Студенттік ғылыми-тəжірибелік конференциясының материалдары
жүктеу/скачать 4,98 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- РОЛЬ АССАМБЛЕИ НАРОДА КАЗАХСТАНА В ФОРМИРОВАНИИ ГОСУДАРСТВЕННОСТИ
- «БОЛАШАҚТЫҢ ҚУАТЫ» - ҚОҒАМДЫҚ ТАТУЛЫҚ ПЕН САЯСИ ТҰРАҚТЫЛЫҚТА
| часть была выслана в Карагандинскую область. Также были программы в 50-60-х годах: на
поднятие Целины и комсомольские стройки. В настоящее время в Казахстане проживает примерно 7 000 граждан литовского происхождения и примерно 2 000 из них проживают в Карагандинской области.Так сложилось, что литовцы, прибывшие в казахстанские степи, бок о бок жили и трудились вместе с местным населением – казахами. Не зная климатических условий, местный ландшафт, природных ресурсов. Но литовцам помогали казахи проживать в этих тяжёлых условиях: как правильно пасти скот, делать саманные дома. А литовцы в свою очередь были хорошими кузнецами, могли делать глиняную посуду и поделки из дерева. Тем самым обогащая культурным наследием своих потомков. Нас - казахов, литовцев и всех казахстанцев - объединяют такие цели, как: жить в мире и согласии, беречь свою страну, почитать своих родителей. Это очень важные всеобщие ценности. Различия может быть только в национальной кухне, одежде, менталитете, которые в свою очередь, конечно же переплетаются, если наши народы живут вместе. В настоящее время граждане литовского происхождения живут так же, как и весь многонациональный народ Казахстана: в дружбе и согласии, толерантно относятся к традициям казахстанского народа. Сохраняя при этом свои обычаи. Крупнейшая Литовская община «LITUANICA» активно участвует в социальных программах, проводит всевозможные благотворительные акции, празднует, как литовские, так и государственные, национальные праздники. Осуществляет встречи в высших, школьных, дошкольных учреждениях. Проводит творческие вечера, знакомит воспитанников с литовской культурой, успешно развивается бизнес-партнёрство между Литвой и Казахстаном. Многие казахстанские литовцы поддерживают этническую связь с Литвой, студенты из Казахстана едут в Литву, а также приезжают учащиеся из Литвы к нам получать образование. Литовская община имеет свой Литовский загородный Дом, офис в центре города и Почётное Консульство Литовской Республики в Республике Казахстан, где в свою очередь поддерживаются очень тесные отношения: экономические, культурные, духовные, дипломатические.» Виталий Ионо Тварионас оценил межэтнические отношения в нашей стране: «АНК – это уникальный институт единства и духовного согласия, который возглавляет наш Лидер, Глава государства Нурсултан Абишевич Назарбаев. Программа, по которой работают все этнокультурные объединения в рамках Ассамблеи народа Казахстана, это укрепление единства, воспитание нашего общества в духе единого народа Казахстана, развивая при этом чувства патриотизма, любви к своей Родине. Всё это влияет на сознание общества: объединяет и консолидирует нас в непростое для всего мира время. С созданием АНК мы неоспоримо стали более сплочённее, дружнее, мы обогатили себя разнообразием культур наших предков, и это делает нас ещё сильнее. Межэтническое отношение в нашей стране – это очень важный политический, экономический, духовный процесс, который всегда должен находиться в работе всех институтах гражданского общества, он должен постоянно укрепляться, развиваться и не терять своего значения. Особую роль в этом играют образовательные учреждения, так как молодёжь является будущим Казахстана. И в этом процессе важнейшую роль играет АНК. Своё будущее в моей стране я вижу: современным, а значит образованным, здоровым, духовно-развитым обществом, в котором торжествует единство и процветание народа в нашей стране. Сложности мировой экономики, глобальные политические процессы никогда никто не отменит и только сильное общество, наделённое мудрым Лидером, может побеждать все эти трудности, укрепляя государственость, культуру, народные традиции, обычаи.»[4] 304 Всех казахстанцев - объединяют такие цели, как: жить в мире и согласии, беречь свою страну, почитать своих родителей. Это очень важные всеобщие ценности. Различия может быть только в национальной кухне, одежде, менталитете, которые в свою очередь, конечно же переплетаются, если наши народы живут вместе. В настоящее время граждане литовского происхождения живут так же, как и весь многонациональный народ Казахстана: в дружбе и согласии, толерантно относятся к традициям казахстанского народа. Сохраняя при этом свои обычаи. Крупнейшая Литовская община «LITUANICA» - это небольшой литовский островок, где литовская община отмечает свои праздники и куда приглашает гостей. Список литературы: 1. Сарыарқа -достықтың мекені.Сарыарка-колыбель дружбы.- Павлодар;ТОО НПФ «ЭКО»,2005.-202 с. 2.Газета Индустриальная Караганда, выпуск №113(20820) от 24.09.2009 3.gbo.ekaraganda.kz 4.el.kz./m./articles РОЛЬ АССАМБЛЕИ НАРОДА КАЗАХСТАНА В ФОРМИРОВАНИИ ГОСУДАРСТВЕННОСТИ Мухатбек А., Агумбаева А.Е. ГУ имени Шакарима города Семей Важным элементом политической системы Казахстана, скрепившим интересы всех этносов, обеспечивающим неукоснительное соблюдение прав и свобод граждан независимо от их национальной принадлежности стала Ассамблея народа Казахстана, созданная 1 марта 1995 года по инициативе Президента страны Н.А. Назарбаева. Сама идея создания была озвучена Президентом Казахстана еще в 1992 году на первом Форуме народа Казахстана. Деятельность Ассамблеи народа Казахстана направлена на реализацию государственной национальной политики, обеспечение общественно- политической стабильности в республике и повышение эффективности взаимодействия государственных и гражданских институтов общества в сфере межэтнических отношений. [1] В Конституции заложен прочный, отвечающий международным стандартам правовой фундамент казахстанской модели общественного согласия и межэтнической толерантности, признанной в мире, проверенной временем, доказанной практикой. Я уверена, что именно политическая воля руководства страны позволила создать и в дальнейшем совершенствовать действенные механизмы реализации гражданского равноправия, независимо от этнической и религиозной принадлежности. Председателем Ассамблеи Народов Казахстана является Президент – гарант Конституции, и этим определен ее высокий статус как общественно- политического института. Если в первые годы работа Ассамблеи больше несла в себе политический смысл, то сегодня это структура, которая охватывает своим вниманием все сферы нашей жизни – культуру, образование, религию, народное хозяйство и много другое. Поддерживая идеи главы государства, она занимается информационно-пропагандистской работой, помогает осуществлять такие долгосрочные цели, как вхождение нашей страны в тридцатку развитых стран мира, реализация новой экономической политики «Нұрлы Жол», патриотической идеи, направленной в будущее, - «Мəңгілік Ел». Созданная по инициативе Первого Президента страны Н.А. Назарбаева, Ассамблея народа Казахстана на сегодняшний день являет собой качественно новый уровень над политического института народного представительства и, соответственно, его идеологическая, научная, образовательная и воспитательная функции значительно возрастают. Казахстанская модель межэтнической толерантности и общественного согласия Н. Назарбаева стала узнаваемым брендом Казахстана и уникальной площадкой 305 межкультурного диалога. Модель презентована в Организации Объединенных Наций, странах-участницах ОБСЕ, в государствах, где прошли крупные международные форумы. Концепция казахстанской модели межэтнической толерантности и общественного согласия Н. Назарбаева переведена на 50 языков мира. Это - национальное возрождение и развитие казахской нации, национальной свободы и независимости, казахской государственности, истории, языка, обычаев, традиций, культуры казахов, как фундамента казахстанского общества. Во всех регионах функционируют Дома дружбы, которые расположены в регионах с полиэтничным составом населения. В городе Алматы действует «Дом Дружбы», в Астане – Дворец мира и согласия, построенный по поручению Главы государства. Здесь проходят ежегодные сессии Ассамблеи народа Казахстана, съезды мировых и традиционных религий, знаковые мероприятия. Кроме казахских и русских театров, в стране работают еще четыре национальных театра – узбекский, уйгурский, корейский и немецкий. [2] Подписанный Главой государства Указ «Об объявлении 2015 года Годом Ассамблеи народа Казахстана» еще раз подчеркивает идею о последовательной государственной политике по укреплению национального единства и общественного согласия в условиях, когда в мире этнические и религиозные конфликты стали определенным вызовом современности. За 20 лет активной работы АНК прошла длительный путь развития, накопив большой консолидирующий и интеллектуальный потенциал и трансформировавшись в институт народной дипломатии. Во многом благодаря работе Ассамблеи в нашей стране сформировалась уникальная модель межэтнического и межконфессионального согласия, особая атмосфера доверия, солидарности и взаимопонимания, когда каждый гражданин, независимо от этнической или религиозной принадлежности, обладает и пользуется всей полнотой гражданских прав и свобод, гарантируемых Конституцией. В республике созданы все необходимые условия для развития культуры, языка, традиций всех этносов нашей республики. Деятельность Ассамблеи способствует росту международного авторитета Казахстана как страны, эффективно решающей вопросы межэтнических отношений. [3] Я, будучи патриотом своей страны, очень горда, тем, что Казахстан сегодня — общий дом для представителей 130 этносов. И политика нашего государства и в частности деятельность Ассамблеи народа Казахстана, является международным примером, который уже получил формальный титул «уникального». Список литературы: 1) Отчет президента Республики Казахстан, председателя Ассамблеи народов Казахстана Нурсултан Назарбаев на VI сессиях Ассамблеи народов Казахстана. Слушания VI сессий Ассамблеи народов Казахстана. Астана, 2000, стр 102-140. 2) Отчет президента Республики Казахстан, председателя Ассамблеи народов Казахстана Нурсултан Назарбаев на VII сессиях Ассамблеи народов Казахстана. Слушания VII сессий Ассамблеи народов Казахстана. Астана, 2001, p. 56-76. 3) Поздравление президента на 20-й годовщине Ассамблеи людей Казахстана. Kazakhstanskaya Правда. 3 марта 2015. 306 «БОЛАШАҚТЫҢ ҚУАТЫ» - ҚОҒАМДЫҚ ТАТУЛЫҚ ПЕН САЯСИ ТҰРАҚТЫЛЫҚТА Рахимова А.Р. Ғылыми жетекші: фс.ғ.к., доцент Сағатова А.С. Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті Қарастырылып отырған мəселе өткен тарихымыз бен мемлекетіміздің болашағының аралық арқауы тəріздес ой салады. Ерте дүние тарихынан бабалар дəстүрі салып кеткен сара жол бұл - туған жерге тағзым ете отырып, туған елін ұлықтау, өз мəртебемізді қадірлеу, киелі өңірдің бар мүмкіндігін саралау, еліміздің ағартушылық, ұлттық дəстүр бастауымен жас ұрпақты тəрбиелеу мəселесіне ден қою. Бұлардың бастауы ерте дүние тарихындағы бабаларымыздың қоршаған табиғат дүниесімен өзара үйлесімділікте болуы. Оған негіз болған бабалар дəстүріндегі рухани құндылықтардағы мақсат-мүдде - ерте замандардан ауыз бірлік пен татулықты насихаттай отырып, ел тыныштығын дəріптеу арқылы ұрпақтарының үйлесімді де берекелі өмір сүруіне бағытталған. Ел тарихында ұлттық болмысқа жəне санаға бағытталған ізгілендіру, адамгершіліктік қатынастарды айқындау, сараптау - көпшілікті шоғырландыра, рухтандыра, біріктіре алатындай күші мен əсер етуін жүзеге асыратын ұрпақтар сабақтастығының ықпалды да белсенді ролі қазіргі таңда биіктен өз көрінісін беруде. Ұлттық бірлік пен қоғамдық келісімнің астарында əр ұлт өкілінің өзінің туған жеріне, кіндік қаны тамған топырағына деген отансүйгіштік қадір-қасиетті тереңінен ұғына білумен байланысты түсінік-танымы жатыр. Бұл «болашақ қуатының» сан қырының бір көрінісі дерлік. Ал екінші жағынан қарастырар болсақ, бұл мемлекетіміздің қазіргі жəне болашақ келбеті – «Болашақ қуаты» мəселесінің келесі қыры болмақ. Яғни қоршаған орта табиғат дүниесімен үйлесімділікте ғұмыр кешкен бабаларымыз оның əрбір «келбетін», бейнесін, жүдə табиғат дүниесінің қалыптасуына өзі куə болғандай кейіпті ақын-жыраулар шығармашылығынан көре аламыз. Соған қарағанда сол бабалар дəстүрінен қалған мұра бұл кезінде халық, ұлт, мемлекет ретінде қалыптасуымызда «бірге жасасып келе жатқан» қоршаған ортаны қорғау мəселесі қазіргі заманның өзекті мəселелерінің біріне айналған. Яғни біздің өмір салтымызбен тікелей байланысты көшпенділер мұрасы жəне əлемдік энергетика мəселелерін инновациялық жолмен шешу мəселелерінің үйлесімді негізін табу. Осыған орай Астана ЭКСПО-2017 көрмесіндегі басты ұран – «Болашақтың қуаты» деп келтірілуінің өзінде үлкен мəн-мазмұн жатыр. Бұл - табиғат дүниесінің əр бөлшегінен энергия көздері ретінде пайдаланудың ең үздік технологиялық жолдарын пайдалану мүмкіндіктерінің ізденісі. Соған орай еліміз осы ізденістер нəтижелерінің ең үздік үлгілерін көрсетуші əлемдік алаңға айналу мүмкіндігін иеленді. Оның үлкен жетістігі - өндіріс салаларының қарқынды дамуы жəне ғылыми базаның технологиялық жағынан жаңғыруы, экономиканы жүйелендіруде күшті қуат беретіндегінде шүбə жоқ. Əлемдік деңгейдегі көрменің келешекте дəстүрлі емес энергия көздерін қайтадан қолға алуды жүзеге асыруды негіздеу. Əрі еліміздің экономика саласына жаңашыл серпіліс əкелетіндігі сөзсіз. Энергия – бұл адам баласының өмірлік іс əрекеті, тіршілік əрекеті, тіршілік қарекетін дамыту жəне ынталандыру үшін жағдай жасаушы табиғи қайнар көз. Энергия - белгілі бір тұрпаттағы адамзат қауымы үлгісін сақтау үшін, əрі өзінде көптеген көрініс-қырларды біріктіретін ұғым ретінде бүкіл əлем жəне сонымен қатар адамзатқа қатысты назар аударатын мəселелерді тудырады. Отын энергетика дəуірі өз шегіне жетуде. Қазіргі кезең тұрғындары Үшінші индустриалды ахуалдың куəгерлері болуы ықтимал. Осы сбептен, Қазақстан елінің бас қаласы Астанада өтетін халықаралық көрмеге көптеген үміттер артылып отыр. Экспо-2017 энергияның балама көздерін табуға жол салуда. Қазақстан елді қолда бар байлықты қадірлеп, пайдаға жаратуға шақырады. Болашақ қуаты (күн, су жəне жел) энергияларын максимал қауіпсіз жолмен түрлендіру, қолданысқа 307 енгізу - еліміздің жуық болашаққа қойған мақсаты. «Мəңгілік ел», «Қазақстан 2050», «Жасыл ел» жəне тағы осы сияқты жобалар жастар арасында шұғыл талғылануда. 2017 жылы 11 қарашада Қарағанды Мемлекеттік Медициналық университетінде өткен жобалар сайысында ең ауқымды тақырып - «Мəңгілік ел», «Экспо -2017». Жоғары тізілген мəселелер жастардың толығымен қатысушылығын талап етеді; осы іс-шаралар еліміздің болашағын өокендетуге, келешекте дамыған экономикалы мемлекеттер арасында болуға мамандандырылған. Болашақ сөзін естіген сəттің өзінде көз алдымызға жастар елестейді, шыны керек елдің болашағын жорамалдау үшін тек екі фактор айтарлықтай рөл ойнайды: Елбасы жəне болашақ ұрпақ жалғастығы - жастары. Сарқылмас табиғи жəне рухани байлықтың болашақ иелері жауапкершілігі зор, адамгершіліктері биіктен танылатын жастар болмақ. Олардың осы бағытта болашаққа ұмтылыс əрекеттерінің бірі табиғат дүниесін қастерлеу, тиімді пайдалану, əрі қамқорлыққа алу. Соған орайластырылып өмірге келген бағдарлама – «Жасыл экономика». Оның алғашқы қадамдары еліміздің əр жерінде жастарды баулу арқылы көгалдандыру жұмыстарына жұмылдыру. Бұл бір жағынан жастарды жұмыспен қамтамасыз ету бағыттарымен де тығыз байланысты. Əрине, осыншама кең көлемді мақсат тек біздің ел алдында тұрған жоқ, сондықтан келешек жастары бəсекеге қабілетті, өз қатарының алды болуы қажет. Қазақ халқы ерте кезеңдерден бері табиғатпен тығыз байланыста болғанын білеміз. Ұлы даланың рухани игілігіне, көшпелі өмір салтына негіз болған қоршаған орта, табиғат əлемін жұмыр басты пенде тіршіліктің тірегі ретінде қабылдаған. Бұл да дала төсіндегі ата- бабаларымыздың ой-өрісінің кеңуіне, олардың уақыт пен кеңістік жөніндегі дүниетанымдылық түсінігінің қалыптасуына негіз болған. Түркі қағанатының даңқты əскербасы Күлтегін батырдың (VIII ғ.) құлыптасындағы жазулардың бірі: «Жоғарыда Көк Аспан, төменде Қара жер жаралғанда, екеуінің арасында адам баласы пайда болған», деп басталады. Осынау бейнелі сөзде түркі жұртының дүниетанымынан хабар беретін терең астар бар, - деп жазады Қ.Қараманұлы өзінің «Тəңірге тағзым» кітабында. - Мұның Көк пен Жер аясында көшіп-қонып, шетсіз-шексіз Кең даланың шалғынды көлі мен шағырлы құмын, орманы мен тоғайын, өзені мен өзегін ен жайлап, еркін ғұмыр кешкен, табиғаттың тынысын тыңдап, одан өзінің ырысын табудың жолын үйренген, өзі де сол табиғаттың бір бөлшегіндей болып кеткен бабаларымыздың Аспанды - жер бетіндегі барша тіршілік атаулыға алғыс берген Ата, ал Жерді - сол тіршілікті бауырында баптап мəпелеген Ана деп ардақтайтын əдетіне меңзеу екендігінде шүбə жоқ [1, 15 б.]. Табиғат - жаратушы, адам - оның туындысы жəне де адам үшін табиғи əлем мəңгілік. Осыдан келіп табиғатты пір тұтушылық, жан-жануарлар əлеміне, қоршаған ортаға байланысты наным-сенімдер пайда болған. Адамзат баласы Аспан (Көк тəңірі) мен Қара жерге (Жер-ана) табынуын, екеуінің аралығында ғұмыр кешуін өзінің табиғатпен тіл табысудағы тіршіліктің мұраты деп білсе керек. Тек мұнымен шектелмей көктегі Күнді ерекше қадір тұтып, Тəңірдің көктегі «төтенше жəне өкілетті елшісі» санатында құрметтеген. Сол сияқты, аспандағы ай мен жұлдыздарды да Жасағанның жаратылысы ретінде қасиетті санаған. Жер-анаға байланысты отты, суды киелі, қасиетті деп есептеген. От - өмір, жылу, жарық. «От - күннің жарықшағы» деп санаған [2, 291 б.]. Халқымыздың біртуар ұлдарының бірі Шоқан «Қазақтардағы шамандықтың қалдығы» деген мақаласында əлемдік дүниені сүюді, табиғатқа деген шексіз махаббат пен адамдардың рухын қастерлеуді, əруағын ардақтауды шамандық деп атаған. «Шамандық дініндегі адам, -деп жазды ол, -құдіретті күн нұрына қарап таңданды, осыншама жарықтың құпиясына түйсігі жетпей табынды, қара аспанға нұр сепкен айды көріп те табынды, ертедегі адам табиғаттың барлық құбылысына мінажат етті, өзінің ұғымы жетпейтін, уақыт сияқты мəңгі түсініксіз күштердің бəріне бас иді, көк аспанды - көк тəңірі деп атады. Шамандық сенімінің дүниеге келуі жалпылай немесе жекелей табиғатты қадір тұту, қастерлеу болып саналады» [3, 50 б.]. 308 Ұшы-қиырсыз, ұлан-ғайыр кең даланы өз игілігіне айналдыруда өз мақсат-мүддесімен игеруді көксеген халық арманы бүкіл адамзат ұрпағының дүние тану құлшынысымен барынша үндестік тауып жатыр. Ерте замандардағы көшпелі қыр қазақтары өткен ауыр да азапты ұзақ жол, шексіз сапарлар тəрізді, табиғат тану жүйесі де қиын да күрделі кезеңдерді бастан кешірген. Дүниетанушылықта жаратылыс - жер-ана, табиғат əлеміне адамзаттық мəн- мағына дарыту, табиғаттағы біртұтас жалпылық ұғымының өзіне тəн ерекшелік қасиеттері арқылы оның барлық құбылысын ой-сана елегінен өткізіп, ақыл-парасатпен пайымдап ұғынуға талпыныс жасалған. Əлем шексіздігі жайлы ұғым қалыптастыруда, қиялмен, көкірек көзімен ой топшылау да көкжиекпен астасқан дала ұлан-ғайыр бір шексіздік əсерін танытқан. Бұл дүниені тану даналығын ұштай түсіп, адам мен табиғат жарасымын аңғартқан. Əрі көшпелі халықтың дүние туралы ұғым-түсінігін, шексіздік ұғымын, дала тынысының заңдылығын, оны жайлаған халықтың тұрмыс ерекшелігін сезінумен қатар көшпелі қауымның кеңстік əлемін бүкіл адамзат ұрпағының ортақ игілігі екенін түйсіну шындығына негізделген. Демек, дүние болмысының тұтастық, жан-жақты сəйкестігі табиғат пен адам қатынасының өзара бірлестігінен туындаған жарастық үйлесімділігінің айғағы. Өз кезегінде адам баласының жалпы табиғат дүниесімен сабақтастығы оның бүкіл адамгершілік болмыс- бітімін, білім-парасатын айқындайтын іс-əрекеті, қарым-қатынасынан, көзқарасынан көрінеді. Сөйтіп, дала табиғатының тамашалығымен бірге, көшпелі елдің тіршілік ерекшеліктерінің өзі даналық өнердің өсіп өркендеуіне себеп болған. Жерінің табиғатымен, елдің тіршілік-қарекетімен байланысты ерекшеліктер, сайып келгенде, халық санасына, сезім дүниесіне үлкен əсер еткен, болашақ өзара аралас-құраластық пен тату–тəтті өмір кешудің арқауы болса керек. Əдетте қоршаған орта, табиғат құбылыстары арқылы дүние сырын, тіршілік-тұрмыс мəнін, адамның өмірдегі орнын, оның өткені мен бүгінгісін, болашағын тану басталады. Осыдан ата-баба дəстүріндегі ойлау қабілетінің көкжиектілігі дегеніміз көз алдымыздағы кеңістік көрінісін бар болмысымен сезіну арқылы, көсілген кең жазық, ұлан-ғайыр дала, туған жерінің шексіз уақыт пен кеңістік əлемінде дүние болмысын барынша тұшыну. Бұл - талай ұрпақ тағдыры, ұрпақтар арасындағы сабақтастық, жалғастық адам өмірінің мəнісі болып табылатын рухани жетістіктер. Осы ұғым-түсініктер біртіндеп адам мен адамның қарым-қатынасына өткен, оның күрделенген түрі қазіргі Қазақстандағы ұлтаралық жəне конфессияаралық келісімнің үлгісінен өз көрінісін береді. Адамзат дамуының көші неғұрлым ілгерілеген сайын, соғұрлым ізденіс пен көзқарастар, көркемдік құпиясына қатысты ойлар мен толғаныстар, түйін-тұжырымдар, жалпы адам баласы жəне қоршаған дүниедегі жалпы шығармашылық үдеріс табиғатының жарасымды үндестігінің берер дерегі мəнді, ағымды тұстарымен маңызды болмақ Бұл өз кезегінде ұрпақтар жалғастығындағы берік байланысты, көзқарас мұраттарды сабақтастық сырларын айқындайтын адам баласын ізгілікке, тыныштыққа, жасампаздыққа бейімділігін, ұмтылысын ынталандыру арқылы келетін алтын арқау. Міне, қазіргі жəне болашақ ұрпақтарға осы аманат болса керек. Яғни табиғат дүниесіне деген «қайырымдылықпен жасалатын қамқорлық» - болашақ жастардың əрекеті болмақ. Міне, осылайша табиғатты кие тұтып сиынған кезіміз де болған, оған қарамастан, уақыт өте келе адамзат қоғамының дамуы олардың табиғат үстемдігіне деген ұмтылыстарына ұласқан болатын. Алайда, ғылыми техника қаншалықты дамыса да табиғат құдіретін алмастыру қиынға түседі. Əрине, қазіргі кезде жаналықтар мен жана ашылулар көбеюде, солардың бірі - АҚШ бірнеше штатында торнадо, құйындарды тоқтата білетін алып метео құрылғылар орналасқан. Табиғатқа қарсы тұру санасыз түрде іске асты, айтып кеткендей, экономиканы қарқынды өркендету жолында ауаға алып ауқымда зиянды газдар шығарылып, атмосфера жағдайы төмендеген. Арал теңізінің тағдыры бəрімізге белгілі, салдарынан да беймəлім емеспіз немесе күріш өсіру саласыныі шектен тыс ауқымда су қорын байқаусыз пайдалану да өз «экологиялық дағдырыс, тоқырауын таныта білді». Невада-Семей полигонының зардаптары да əлі күнге дейін білінуде. Атом энергиясының басқа салада дамуы елдің жағдайын құлдыратты. Басқа көзқарастан, атом 309 энергиясын пайда жарату мүмкін деуге болады. Əрине, болашақ қуатына энергияның осы түрі де жатады. Жалпы, атомдық энергия келешекте қауіпсіз жолмен қолдануға қол жетімді болмақшы, осы сəтте əлем жаңа дəуірге көшеді. Атом энергиясының күші, ауқымы жағынан ең мықты қуаттардың бірі екендігі баршы жұртқа мəлім. Бірақ осындай жетістіктерді халық мүддесі үшін бейбіт бағыттарда, елдің, жердің көркеюіне ден қойдырылса, нұр үстіне нұр болатындығында еш шүбə жоқ. Сонымен, ойымызды қорытындылайтын болса, қоғамда қандай əрекеттерді қолға алсақ та оның барысына, болашағына жəне қандай пайдасы əрі залалды жақтары бер екендігіне алдын ала ден қойып, зерделеп, саралап, талдау жасай білуіміз қажет. Сондай ұзақ сонды «талдаулардың» нəтижесінде барып сенімді түрде алға нық қадам басуымызға болады. Еліміздің болашағы – өз қолымызда. Оған негіз болатын бастау – еліміздегі, жалпы əлемдегі қоғамдық татулық пен саяси тұрақтылық. Əдебиеттер тізімі: 1. Қараманұлы Қ. Тəңірге тағзым. -Алматы: Ана тілі, 1996. -40 б. 2. Маргулан А.Х. Древняя культура Центрального Казахстана. - Алма-Ата: Наука, 1966. -435 с. 3. Валиханов Ч.Ч. Собрание сочинений. -Алматы, 1985. -Т.4. -462 с. жүктеу/скачать 4,98 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|