П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет78/497
Дата14.10.2023
өлшемі38,54 Mb.
#113886
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   497
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

Ж аса л ы м б е л г іл е р і: 
тіл ұ ш ы , д ір іл
ж уы сы ңқы, кейінді, тербелімді (үнді), езулік 
дауыссыз дыбыс.
Айтылым белгілері: 
бос ж уы сы ңқы, көмей 
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: 
бос лепті, үнді, жуан, езу 
әуезді дауыссыз дыбыс.
Жалпы си п аттам асы : 
тіл ұ ш ы , д ір іл
жуысыңқы, үнді, кейінді (жуан), езулік дауыссыз 
дыбыс.
Ж іңіш ке езулік түрі: ЕР, ІРГЕ .т.б. 
(19-2-
сурет)
Жасалымы: 
тіл ұшы мен қызыл иек өзара 
тербеле жуысады (2-2), жасалу орнына қарай тіл 
ұшы; тіл ауыз қуысында ілгері итініп жатады 
(6), тілдің ж аты сы на қарай ілгерінді; дауыс 
желбезегі мол тербеледі (5-2), желбезек қатысына 
қарай тербелімді; ерін жазылып (езу тартып) 
барып (1-3) жасалады, ерін қаты сы на қарай 
езулік дыбыс болып табылады.
Айтылымы: 
тіл ұшы мен қызыл иек өзара 
бөс ж у ы сад ы , ж уы сы м б ітім ін е қ ар ай бос 
жуысыңқы; ауыз қуысы кішірейіп, комей қуысы 
үлкейеді, үстеме жасалым орны на қарай ауыз 
қуысты дыбыс болып табылады.
Естілімі: 
тіл ұшы мен қы зы л и ектің
жуысымы бос леппен бітеді, жуысым бітіміне 
қарай бос лептідауыссыз ыңыл дыбысталады
үн қаты сы на қарай үнді; әуез қаты сы на қарай 
жіңішке және езу әуезді дыбыс болып табылады.
Р 1 жіңішке езулік түрінің айырым белгілері
Ж асалы м б ел гіл ер і: 
тіл ұ ш ы , д ір іл
ж уы сы ңқы , ілгерінді, тербелімді (үнді), езулік 
дауыссыз дыбыс.
Айтылым белгілері: 
бос ж уы сы ңқы , ауыз 
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: 
бос лепті, үнді (ыңыл), 
жіңіш ке, езу әуезді дауыссыз дыбыс.
Ж алпы си п аттам асы : 
тіл ұ ш ы , д ір іл
ж уы сы ңқы , үнді, ілгерінді (ж іңіш ке), езулік 
дауыссыз дыбыс.
Жуан еріндік түрі: ҚҰ Р, СО Р т.б. 
(19-3-
сурет)
Жасалымы: 
тіл ұшы мен қызыл иек озара 
тербеле жуысады (2-2), жасалу орнына қарай тіл 
ұшы; тіл ауыз қуысында кейін шегініп жатады 
(8), тілд ің ж аты сы н а қарай кей ін ді; дауыс 
желбезегі мол тербеледі (5-2), желбезек қатысына 
қарай тербелімді; ерін дөңгеленіп (сүйірленіп) 
барып (1-2) жасалады, ерін қаты сы на қарай 
еріндік дыбыс болып табылады.
Айтылымы: 
тіл ұшы мен қызыл иек өзара 
бос ж у ы сад ы , ж уы сы м к ү ш ін е қ а р а й бос 
жуы сы ңқы; ауыз қуысы үлкейіп, көмей қуысы 
кішірейеді, үстеме жасалым өрнына қарай көмей 
қуысты дыбыс болып табылады.
Естілімі: 
тіл ұшы мен қы зы л иектің 
жуысымы бос леппен бітеді, тоғы сы м бітіміне 
қарай бос лепті; дауыссыз ыңыл дыбысталады,


54
ФОНЕТИКА
үн қаты сы на қарай үнді; әуез қаты сы на қарай 
жуан және ерін әуезді дыбыс болып табылады.
Р° жуан еріндік түрінің айырым белгілері 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   74   75   76   77   78   79   80   81   ...   497




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет