П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы


КДЗАҚ І І Л Ш Щ Д Ы Ь Ы И А Г в і



Pdf көрінісі
бет77/497
Дата14.10.2023
өлшемі38,54 Mb.
#113886
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   497
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

КДЗАҚ І І Л Ш Щ Д Ы Ь Ы И А Г в і
53
Е ст іл ім і: 
тіл о р т а с ы м ен т а ң д а й д ы ң
тоғы сы м ы бос леп п ен аяқталады , тоғы сы м
б ітім ін е қ а р а й бос л е п ті; д а у ы с сы з ы ңы л 
дыбысталады, үн қаты сы на қарай үнді; әуез 
қатысына қарай жіңішке және ерін әуезді дыбыс 
болып табылады.
Ң ‘°жіңішке еріндік түрінің айырым белгілері
Жасалым 
белгілері:тіл ортасы, тоғысыңқы, 
ілгерінді, тербелімді (үнді), еріндік дауыссыз 
дыбыс.
Айтылым белгілері: 
бос тоғы сы ң қы , ауыз 
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: 
бос лепті, үнді, жіңіш ке, 
еріндік дауыссыз дыбыс.
Ж алпы 
с и п а т т а м а с ы : 
тіл
о р т а с ы , 
тоғы сы ңқы , үнді, ілгерінді (жіңіш ке), еріндік 
дауыссыз дыбыс.
Р дауыссыз дыбысының үндесім түрлері
Жуан езулік түрі: ҚАР, СЫ Р т.б. 
(19-1 -сурет)
Жасалымы: 
тіл ұшы мен қызыл иек өзара 
тербеле жуысады (2-2), жасалу орнына қарай тіл 
ұшы; тіл ауыз қуысында кейін шегініп жатады 
(8), тілдің ж аты сы н а қар ай кей ін ді; дауыс 
желбезегі мол тербеледі (5-2), желбезек қатысына 
қарай тербелімді; ерін жазылып (езу тартып) 
барып (1-3) жасалады, ерін қаты сы на қарай 
езулікдыбы с болып табылады.
Айтылымы: 
тіл ұшы мен қызыл иек өзара 
б ос ж у ы сад ы , ж у ы сы м к ү ш ін е қ а р а й бос 
жуысыңқы; ауыз қуысы үлкейіп, көмей қуысы 
кішірейеді, үстеме жасалым орнына қарай көмей 
қуысты дыбыс болып табылады.
Е стілім і: 
тіл ұш ы м ен қ ы зы л и е к т ің
жуысымы бос леппен аяқталады, жуысым өтіміне 
қарай бос лепті; дауыссыз ыңыл дыбысталады
үн қатысына қарай үнді; әуез қатысына қарай 
жуан жэне езу әуезді дыбыс болып табылады.
Р жуан езулік түрінің айырым белгілері


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   497




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет