П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет341/497
Дата14.10.2023
өлшемі38,54 Mb.
#113886
1   ...   337   338   339   340   341   342   343   344   ...   497
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

262
СӨЗЖАСАМ
Ақмолаауылмаш (Ақмола ауылшаруашылық ма- 
шина акционерлік қоғамы), АлМУ (Алматы мем- 
лекетгік университеті), Еуроазия (Еуропа-Азия), 
теледидар
(телевизиялық дидар), 
телесериал
(те- 
леви зиялы қ сериал) 
Нурбанк
(Н ұрлан банк не 
Нұрболат банкт.б.), ГФР (Германия Федерация- 
лы қ Республикасы).
Қ азіргі қол д ан ы л ы п ж үрген қ ы с қ а р ғ а н
сөздерде түрлі жүйе орын алған. Кеңес үкіметі 
кезінде сөздерді қысқарту жолына сай қы сқар- 
тылған сөздер бар: ГФР, Нурбанк, ҚазААГ, ТМ Д 
т.б. Ол кездерде сөздерді қысқарту жоддарына сай 
келмейтін қысқарған сөздерде бар. 
Ыъ\сшы,Еуро-
парламент, Акмолаауылмаиі, теледидар, телесери-
ал
т.б. Бұрын алғаш қы сөздің бір буыны келесі 
сөзтүгел алынса (сберкасса, партбюро), бұл қыс- 
қарған сөздерде бірінші сөздің екі буын, не бірінші 
сөз түгел толық алынған. Қазір күрделі сөзді қыс- 
қарту еркін ж олға түсіп, кім қалай қы сқартса, 
с о л а й к е т іп ж а т қ а н ы б а й қ а л а д ы . Б ұ н ы ң
түсініксіздікке апаруы да мүмкін. Бұрынғы кезде 
сөз алғаш қы сқартып қолданылғанда оны ң то- 
лы қ түрі ж ақш а ішінде беріліп, біраз уақыт ха- 
лы ққа таныс болғанша, қатар қолданылатын дағ- 
ды болған. Қазір дағды ұмытылған. Әркім өзінше 
қысқартып қолдану байқалады.
Қ ы сқарған сөздерде оңы ң толы қ түріндегі 
м ағы на сақталады, яғн и сөзжасамның жаңа ма- 
ғы на тудыруы қы сқарғаи сөздерде ж оқ. Д еген- 
мен қ ы с қ а р ғ а н сөздер сө зж а са м ға ж атады . 
Мұның себебі мынада - қысқарған сөздер күрделі 
толы қ атаудың бір варианты ретінде дербес сөз 
қызметін атқарады. Сөзге қойылатын барлы қта- 
лапқа жауап береді. Қ ы сқарған сөздердің белгілі 
м ағы насы бар, тілдегі дайын сөз, сөйлемге дай- 
ын сөз ретінде кіреді, сөйлемде бір сұраққа жау- 
ап береді, бір құрамда қолданылады яғн и құра- 
мы тұрақты, сөйлемнің бір мүшесі қызметін ат- 
қарады, біртұтас қалыпта жазылады, айтылады, 
бір екпінмен айтылады. М ұның өзі сөздің белгі- 
лері. Олай болса, қы сқарған сөздер тілдегі лек- 
сикалық бірліктер тобынан жеке сөз ретінде орын 
алады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   337   338   339   340   341   342   343   344   ...   497




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет