ұғындыра түссе керек. Көпұлтты мемлекетімізде 100-ден аса ұлттың өкілдері тұратындықтан
Қазақстан Республикасы өзінің этникааралық жəне конфессияаралық келісім үлгісін құрды.
Бұл мəселеде Қазақстан халқы Ассамблеясының алатын орны ерекше зор. Ол Мемлекет
басшысының бастамасымен жəне тікелей басшылығымен құрылған бірегей орган болып
табылады.
Қазақстан Республикасы Конституциясының кіріспесінде мынандай сөздер бар: «Біз,
ортақ тарихи тағдыр біріктірген Қазақстан халқы, байырғы қазақ жерінде мемлекеттілік құра
отырып, өзімізді еркіндік, теңдік жəне татулық мұраттарына берілген бейбітшіл азаматтық
қоғам деп ұғына отырып, дүниежүзілік қоғамдастықта лайықты орын алуды тілей отырып,
қазіргі жəне болашақ ұрпақтар алдындағы жоғары жауапкершілігімізді сезіне отырып,
өзіміздің егемендік құқығымызды негізге ала отырып, осы Конституцияны қабылдаймыз».
Осы сөздерден елімізде тұратын барлық халықты өскелең ұрпақтың жарқын болашағы үшін
бейбітшілік пен татулық идеялары біріктіретіні байқалады.
Бүгінде елімізде тату-тəтті тұрып жатқан барлық этностарды біріктіріп отырған
Қазақстан халқы Ассамблеясы əртүрлі этникалық топтардың арасындағы бірлік пен
қоғамдық келісімді нығайтатын құрылым болып саналады. Қазақстан Республикасы
Президентінің Жарлығымен 2015-ші жылды Қазақстан халқы Ассамблеясының жылы деп
жариялау осы құрылымның қоғамда алатын орны мен маңызын көрсетсе керек. Егер
еліміздегі этникааралық қатынастардың қалыптасуы мен дамуының тарихын зердедер
болсақ, оның бірнеше кезеңдерден өткенін көреміз.
Бірінші кезең – 1989-1995 жылдар. Осы кезеңде этномəдени бірлестіктер құрылды,
Қазақстан Республикасы Конституциясы қабылданды жəне Қазақстан халқы Ассамблеясы
құрылды.
Екінші кезең – 1995-2002 жылдар. Бұл кезең қазақстандық қоғамның қазақ халқының
маңына бірігуімен сипатталады
Үшінші кезең – 2002-2007 жылдар. Бұл кезеңде мынандай бірқатар бағдарламалық
құжаттар қабылданды: Қазақстан халқы Ассамблеясының 2011 жалға дейінгі Стратегиясы,
Тілдерді дамыту мен қолдануды дамытудың мемлекеттік бағдарламасы, «Қоғамды идеялық
біріктіру – Қазақстанның өрлеуінің шарты ретінде» тұжырымдамасы.
Төртінші кезең – 2007 жылдан осы уақытқа дейін. Ол Қазақстан Республикасы
халқының біртұтас халыққа бірігуімен, ұлттық бірлік пен қоғамдық келісімінің нығаюымен,
мемлекеттілік пен тəуелсіздіктің сақталуымен сипатталады. Қазақстан халқы Ассамблеясы
Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы консультативтік – кеңесу органы ретінде
1995 жылы құрылды. Ал кейін 2007 жылы ол конституциялық орган болып өзгертілді.
Ассамблеяның мақсаты – Қазақстан Республикасында қазақстандық патриотизм мен
азаматтық жəне рухани-мəдени ортақ құндылықтар мен қазақ халқының біріктіруші ролі
274
негізінде елімізде этникааралық келісім мен қоғамдағы тұрақтылықты қамтамасыз ету,
сақтау жəне одан əрі нығайту.
Қазақстан халқы Қарағанды облыстық Ассамблеясының атқарып отырған қызметі – осы
сөзіміздің нақты мысалы. Бүгінде біздің өңірімізде Қазақстан халқы облыстық
Ассамблеясының қатысуынсыз ешқандай қоғамдық маңызды шара өтпейді. Этномəдени
бірлестіктер осындай ауқымды іс-шаралардың қатысушылары мен сəні ғана емес, сонымен
қатар олар осы шараларды ұйымдастырушылар мен өткізушілер, идеялардың
бастамашылары болып табылады. Олар өздерінің жалынды сөздері мен жарқын өнерлерінде
Ұлт көшбасшысы, Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Əбішұлы
Назарбаевтың жүргізіп келе жатқан ішкі жəне сыртқы саясатына қызу қолдау білдіріп, халық
арасында насихаттап келеді. Мемлекет басшысының саясатына өздерінің адал екендігін
өңіріміздің этномəдени бірлестіктері бірнеше рет дəлелдеді. Тəжірибе көрсеткендей, облыс
тұрғындарының арасында халықтар достығына арналған «блоктар» ыстық ықыласпен
қабылданады. Əдемі ұлттық костюмдер палитрасы, əртүрлі ұлттар мен этностардың əндері
мен билері, Мемлекет басшысының дана саясатына қолдау білдірген шынайы ризашылық
сөздер мен адамдардың шат көңіл-күйлері мен бақыттан жайнаған жарқын жүздері –
осындай іс-шаралар табысының құпиясы.
Қазақстан халқы облыстық Ассамблеясының жыл сайынғы сессиялары, Ғылыми-
сараптама тобы мен Аналар кеңесінің жұмысы – Қазақстан халқы облыстық Ассамблеясы
қызметінің негізгі бағытының толық емес тізбесі ғана.[3,8б.] Бүгінде Қарағанды облысының
мақтанышына айналған ардақты азаматтардың қатарында Қазақстан халқы Ассамблеясының
өкілдері де аз емес. Олар – адал еңбегімен ел құрметіне бөленген металлургтер, шахтерлер,
ғалымдар, спортшылар, кəсіпкерлер, өнеркəсіпшілер, ауыл шаруашылығы еңбекшілері мен
зиялы қауым өкілдері жəне тағы басқалар.
Қазақстан халқы Ассамблеясының тек облысымыздың ғана емес, республикамыз
бойынша қоғамдық-саяси өмірінде ерекше үлкен орын алатын іргелі құрылымға айналғаны
туралы сенімді түрде айтуға болады. Біріншіден, Қазақстан халқы Ассамблеясы
мемлекетіміздің ұлттық саясатын іске асыратын саяси жүйе ұйымы болып табылады.
Екіншіден, Қазақстан халқы Ассамблеясы мемлекетіміздің қоғамдық-саяси тұрақтылығын
қамтамасыз етеді. Үшіншіден, Қазақстан халқы Ассамблеясы мемлекеттік органдар мен
қоғамдық институттардың этникааралық қатынастар саласындағы өзара байланысын тиімді
жүзеге асыратын алаң болып табылады. Төртіншіден, Қазақстан халқы Ассамблеясы
еліміздің жоғары заң шығару органы – Парламентте этникалық топтардың мүдделерін
білдіреді.
Бүгінде Қазақстан халқы Ассамблеясы халықтық дипломатияның бірегей
институтына айналып отыр. Оның еліміздің этникалық топтарының арасындағы ынтымақ
пен татулықты сақтаудағы жəне одан əрі нығайтудағы алатын орны ерекше зор екенін атап
айтқым келеді. Сайып келгенде, елімізде заңмен қамтамасыз етілген азаматтардың
құқықтары мен еркіндігі, этникалық топтар арасындағы өзара түсінушілік пен құрмет
Қазақстан Республикасының этникааралық қатынастар бойынша халықаралық деңгейдегі
беделін одан əрі арттыруға ықпал ететін болады.[1,50-54б.]
Мемлекет басшысы өзінің «100 нақты қадам – Ұлт жоспары» бағдарламасында
қазақстандық біртектілік талаптарын жариялағаны белгілі. Бұл мақсат – ұлтсыздану емес.
Керісінше, ұлы мұратқа ұйысудың алғышарттары. Елбасы ұсынған əр бағдарлама, əр
Жолдаудан жүгі батпан жауапкершілік өлшемін аңғаруға болады. Осынша жауапкершілікті
Тұңғыш Президентіміз, Қазақстан халқы Ассамблеясының Төрағасы серпінді сеніммен
сезініп келеді. Иə, күрмеуі күрделі, сынағы сындарлы сəттердің қиындығын біз тек сенімнің
арқасында еңсеріп жүрміз. Елдің – Елбасына, Елбасының – Елге деген сенімінің
серпіні![2,54б.] Еліміздің ең ірі жəне көпұлтты өңірі болып табылатын Қарағанды облысына
меймандос Сарыарқа жерінде 100-ден аса ұлттардың өкілдері ынтымақпен жарасып, өмір
сүруде. Олар өңірдің əлеуметтік-экономикалық саласын одан əрі дамытуға лайықты үлес
қосып келеді.
275
Қазақстан
халқы
Ассамблеясы
өзінің
қызметінде
этникааралық
жəне
конфессияаралық келісімнің шешуші компонентіне айналып, қазақстандық толеранттылық
пен келісімінің үлгісін мемлекеттік органдармен бірлесе отырып, одан əрі дамытуда.[1,114б.]
Тəуелсіздік жолымен ілгері басқан еліміздің халықтары барлық істе үлкен
ұйымшылдық көрсетті. Олар өздерінің көкейкесті өмірлік маңызы бар мəселелерін
Ассамблея сессияларында еркін, кең талдау жағдайында шешуге қол жеткізді. Өзінің он
жылда қоғам өмірінің маңызды əлеуметтік-саяси мəселелерін талқылады. Бүгінде елімізде
500-ге тарта ұлттық-мəдени орталық бар. Олар көпұлтты халқымыздың саяси сана-сезімін
байыту, ұлттар мен ұлыстардың өзара бірлігін күшейту, ұлттық салт-дəстүрлерді дамыту
жолында халықтар сеніміне ие болды. Бұл – жүйелі, жемісті саясат болғанын өмір өзі
дəлелдеді. Қазақстанды Отаным дейтін көкірегінде сəуле бар адамдардың бұған көзі толық
жетті. Қазақстандағы ұлттық бірлік саясатының тұрақтанып, нəтижелі жұмыс істеуін толып
жатқан халықаралық институттар да мойындайды. Қазақстан ұлтаралық қатынас саясатында
əлемдік кеңістікте əрқашан өнеге тұтатын ел болып қала береді. Қазақстандық тəжірибе,
яғни Қазақстан Халқы Ассамблеясы дүниежүзілік деңгейде, Біріккен Ұлттар Ұйымында
жəне Еуропадағы қауіпсіздік жəне ынтымақтастық жөніндегі ұйымда өзінің жоғары бағасын
алды. Шынында да, бұл – əлемдік жұртшылықтың назарын аудартқан ерен құбылыс.
Ассамблея Қазақстан Республикасының халықаралық қатынастар проблемасын тиімді
шешуге зор ықпал жасап, еліміздің халықаралық беделін көтеруге үлес қосуда. Қазақстанда
этносаяси, саяси, рухани жəне ұлттық саладағы жүргізілген реформалардың дұрыстығына
əлем қызыға қарайды.[1,129б.] Сол себепті, көрші республикалардың қоғам жəне мемлекет
қайраткерлері ұлтаралық келісімді сақтауда жəне оны дамытуда Қазақстандық тəжірибені
қолдануға көптеп қызығушылық танытуда. Осы Қазақстандық ұлтаралық қатынас үлгісін
одан əрі дамыту жəне жетілдіру мақсатында мемлекет тарапынан қыруар жұмыстар
атқарылуда.
Қазақстан Халқы Ассамблеясының өскелең ұрпақ үшін ауыз толтыра айтарлықтай
ерекшелігі бар. Оның мысалы ретінде, «воскресные школы» теңдесі жоқ құндылығын
келтіре аламыз. Мұның жас ұрпақтың ұмыт қалған салт-дəстүрлер мен ана тілін үйреніп,
өзінің қызығушылықтарын қандырудағы орны ерекше. Бұл призманың болашақ ұрпақтың өз
Отанының алдындағы жауапкершілігі мен отансүйгіштік сезімінің нық қалыптауы үшін
маңызы зор. Өйткені, бүгінгі ұрпақ өз ұлтының тарихы мен дəстүрін ғана емес, сонымен
қатар сол дəстүрдің Қазақстанмен байланысындағы тарихын біледі, өз этносының өткен
тарихы мен Қазақстанға келгеннен кейінгі тағдырымен жақсы танысады. Бұл, өз кезегінде,
қазақ қоғамының толеранттылығы, əлеуметтік тұрақтылық пен экономикасының
динамикалық дамуының жауапкершілігі ретінде өркенитті елдің гүлденуі жəне жарасымды
татулығының кепілдігі болары сөзсіз.
Əдебиеттер тізімі:
1. «Сарыарқа-менің тағдырым», Қарағанды қаласы, «Литуаника» қоғамдық бірлестігі,
2015 жыл.
2. «Диалог культур», Алматы қаласы, Международный Фонд поддержки Казахстанской
модели межэтнического согласия, 2004 жыл, №1.
3. «Медик» журналы, Қарағанды қаласы, ҚММУ, 2016 жыл, наурыз айы.
АЗЕРБАЙДЖАНСКИЙ НАЦИОНАЛЬНО-КУЛЬТУРНЫЙ ЦЕНТР «НАМУС»
Алиева Э.М., Гаджиева Э.Э.
Научный руководитель: м.г.н. Утебаева А.Д.
Карагандинский государственный университет им. Е.А. Букетова
Общественное объединение «Азербайджанский национально-культурный центр
«Намус» было зарегистрировано 6 августа 2001 года. В названии объединения содержится
важный смысл: «Намус» в переводе на русский язык – «Честь». Председателем
276
общественного объединения «Азербайджанский национально-культурный центр «Намус»
является Гюлага Векил-оглы Рзаев, член областной Ассамблеи народа Казахстана.
Основными задачами центра определены: укрепление межэтнического согласия,
воспитание казахстанского патриотизма, возрождение культуры, языка, обычаев
азербайджанского народа.
Основная цель азербайджанского центра:
- возрождение, сохранение и развитие традиций, обычаев, языка, культуры и истории
азербайджанского народа и других этносов, проживающих в области;
- содействие взаимному обогащению национальных культур, этносов, проживающих в
области;
- реализация идей Ассамблеи народа Казахстана.
В центре ведется работа по налаживанию связи с общественными и
государственными учреждениями. Организована работа по обучению родному языку. У
центра имеются филиалы в гг. Темиртау, Сарань и Шахтинск.
При центре действует класс по обучению государственному и азербайджанскому
языкам. Заинтересованность в изучении родного языка способствует сохранению и развитию
азербайджанских обычаев, традиций, культуры.
В общественной жизни центра активное участие принимает и подрастающее
поколение, которое демонстрирует прекрасные способности в изучении литературы на трех
языках – казахском, азербайджанском, русском.
Центр проводит встречи с известными людьми, знакомит с азербайджанской классической
литературой и искусством, организует работу творческих коллективов. Члены ЭКО
постоянно повышают свою квалификацию, обучаясь на семинарах-тренингах по овладению
современными подходами в этнополитике, по медиации в сфере межэтнических отношений,
работают с населением, разъясняя актуальные вопросы развития языков этносов Казахстана.
«Намус» полноправный участник всех ежегодных фестивалей национальных культур,
которые проходят ко Дню Независимости РК, в День языков народов Казахстана, а также и в
других праздничных мероприятиях.
Азербайджанцы,
самоназвание – азербайджанлылар,
азелилер.
Язык –
азербайджанский относится к огузской подгруппе тюркской группы алтайской семьи языков.
В 1929 г. азербайджанская письменность была переведена на латинскую графику, в 1939г. –
на кириллицу, а в 1991 г. – к латинскому алфавиту. Азербайджанская народность сложилась
в XI-XIII вв. На территорию Казахстана азербайджанцы были депортированы в 1937-1939 гг.
Из воспоминаний Алиева Джанали Нуралиевича: “Я Алиев Джанали Нуралиевич родился в
1928 году в Азербайджане в районе Белосувар. В 1937 году когда моя семья была
репрессирована мне было всего 9 лет, но те кровавые дни очень хорошо запомнились. В
один день отец пришел домой очень встревоженным. Поговорив с моей матерью, она начала
плакать. После я слышал их разговор. Они сказали, что нас будут высылать, а куда
неизвестно. И неизвестно останемся ли мы живыми. Через несколько дней в 4-5 утра они
пришли в наш дом и забрали наши вещи, деньги, золото. Чуть позже они снова приехали и
увезли скот. Спустя несколько дней они собрали нас в старую грузовую машину и увезли,
нас посадили в поезда и выслали в Казахстан. В Казахстане нас привезли в Джамбульскую
область. Казахский народ нас встретил с теплом. Мы никогда не забудем те добрые поступки
казахского народа. Я и мой младший брат были сильно больны, но с помощью Аллаха и
казахского народа мы остались в живых. Мы очень благодарны этому народу за то, что в
такие трудные дни они помогли нам. Сколько лет мы уже живем в Казахстане мы не
почувствовали себя чужими и эта земля стала нам родной. Мы благодарны за то что они
накормили и помогли нам в такие дни. Уже многие годы мы живем мирно с казахским
народом и я думаю, что всегда так будет ведь мы никогда не забудем то, что они нам
сделали."[3].
По данным переписи населения 1999 года численность азербайджанской диаспоры
составляла 78295 человек, значительная часть их которых оказалась в Казахстане в
277
результате репрессий в 30-е годы. В настоящее время в Карагандинской области проживает
3667 азербайджанцев.
При центре действует воскресная школа по изучению азербайджанского языка. Детей
обучает педагог с 36-летним стажем Джумали-оглы Мамедов. Большой вклад в деятельность
центра вносят: А. Мамедов, Н. Гусеинов, Ш. Аскеров, Ш. Ширинов, Я. Гаджиев, Ф. Асадов,
Г. Ибрагимов, А. Ширинов, Р. Ширинов и другие. Благодаря притягательному интересу к
своему языку в семьях возрождаются, пополняются азербайджанские обычаи, традиции,
культура. В общественной, культурной и спортивной жизни участвует и подрастающее
поколение. Сахавэт и Матанат Аскеровы - лауреаты школьных олимпиад. Они
демонстрируют прекрасные способности в изучении литературы на трех языках – казахском,
азербайджанском, русском. Екатерина Тахирова добилась заметных достижений в таком
виде спорта как каратэ. Многое для духовного, нравственного, культурного и физического
воспитания молодежи сделал президент Центрально-Казахстанской федерации таэквандо
Парвиз Жумаевич Мамедов, преподаватель вуза. Среди его воспитанников хороших
результатов добились Асиф и Агасиор Рзаевы и Акиф Гасанов. Огромную работу по
налаживанию связей с Республикой Азербайджан и другими национально-культурными
центрами и общественными организациями пропаганде традиций и культуры, созданию
библиотеки азербайджанской литературы, подготовке фестивалей народного творчества
соотечественников выполняет Шакир Аскеров. Центр направляет работу воскресных школ,
проводит встречи с видными людьми, знакомит с азербайджанской классической
литературой и искусством, создает творческие коллективы, осуществляет издательскую
деятельность. «Намус» полноправный участник всех ежегодных фестивалей национальных
культур, которые проходят ко Дню независимости РК, в День языков народов Казахстана, а
также в праздничных мероприятиях.[1]
Центр направляет работу воскресных школ, проводит встречи с видными людьми,
знакомит с азербайджанской классической литературой и искусством, создает творческие
коллективы, осуществляет издательскую деятельность.
Список литературы:
1.http://my-karagandincy.kz
2.http://gako.kz/old_gako/widgetkit/komitet-po-zdravookhraneniyu
3.Яхья Юсиф Джанияр издательство:”Turan Mubarizi”,2011-247 c.
ОСНОВА НАЦИОНАЛЬНОЙ КАЗАХСТАНСКОЙ МОДЕЛИ-
МЕЖДОЭТНИЧЕСКОЙ ТОЛЕРАНИНСТИ И ЕДИНСТВА
Бекова Н.С.
Карагандинский государственый университет имени Е.А. Букетова
Научный руководитель: Баймагамбетова А.А.
История Ассамблеи-
это история нашей стабильности.
Мы ее должны беречь! Это самое главное
Для народной памяти, для дружбы
и взаимопонимания людей,
для наших детей и внуков!
Президент РК Нурсултан Назарбаев
Казахстан — многонациональная страна, где сегодня в дружбе и согласии проживают
представители более 130 наций и народностей, объединённых в более чем 40 конфессий и у
каждого своя культура, свои традиции и обряды. На протяжении очень длительного времени
278
у нас сложилась особая традиция взаимоотношений между народами. Во всём мире стали
говорить о наличии казахстанской модели межэтнического согласия.
Казахстанская модель толерантности и межэтнических отношений одна из главных
обсуждаемых и изучаем на мировом уровне. Социальный прогресс, экономический рост и
развитие страны возможны при условии консолидации, сохранении единства обще
Глобальная толерантность служит основным принципом коммуникативной платформы G-
Global Главы государства Нурсултана Назарбаева. Казахстанский институт стратегических
исследований при Президенте РК ежегодно исследований по актуальным проблемам
межэтнических отношений.
На протяжении всех лет существования нашего независимого Казахстана удалось
сохранить согласие между различными этническими группами. В Казахстане вовремя
сумели оценить опасность межнациональных столкновений, которые начали лихорадить
постсоветское пространство. Первым это осознал глава нашего государства Н. А. Назарбаев.
Сохранение стабильности в обществе стало одним из важнейших способом внутренней
политики нашего государства. После долгих лет, у нас сложилась особая традиция
взаимоотношений между народами.
В годы освоения целинных и залежных земель, массовых индустриальных советских
строек сотни тысяч молодых людей в лице Казахстана обрели себе новую родину. Надо
заметить, что на любом из этих этапов казахи встречали переселенцев с особой теплотой и
радушием. Больше всего кризисный период в республике пришелся на первую половину 90х
годов прошлого века. Это было время возрождения государственности. Налаживались
контакты с иностранными государствами. Была принята первая Конституция республики.
Вводилась собственная валюта. Экономика страны переживала жесточайший кризис,
усилились социальные проблемы в обществе. Начался процесс оттока части населения за
пределы республики. Наши соотечественники стали искать лучшей для себя доли за
пределами страны. Немцы уезжали в Германию, греки — в Грецию, русские — в Россию,
украинцы — на Украину и т. д. Положение в стране обострилось из-за того, что были
подняты в обществе проблемы языка, гражданства и миграций.
Политологи предвещали неминуемые межнациональные конфликты в стране. В этих
условиях нужны были кардинальные меры в области межнациональных отношений. Н. А.
Назарбаев начал проводить мудрую, взвешенную и длительную межнациональную
политику. Она заняла не один год и продолжается сегодня.
С личным участием главы государства была создана мощная идеология сохранения
межнационального диалога и мира. Её он отстаивал и горячо пропагандировал в стране и в
мире. В стране проводится сбалансированная языковая политика, и Казахстан — один из
немногих, кто разрешил эти проблемы без резких потрясений. Языковое богатство
республики расширявший интересы обще казахстанскую культуру и выступает важным
фактором укрепления единства многонационального Казахстана. С самого начала
независимости для всех диаспор Казахстана, были созданы равные возможности для
развития, родного языка, культуры, обычаев и обрядов.
Так, в 1995 году по инициативе президента Н. А. Назарбаева был создан уникальный
общественный институт «Ассамблея народа Казахстана», призванный оказывать поддержку
в регулировании и поддержании межнационального мира и стабильности в республике. 26
апреля 2002 года была принята и утверждена главой государства бесспорно историческая
Стратегия Ассамблеи народов Казахстана. Этот документ был призван определять
направление работы Ассамблеи на ближайшую и дальние будущее. Сегодня Ассамблея
выполняет важные для общества функции [1, с. 17].
Во первых, она работает на укрепление и единение казахстанского общества.
Во вторых, Ассамблея помогает сохранению межнационального согласия в стране.
В третьих, работает на развитие родных языков и культур диаспор Казахстана.
В четвёртых, она оказывает помощь и поддержку Президенту Республики в его
процессе соблюдения прав и свобод граждан Казахстана.
279
В 2006 году был создан Дворец мира и согласия, где были размещены все крупные
национально культурные центры и религиозные объединения. В осуществлении
межнациональной политики президент стал опираться на менталитет казахского народа, его
традиционно толерантное отношение к другим этносам. Практически в любом из своих
выступлений подчёркивает важность сохранения межнациональной и межконфессиональной
стабильности в стране.
И сегодня национальный состав Казахстана превышает более 17 млн, русских —
20,61%, узбеков — 3,11%, украинцев — 1,64%, уйгур — 1,45%, татар — 1,15 %, немцев —
1,03%, турков— 2,97%, азербайджан —1,11%, дунган — 4,91%, белорусов — 0,04%,
таджиков— 0,06%, чечни— 0,20 % , корейцов — 0,83%, другие национальности — 1,42%. В
структуре Ассамблеи народа Казахстана действуют 16 малых ассамблей, из них 14 — в
областях при соответствующих акимах и 2 — при акимах г. Астаны и г. Алматы. Малые
ассамблеи объединяют и координируют работу национально-культурных объединений и
ассоциаций диаспор. Ежегодно государство оказывает финансовую поддержку национально
культурным объединениям и малым ассамблеям. За всё время существования Ассамблея
стала важной решением по регулированию межнациональных отношений. Это можно
увидеть из многообразия общественных объединений диаспор Казахстана [2, с. 44].
Сегодня в республике этнические диаспоры имеют свои общественные объединения.
Общественное согласие и единство народа – это самые главные факторы развития нашей
страны. Глава Государства Н.А.Назарбаев уделяет большое внимание сохранению и
укреплению этих ценностей для последующего поколения казахстанцев. Благодаря мудрой
политике президента нашей страны, во всех регионах строятся Дома Дружбы. В области
местными государственными органами, областной ассамблеей народа Казахстана и
этнокультурными объединениями ведется работа по сохранению и укреплению
межэтнического единства и согласия. Этнокультурные объединения принимают участие как
в общественно-политической, так и в культурной жизни области. Стали традиционными
национальными праздники, Дни этносов, фестиваль культур. Этнокультурные объединения
являются активными участниками мероприятий, посвященных государственным праздникам
и знаменательным датам. Все проводимые мероприятия направлены на обеспечение
единства
в
Казахстане,
сохранение
стабильности,
межэтнического
согласия,
совершенствование механизма взаимодействия государственных органов с этнокультурными
объединениями в области патриотического воспитания, формирование культурного
разнообразия.
Основными приоритетами деятельности этнокультурных объединений являются: -
сохранение и развитие этнического многообразия, истории, языка, обычаев, традиций,
культуры; - упрочение единства народа Казахстана, приобщение к казахской культуре,
овладение государственным языком; - стремление внести вклад в процветание Казахстана; -
развитие связей со страной своего этнического происхождения, содействие сотрудничеству
между странами.
Сегодня в республике работает более 960 этнокультурных объединений, в том числе
29 республиканских. Основные приоритеты деятельности этнокультурных объединений:
сохранение и развитие языка, обычаев, традиций, и культуры, изучение истории этносов.
Сохранение и укрепление единства народа Казахстана, приобщение к казахской культуре,
овладение государственным языком. Развитее связей со страной своего этнического
происхождения, содействие сотрудничеству между странами [3].
Функционирует 11 Домов Дружбы. В г.Алматы действует Республиканский Дом
Дружбы. Во всех регионах под руководством Ассамблеи созданы новые общественные
институты на областном, городском, районном и сельском уровнях, а также в коллективах
крупных предприятий – Советы общественного согласия и Советы матерей по вопросам
воспитания толерантности в семье. Количество Советов общественного согласия – 1470,
Советов матерей по вопросам воспитания толерантности в семье – 163. Открыто 14 кафедр
Ассамблеи народа Казахстана в крупнейших государственных ВУЗах. Создана Ассоциация
280
кафедр Ассамблеи Народа Казахстана. Информационное ведение в Казахстане осуществляют
37 этнических газет на 15 языках этносов Казахстана и журналы, выходящие на 11 языках,
телепередачи на 7 языках, радиопередачи на 8 языках. В эфире телеканала "Мəдениет жəне
Білім" выходят передачи на 3-х языках этносов уйгурский, корейский, немецкий. Работает
депутатская группа АНК в Мажилисе Парламента Республики Казахстана. За время работы
депутатской группы АНК V созыва ею проведено 38 заседаний, инициирована разработка 6
законопроектов. Члены депутатской группы АНК участвовали в работе 423 рабочих групп по
рассмотрению законопроектов; внесли 3063 поправки и предложения к законопроектам;
озвучили 151 депутатский запрос, и – 317 в соавторстве; рассмотрели 1511 письменных
обращений граждан. Депутаты от АНК посетили 472 населенных пункта, провели 1199
встреч с населением, на личном приеме приняли 1422 человека [4].
В рамках Года АНК 2015 году стартовало более 470 социальных проектов, проведено
более 17 тыс. мероприятий, в которых приняли участие свыше 8 млн. чел. во всех
населенных пунктах. Знаковыми общественно-значимыми мероприятиями АНК т.г. стали.
На сегодняшний момент наиболее активные республиканские ЭКО:
1. Ассоциация «Барбанг» курдов Казахстана
2. Ассоциация армянских культурных центров РК «Наири»
3. Ассоциация греческих обществ Казахстана «Филия»
4. Ассоциация еврейских национальных организаций «Мицва»
5. Ассоциация ОО немцев Казахстана «Возрождение»
6. Ассоциация чеченцев и ингушей Казахстана «Вайнах»
7. Конгресс азербайджанцев «Туран»
8. Координационный Совет Ассоциации русских, казачьих и славянских организаций
Казахстана
9. Республиканский этнокультурный центр уйгуров Казахстана
10.Таджикский этнокультурный центр «Авиценна»
11.Турецкий этнокультурный центр «Ахыска».
ХХIV сессия Ассамблеи народа Казахстана «Независимость, согласие, нация единого
будущего» Приняли участие 83 представителя республиканских ЭКО, 324 - областных ЭКО
[5, с. 88]. И это не предел. Количество и качественный состав общественных объединений
диаспор Казахстана неуклонно растёт. За рубежом проведены крупные международные
конференции по роли Ассамблеи в жизни многонационального населения республики.
Казахстанский опыт получил высокую оценку международных экспертов. Таким
образом, Казахстан может служить примером межнационального согласия, стабильного и
устойчивого развития для других государств мира. Ни в одной стране бывшего Советского
Союза нации и диаспоры не живут в таком согласии. Такое положение национального
вопроса в Казахстане объясняется, конечно же, межнациональным отношением и
своеобразным богатым существованием разных культур. И главная задача нашего и
последующих поколений — беречь и сохранить это. Для этого нам всем надо бережно
относиться друг к другу, быть более терпеливыми и уважать язык, культуру любого народа,
проживающего на территории страны. Мы должны рассматривать многонациональность не
как недостаток, а, напротив, преимущество страны. Как отметил Глава государства Н.А.
Назарбаев: «В нашей стране любой этнос является важной и гармоничной частью
казахстанского общества. Его представители получают все возможности удовлетворить свои
духовные потребности, сохранить самобытность, реализовать себя, участвуя в строительстве
казахстанского государства». В Казахстане созданы необходимые условия для деятельности
этнокультурных объединений, которые стали инициаторами и участниками многих
общественно-значимых мероприятий.
Список использованной литературы:
1.Қазақстан халқы Ассамблеясы: алғашқы қадамдар (1995-1997 ж.ж). Құжаттар мен
материалдар жинағы.–Астана: «Жасыл Орда», 2015.- 217 б.
281
2.Нұрсұлтан Назарбаев:Бейбітшілік жəне қоғамдық келісім идеясы. –Астана: «Жасыл Орда»,
2015. -121 б.
3.
Материалы, опубликованные на сайте
: http://assembly.kz/
4.
Материалы, опубликованные на сайте
: http:// wikipedia.org.kz
5. Двадцать лет АНК : одна страна – одна судьба.//Казахстанкая правда.- 2015.-5 декабря.-
С.5.
Достарыңызбен бөлісу: |