Количество человек
В
о
зр
ас
т
Женщины
Мужчины
32
33
34
35
2010
г.
2011
г.
2012
г.
2013
г.
2014
г.
2015
г.
Средний возраст
168
выделяются 3 основные возрастные группы. На рисунке 6 можно наблюдать
разницу в численности населения в каждой возрастной группе.
Рисунок 6. Численность населения по основным возрастным группам в
Карасуском районе на период 2010 – 2015 годы [2]
Показатели данного графика показывают, что в Карасуском районе самой
значительной
является
трудоспособная
возрастная
группа.
Самая
малочисленная возрастная группа – старше трудоспособного возраста. На 2010
год численность населения первой возрастной группы составляла 6 978
человек, второй возрастной группы составляла – 19 015 человек, третьей
возрастной группы составляла – 3 299 человек. Уже на 2015 год численность
населения в вышеуказанных возрастных группах составляла: младше
трудоспособного возраста – 6 381 человек; трудоспособное население – 17 906
человек; старше трудоспособного населения – 3400 человек.
Ежегодно наблюдается уменьшение численности населения в каждой
возрастной группе. Уменьшение численности населения в каждой возрастной
группе также связано с увеличением миграции населения[3].
Разница между численностью трудоспособного и работающего населения
Карасуского района с 2010 по 2015 гг. отражена на рисунке 7.
Рисунок 7. Численность трудоспособного и работающего населения в
Карасуском районе на период 2010 – 2015 года [2]
Из данных диаграммы следует, что численность работающего населения с
каждым годом уменьшается, это связано в первую очередь с тем, что с каждым
годом идет уменьшение трудоспособного населения Карасуского района, что в
свою очередь вызвано миграцией населения за пределы района.
0
5000
10000
15000
20000
2010
г.
2011
г.
2012
г.
2013
г.
2014
г.
2015
г.
младше трудоспособного
возраста
трудоспособное
население
старше трудоспособного
возраста
0
5000
10000
15000
20000
2010 г. 2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 г. 2015 г.
Трудоспособные
Работающие
169
Ежегодно в Карасуском районе регистрируется до 4000 безработных
граждан. От 500 до 600 граждан не относятся к работающим по инвалидности.
Большинство граждан не имеют средне специального и высшего образования,
для них ежегодно центр занятости выделяет временные сезонные рабочие места
и организует общественные работы[3].
Основные сферы занятости населения в Карасуском районе следующие: к
первой ведущей отрасли материального производства района относится
сельское хозяйство. В Карасуском районе занимаются выращиванием зерновых
культур, что в свою очередь является приоритетным в развитии земледелия
района. В данной сфере трудится больше половины трудоспособного населения
Карасуского района. От 1000 до 2000 человек трудятся в сфере торговли. По
состоянию на 1 января 2015 года число активных субъектов малого бизнеса
составило 1540 человек, в том числе: 31 –юридические лица малого и среднего
предпринимательства, 584 – индивидуальные предприниматели. От 500 до 1000
человек
работают
на
предприятиях,
занимающихся
производством
промышленной продукции. В Карасуском районе имеется более 20 крупных
предприятий по производству пищевых продуктов. Самые крупные из них:
ТОО «Карасу Ет», ТОО «Железнодорожное», ТОО «Койбагорский элеватор»,
ТОО «Бирлик омир», ТОО «Шыгыс Альянс», ТОО «Ключевое», ТОО «Бидай
К», ТОО «Караман К» [1].
Общий уровень безработицы с 2010 по 2015 гг. показана на рисунке 8.
Рисунок 8. Уровень безработицы в Карасуском районе на период 2010 –
2015 годы[2]
Максимальный уровень зарегистрированной безработицы в Карасуском
районе пришёлся на 2013 год, составив 0,4 %, минимальный уровень
безработицы пришёлся на 2012 год, составив 0,2 %.Для уменьшения уровня
безработицы ежегодно выполняется ряд мероприятий. В рамках реализации
Программы «Дорожная карта – 2020»ведется содействие в поиске и подборе
свободных рабочих мест в обучении, переподготовке, повышении
квалификации безработных;организуются общественные работы; проводятся
ярмарки – вакансии[3].
Актуальным остается вопрос браков и разводов. Численность браков и
разводов в Карасуском районе на период 2010 – 2015 гг. представлены на
рисунке 9.
0.00%
0.10%
0.20%
0.30%
0.40%
0.50%
2010
год
2011
год
2012
год
2013
год
2014
год
2015
год
Уровень безработицы
170
Рисунок 9. Число браков и разводов в Карасуском районе на период 2010 –
2015 годы[2]
В Карасуском районе за анализируемый период ежегодно вступали в
законный брак от 120 до 170 пар. Также ежегодно от 50 до 70 пар, состоящих в
браке, подавали на развод. Наибольшее число браков пришлось на 2012 год,
составив – 145 пар. Наименьшее число браков пришлось на 2014 год, составив
126 пар. Наибольшее число разводов пришлось на 2014 год, составив 72 пары.
Наименьшее число разводов пришлось на 2012 год, составив 54 пары.
К причинам, по которым семьи расторгают свои союзы в Карасуском
районе следующие: алкоголизм одного из супругов, измена, частые ссоры,
появление другой семьи;безответственное отношение супругов к семье и
семейным обязанностям;отсутствие детей или нежелание одного из супругов их
иметь[1].
В Карасуском районе замечена тенденция уменьшения численности
населения, что в большей степени связано с миграцией населения. Миграция
это – перемещение, переселение населения внутри страны или из одной страны
в другую и т.д.
Рисунок 10. Миграция в Карасуском районе на период 2010 – 2015 годы[2]
Из данных графика следует, что ежегодно число выбывшего населения
намного превышает число прибывшего в Карасуский район. Максимальное
число прибывшего населения в район наблюдалось в 2010 году, и насчитывало
– 584 человека, минимальное число прибывшего населения в район
приходилось на 2012 год и составило – 204 человека[1].Максимальное число
выбывшего населения приходится на 2010 и 2015 года, составив – 928 и 917
0
50
100
150
200
2010 г. 2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 г. 2015 г.
Число браков
Число разводов
0
200
400
600
800
1000
2010 г.
2011 г.
2012 г.
2013 г.
2014 г.
2015 г.
Прибыло
Выбыло
171
человек. Минимальное число выбывшего населения пришлось на 2012 год,
составив – 555 человек.
Рисунок 11. Сальдо миграции в Карасуском районе на период 2010 – 2015
годы[2]
В Карасуском районе наблюдается отрицательное сальдо миграции. Это
связано с тем, что большим количеством граждан, покидающих район, и
сравнительно небольшим количеством прибывших граждан. Ежегодно
Карасуский район покидают от 500 до 1000 жителей.Наибольшую долю
покидающих Карасуский район составляют молодые специалисты, из-за
отсутствия перспектив. Большая численность эмигрантов уезжают на ПМЖ в
такие страны, как Германия, Россия, Беларусь, Украина [3]. Так же люди в
поисках «лучшей» жизни уезжают в поисках работы в крупные города
Казахстана или приграничные города России–Челябинск, Екатеринбург[3].
Таким образом, не смотря на то, что Карасуский район по ряду
направлений является одним из стабильно развивающихся районов
Костанайской области многоотраслевая экономика которого, имеет
перспективный потенциал, все же демографическая ситуация нестабильная. В
районе наблюдается уменьшение численности населения, за счет
миграционных оттоков населения. И эта тенденция характерна не только для
Карасуского района, но и для ряда других районов области.
Список использованной литературы
1.
Официальный сайт Карасускогорайна– http://2.karasu.kz/
2.
Демографический ежегодник Костанайской области;
3.
Программа развития территории Карасуского района на период 2010 – 2015
года.
Баймаганбетова К.Т ¹, Аманжолова Л.Т ²
1.Ғылыми жетекшісі, аға оқытушы
2.Студент 4 курста, Жаратылыстану ғылымдары кафедрасы, мамандықтың
«География»
-600
-500
-400
-300
-200
-100
0
2010 г.
2011 г.
2012 г.
2013 г.
2014 г.
2015 г.
Сальдо
172
АҚМОЛА ОБЛЫСЫНЫҢ ШЕКАРАСЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ
География ғылымы көптеген аспектілерді қарастырады: нақты бір
мемлекеттің территориясының масштабы мен көлемін, оның географиялық
орналасуын, топографияны, климатты, ауыл шаруашылық өндіріске қолайлы
жағдайын, табиғи ресурстарын, теңізге немесе мұхитқа қолжетімділігін және
де тағы басқаларын. Осы аспектілер мемлекеттің шынайы және потенциальды
мүмкіндіктерін көрсететін параметрлерді анықтайды. Ал ол өз кезегінде
мемлекеттің әлемдік қауымдастағы рөлін анықтап береді. Мемлекеттің құрылу,
даму және құлау тарихы тәжірибесінен жалпы жер, шекара, мемлекет
территориясы маңыздылығы жөнінен асып түсетін стратегиялық ресурсты
құрайтынын көруге болады. Мемлекеттің географиялық орналасуы, оның
мұхит пен теңізге жақындығы немесе алшақтығы маңызды нарықтарды игеруін
анықтап береді. Мемлекеттің шекарасының жақынырақ орналасуы да оның
ұлттық мақсаты мен қауіпсіздігінде айтарлықтай орын алады.
Қазақстан Республикасының «Қазақстан - 2030» стратегиялық
бағдарламасында ел дамуының басымдығы ретінде шекарадағы ұлттық
қауіпсіздікті, ішкі әкімшілік-аумақтық бірліктердің тұрақтылығын қамтамасыз
ету анықталған.
Территория - өзіне тән табиғаты бар құрлық бетінің бір бөлігі, сондай-ақ
адам шаруашылығы мен ресурстарының нәтижесінде құрылған бөлік.
Мемлекеттік шекаралар - мемлекет территориясының шегін (құрлық,
су, жер қойнауы, ауа кеңістігі), яғни суверенититтіліктің таралуын
анықтайтын сызық.
Мемлекеттік шекаралар мемлекеттік территориялар шегін анықтайды.
Құрлықтың тіршілік ететін барлық бөлігі және оларға жататын теңіздік
кеңістіктер саяси шекаралармен бөлінген. Саяси сипаттамада мемлекеттіктен
басқа мемлекеттік емес шекаралар да бар: халықаралық келісім бойынша,
келіссөздік, уақытша, демаркациялық.
Жалпы, шекара дегенiмiз белгілі бір аумақ шегiн - құрлығын, суын, жер
қойнауын және әуе кеңiстiгi айқындайтын сызық және осы сызық бойынша
тiгiнен өтетiн жазықтық. [1]
Қазақстан Республикасындағы Ақмола облысының алатын орнын табиғи –
географиялық, экономикалық - әлеуметтік және саяси тұрғыдан алсақ та
маңызы зор. Аймақтың әкімшілік – аумақтық құрылымында географиялық
тұрғыдан ең қолайлы.
Ақмола облысы – Қазақстан Республикасының әкімшілік – аумақтық
бөлігі, республиканың солтүстік бөлігінде орналасқан. Ақмола облысы
Қазақстан Республикасының орталық бөлігінің солтүстігінде, Қазақтың ұсақ
шоқыларымен Теңіз ойпаты шеңберінде орналасқан. Ол 1939 жылы 14- қазанда
құрылған. 1961 – 92 жылдары Целионград облысы болып аталды. Жер аумағы
146,2 мың км
2
. Облыс территориясының ауданы 96, 8 мың шаршы
шақырым.[2]
173
Ақмола облысы батыста – Қостанай, солтүстікте – Солтүстік
Қазақстанмен, шығыста – Павлодар және оңтүстікте – Қарағанды
облыстарымен шектеседі.Ақмола облыс құрамындағы екі қала - Көкшетау мен
Степногорск облыстық маңызға ие, 8 қала, сондай-ақ мұнда 17 ауылдық аудан,
14 кент және 244 ауылдық округ бар.
Ақмола облысының шекарасының қалыптасуын анықтайтын бірнеше
факторлар бар:
Тарихи - мемлекеттің және оның территориясындағы ұлттың тегі,
мәдениті, дәстүрі, тілі мен дінінің ерте заманан бері қалыптасуы сол
территорияда дамуы, мемлекеттің шекарасының қалыптасуын анықталған
негізгі фактор;
Геосаяси – мемлекет территориясының аймағында орналасқан
этникалық топтардың ареалының аудандарда орналасуының басым болуы
анықтайды. Мәселен, Қазақстанның барлық аудандарында өзге ұлттармен
қатар өмір сүріп жатқан қазақ халқының мемлекет территориясында
басымдығы;
Табиғи – географиялық фактор мемлекет шекарасын анықтаудағы басты
фактор. Ақмола облысыының көрші облыстармен және мемлекеттерімен өз
шекарасын анықтауда белгіленген жер телімдерінің географиялық орналасуы
мен табиғат жағдайына аса маңызды мән беріп отырды;
Этно –демографиялық - әкімшілік аудандардағы және жалпы ел ішіндегі
халықтың санының абсолютті жоғары болуы және қазақ ұлтының санының
басым болуы;
Экономикалық – мемлекет ішіндегі орта есеппен жалпы ішкі өнімнің жан
басына шаққандағы деңгейі, урбанизация мен экономикалық көрсеткіш
ретіндегі миграцияның деңгейлері;
Мәдени - өркениеттілік - ана тілінде сөйлеушілердің елу пайыздан астам
болуы, дің мен ділдегі сенімнің ортақтығы, ұлттың ислам діңін ұстануы, яғни
бір діңге сенушіліктері осы факторды анықтайды;
Саяси – халықтық партиялар мен қозғалыстардың барлығы, саяси
сауаттылық деңгейі, ұлтшылдықтың бет алмауы, көпшіліктің саяси
жинақталуының жақсы деңгейде болуы. [3]
Әкімшілік – территориялық құрылым дегеніміз – географиялық,
демографиялық, экономикалық және саяси факторларға негізделген
мемлекеттік мақсат – міндеттеріне орай, сондай-ақ мемлекеттік билік
мүшелерін топтастыратын әкімшілік – территориялық бөлінісіне сәйкес
– сол елде қалыптасқан тарихи мемлекеттік басқару түрі.
Ақмола облысының әкімшілік – аймақтық бөлінісі сан рет өзгерді:
біресе үш тізбекті (уез – болыс – ауылдық кеңес), біресе екі тізбекті (аудан –
округ ) жүйелері енгізілді. Сонымен Ақмола облысының әкімшілік аймақтық
бөлінісінің жоғарғы тізбегі 17 аудан мен 2 облыстық маңызы бар қаладан
тұрады (Сызбанұсқадан қараңыз). Ақмола облысының шекарасының
территориясында, еліміздің бас қаласы – Астана қаласы орналасқан.
174
Қалыптасқан әкімшілік – территориялық бөлініс және әкімшілік –
аумақтық құрылыстың басты принциптері жалпы сақталғанмен, жекелеген
облыстарда, аудандарда, қалаларда және басқа да тұрғылықты елдімекендерде
өзгерістер болды. Еркін экономикалық аймақтардың құрылуы мысал бола
алады.
Әкімшілік – аумақтық бөлініс пен әкімшілік – террриториялық құрылым
түсінігін алып қарайтын болсақ айырмашылықтарды аңғарамыз. Егерде
мемлекеттің әкімшілік – территориялық бөлінісін ауылдар, облыстар,
аудандар және басқа да әкімшілік – территориялық бірліктер құраса, онда
әкімшілік – территориялық құрылым мемлекеттік биліктің территориялық
қызметінің барлық кешенін қамтиды.
Әкімшілік – территориялық құрылымға анықтамасына осындай
көзқараспен қарау, келесі мәселелерді шешуге көмектеседі:
Қазіргі таңдағы әкімшілік – аумақтық бөліністі қалыптастыратын
географиялық, демографиялық, экономикалық және саяси факторларды
қарастыра отырып, елдің әкімшілік – аумақтық бөлінісіндегі мәселелерді
шешу.
Әкімшілік – территориялық құрылымның құқықтық – нормативтік
базасы Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес келуі керек.
Мемлекеттік билік органдарын аймақтық деңгейдегі мәселелерін
жаңғырта отырып, Қазақстандағы өзін-өзі басқару преспективасын дамыту. [4]
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1.www.zakon.kz. Қазақстан Республикасының әкімшілік – аумақтық құрылысы
туралы заңы.
2.
Е.Ахметов,
Н.Каменова,
Ш.Кәрібаева,
Б.Асубаев
«Қазақстанның
экономикалық және әлеуметтік географиясы» 8-сыныпқа арналған. Алматы,
2001 жыл.
3. Галихин Н.Н. К вопросу о реформе администраривно – территориального
устройства РК. // Саясат 1997 г - №6.
4. Колосов В.А. Геополитическая и политическая география. Москва 2005 ж.
Омарова К.И.
1
, Бражник О.О.
2
1. Научный руководитель, магистр географии,старший преподаватель
2. Студент 4 курса, кафедра Естественных наук, специальность «География»
РАЗВИТИЕ ГОСТИНИЧНЫХ СФЕРЫ УСЛУГ ГОРОДА КОСТАНАЯ
Человечество всегда влекли неизведанные земли и страны, с этого и
начались путешествия. Но для комфортного путешествия должно быть созданы
все условия. Одним из важных условий является гостиничный комплекс. Что
же такое гостиничный комплекс? Гостиничный комплекс - несколько зданий
175
различного функционального назначения, связанных с оказанием гостиничных
услуг. [1]
Гостиница - это коллективное средство размещения, состоящее из
определенного
количества
номеров,
имеющее
единое
руководство,
предоставляющее набор услуг и сгруппированное в классы и категории в
соответствии с предоставляемыми услугами и оборудованием номеров.[2]
Согласно классификации Всемирной туристской организации, все
гостиницы и отели принято классифицировать по пятибалльной шкале.
Наиболее часто встречается «звездная» система. Лучшим отелям присваивается
5 звезд, а гостиницы с низким качеством предоставляемых услуг оцениваются в
1 звезду. Также есть гостиницы на 6 звезд, так называемые «Де Люкс».
Условия проживания в жилых комплексах разной классности существенно
отличаются, в первую очередь, общим благоустройством здания,
оснащенностью номеров и регламентом обслуживания.
1* Стандартный номер: площадь от 8 – 10 кв.м; обстановка: кровать,
стулья, шкаф или вешалка, зеркало и умывальник; удобства на этаже; телевизор
и холодильник общие
Услуги: Питание не предусматривается, но за отдельную плату можно
получить скромный завтрак; уборка ежедневно; смена белья раз в 7 - 8 дней;
полотенца каждый 3 - 4 раза.
Расположение: Находятся вдали от каких-либо достопримечательностей,
ночью закрыты
2* Стандартный номер: площадь от 8 – 10 кв.м; обстановка: кровать,
стулья, шкаф или вешалка, зеркало и умывальник, телевизор; ванная и туалет в
номере.
Услуги: предусматривается питание; уборка ежедневно; смена белья раз в
6 дней; полотенца каждый 3 - 4 раза. Расположены на экскурсионных
маршрутах, в ночное время открыто
3* Стандартный номер: площадь от 10-12 кв.м, номер оснащен:
телевизором, телефоном, мини-бар, кондиционер, в ванне: мыло и шампунь
Услуги: смена белья 2 раза в неделю, смена полотенец каждый день,
автостоянка, бизнес – центр, обмен валют, бассейн, парикмахерская
Расположение: 5-10 км от центра города, вторая линия пляжа
4* Стандартный номер: площадь от 13-16 кв.м, номер оснащен:
кондиционер, телевизор, мини-бар, телефон с выходом на межгород, сейф, в
ванне: фен, шампунь, гель для душа, номера улучшенной планировки: студио,
сьюты и т.д.
Услуги: смена белья каждый день, смена полотенец каждый день, стирка,
глажка, чиста одежды. На территории располагаются: ресторан, бассейн, салон
красоты, охраняемая автостоянка, аренда автомобилей, сауна, игровой и
конференц – зал, ТВ, музыкальный салон, бесплатные тренажерные залы,
корты и бассейны, отельные шоу, дискотеки.
Расположение: центр города, первая линия пляжа
176
5* Стандартный номер: площадь от 16 кв.м до апартаментов с
несколькими комнатами; номер оснащен: кондиционер, телевизор, мини-бар,
телефон с выходом на межгород, сейф, компьютер, факс, комната для
переговоров, в ванне: биде, большая лежачая ванно, джакузи, душевая кабина,
большой выбор косметических средств, халаты и комнатные тапочки, зеркала
для бритья и макияжа, гладильный аппарат.
Услуги: смена белья каждый день, смена полотенец каждый день, стирка,
глажка, чиста одежды. На территории располагаются: рестораны и бары с
различной кухней, бассейн, ночной клуб, казино, магазины, химчистки,
прачечные, салон красоты, охраняемая автостоянка, аренда автомобилей, сауна,
игровой и конференц – зал, ТВ, музыкальный салон, бесплатные тренажерные
залы, корты и бассейны, отельные шоу, дискотеки, бизнес – центры. [3]
В городе Костанае насчитывается 3 гостиничных комплекса, около 30-ти
гостинец, 1 мотель, 1 хостел. Гостиничные комплексы и гостиницы
предоставляют различные виды номеров от стандарта до люкса, разнообразные
виды услуг. Наиболее крупными гостинцами являются – Медео, Целинная,
Лагуна, Турист, AidanaPlaza. Первая гостиница в городе появилась в 1964 году
– гостиница Целинная.
Активное строительство гостиниц началось с 2001 года, и его максимум
наблюдался в 2006 году (см.диаграмму 1). [4]
Достарыңызбен бөлісу: |