Государственного педагогического

 
45 
наразылық  толқуынан  кейін  халықтың  қалғыған  санасын  оятқан,  ӛз  ойларын  ашық  білдіруге 
тырысқан,  ең  алғашқы  демократияға  қарсы  жасалған  қадамның  бірі  болды.  Елбасымыз,  айтпақшы 
«Тәуелсіздік-  тарихтың  мәңгіге  бӛліп  берген  еншісі  емес,  халықтардың  мамыражай  ӛмір  сүруіне 
берілген  кепілдік  те  емес:  аңғал  болмағанымыз  абзал»,-деген  болатын.  Жаратушы  иеміздің    қазақ 
халқына  осыншама  кең  жерді  сыйға  тартқанын  қадірлейтін  болсақ,,  ұшқан  құстың  қанаты  талатын 
осынау ұлан ғайыр Алтай мен Атырау аралығын ӛз кезінде ата-бабаларымыз ақ білектің күшімен, ақ 
найзаның ұшымен қорғап келгенін де естен шығармағанымыз жӛн. Азаттық қазақтың ежелгі арманы 
болып  келді.  Түлкі  бұлаң  тарихтың  қаншама  бұрылысында  ел  азаттығы  үшін  талай  тарланның 
тақымындағы тер кеппеді. Ат үстінде ӛткен ғасырлар ӛте  кӛп болды.  
Қазақтың  соңғы  ханы  Кенесары  азаттық  үшін  күресте  айрықша  қылыш  сермеді.  Ата  дініміз 
ислам болғандықтан, мұсылмандық сабырлықпен, ұстамдылықпен соғысқан Кенесары жауынгерлері 
әуелі «Алла» деп, содан кейін «Абылай», «Ақжолтай» деп, ӛз ерлерінің қадірін бағалай біліп, ұранға 
айналдырғаны  мәлім.  Әруақтарын  ұран  қылғанда  ол  есімдерге  Алланың  ерекше  нұры  түскенін 
мойындап,  сол  арқылы  сол  кезде  қажет  рухани  күштің  әсерін  сезінгендері  де  белгілі.  Батырларын, 
елін  сүйген  ерлерін, ақын-жырау ӛнерпаздарын достық  –бірлікте ұстап, оларды жүзге бӛліп жарған 
жоқ.  Жауын  торғайдай  тоздырып,  тарыдай  шашып,  ірімшіктей  іріткен,  қоқаңдап  қоңқылдаған 
Қоқанмен де, қалың қара Қытаймен де, ормандай орыспен де тіл табысқан бабамыздың даналығының 
арқасында,  осы  біз  ӛмір  сүріп  отырған  аяулы  Отан-  Қазақстан  жері  сол  ата-бабаларымыздың  бізге 
сақтап, қорғаған кең байтақ ұлы даламыз. Бұл жерді мекен еткен кӛшпелілер мен отырықшылардың 
бір-бірімен  шендескен  әлемі  ғасырлар  қойнауында  талай-талай  ұлыстар  мен  ұлағаттарды  дүниеге 
әкеліп, мәдениеті мен діні жаңғыра түлеп, әйгілі күре жолдардың үстінде саудасы қызып, Шығыс пен 
Батыс  арасы  тұтастанып  жататын  болған[2].  Біздің  еліміздің  жерінен  Жерорта  теңізінен  Қытайға 
дейін  Еуразияны  кӛктей  ӛтіп  жатқан  «Ұлы  Жібек  жолының»  керуендері  тоғысқан  кіндік  Азияны 
басып ӛтетін Қазақстандық телімі болған.                                                   
Біздің еліміздің табиғаты таңғажайып: мұнда аспанмен тілдескен мұзарт шыңдарды, тұңғиығы 
тұнжыраған  жұмбақ  кӛлдерді,  ақ  жал  толқындары  асау  арғымақтардай  кӛкке  шапшыған  шалқар 
теңізді, күні от шашқан шӛлейтті, арналы ӛзен, ну орманды кӛруге болады. Даласы дархан, топырағы 
қасиетті, қойнауы қазыналы екендігінде айта кеткен жӛн болар. Қазынаның барлығы да қазақ жерінің 
топырағында  тұнып  жатқанын  екінің  бірі  айтпай-  ақ  біледі.  Қазақстан  Республикасы  Еуразия 
құрлығының түкпірінде орналасқан. Оған Батыс Еуропаның Франция, Португалия, Испания, Италия, 
Греция, Норвегия және Финляндия мемлекеттері түгелімен сыйып кетер еді. Міне, қазақ даласы – кең 
байтақ!  Қазақстан  жер  кӛлемі  жӛнінен  Ресей,  Қытай,  АҚШ,  Австралия  мен  Үндістаннан  кейінгі 
алтыншы  орын  алады.  Сондығынан  ғой,  күмбір  –  күмбір  кӛне  күй  мен  толғауы  тоқсан 
жырларымызда – «Ұшса құстың  қанаты талады, шапқан аттың тұяғы тозады, Атырауы  – айшылық, 
Қаратауы  –  күншілік,»  -  деп  толғаған  [3].    Сондықтан  да  Тәуелсіздік  азаттық  аңсаған  елдің  түпкі 
мақсаты орындалып, бүгінгі күні Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне биылғы жылы 22  - жыл 
толып  отыр.  Бізді  бұл  күнге  дейін  жеткізген  ұмытылмас  оқиғалар–елі  үшін  болған  соғыстар,  ұлт-
азаттық  кӛтерілістер,қандай  ауыртпалықты  да  кӛтере  білген,  жасымайтын  асқақ  жігерлі  рухы, 
қайтпайтын табандылығы-бүгінгі ұрпаққа ӛшпес ӛнеге, ӛлмес мұра ретінде сақталуы тиіс.                                    
Бұл еркіндік сүйгіш патриоттық дәстүр 16-желтоқсан оқиғаларына дейін жалғасты. Бұл қасиетті 
шежіре  -  бүгінгі  буын  арқылы  келер  ұрпақтың  бойына  жастайынан  сіңірілетін  баға  жетпес  игілік. 
Осы  ӛнегені,  елжандылық,  отансүйгіштік  дәстүрді  жастардың  бойына  дарыту,  патриоттық  рухта 
тәрбиелеу – бүгінгі таңда әрбір қазақстандықтың қасиетті борышы екендігін ұмытпауы тиіс. Аллаға  
шүкір    қазіргі  уақытта  Қазақстанның  тӛңірегі  түгел,  тӛрт  құбыласы  тең.  Ежелден  еркіндік  аңсаған 
ата-бабаларымыздың,  күні  кеше  Кеңес  үкіметі  кезінде  тәуелсіздік  жолында  құрбан  болған  Алаш 
арыстарының  асыл  арманы  шындыққа  айналып,  егеменді  ел  атандық.  Кӛгімізде  кӛк  байрағымыз 
желбіреп, Әнұранымыз қалықтады, ӛзіміздің ұлттық тӛл теңгеміз қолданысқа енді. Тәуелсіздігімізді 
бүкіл дүние жүзі танып, Сарыарқаның тӛрінде, Еуразия  атанған кәрі құрлықтың қиылысқан тұсында 
елордамыз-әсем Астана кӛшін болашаққа бастап бой түзеді [4]. Тәуелсіздігімізді жариялаған кезден 
бастап,  кӛптеген  елеулі  табыстарға  қол  жеткізе  білдік.  Бұл  Президентіміздің  жүргізіп  отырған 
парасатты  кӛреген  саясатының  нәтижесі-  Еліміздің  тыныштығы  мен  қауіпсіздігінің,  кӛпұлтты 
Қазақстан халқының жарастығы мен ынтымақтастығының арқасында  осындай дәрежеге қол жеткізіп 
отырмыз.  Еліміздің  тәуелсіздігі  мен  мемлекеттілігінің  орнығуы,  ұлттық  қауіпсіздігі, 
экономикамыздың жедел қарқынмен дами беруі, Қазақстан халықтарының ӛз болашақтарына деген 
берік  сенімі,  қазіргі  замандағы  ӛркениетті  қауымдастық  ортасында  іргелі  елге  айналуы  – 
стратегиялық  негізгі  бағыттарын  құрайды.  Сондықтан  бұл  күн  жас  мемлекетіміз  үшін  –  біртұтас 

 
46 
елдіктің,  ынтымақтастық  пен  татулықтың,  сонымен  қатар    ӛткенге  деген  тағзымды  салауат  пен 
болашаққа деген сенімді үміттің мерекесі болып табылады[2]. 
Еліміздің  ұлы  тарихына,  ата-баба  рухына,  аға  ұрпақтардың  қаһармандық  ӛмір  жолына  
құрметпен  басымызды  иіп,  Отанымыз-Қазақстанға  деген  құрметтеу  сезімін  әкелетін  бүгінгідей 
мереке күні алға қарай тағы да берік сеніммен қарап, болашақтың тыныш ӛмірінің негізін қалау үшін 
қазір  де  бұл  бағыттағы  іс-әрекетті  жалғастыру  керек  [3].  Ата-бабаларымыздың  алдында  тәуелсіздік 
үшін  күресу  мақсаты  тұрған  болса,  ал  бүгінгі  жас  ұрпақтың,  яғни  біздің  алдымызда  оны  нығайту 
мәселесі тұр. Ендеше, әрқашан да әрқайсымыздың «кішкене  отбасымыздан басталатын кең –байтақ 
ұлы Отанымыздың» тәуелсіздік күні құтты болсын, кӛк аспанымызбен астасқан кӛк туымыз әрдайым 
биіктеп  желбірей  берсін!  Кӛк  байрағы  желбіреген,бүгінгідей  абыройлы  да  айбынды,  беделді  де 
берекелі, ынтымағы мен бірлігі жарасқан еліміздің тәуелсіздігі әрқашан баянды болсын.   
 
Пайдаланған әдебиеттер: 
1.Қазақ тарихы. қараша-желтоқсан. 2007ж. 
2.Егемен  Қазақстан.- Алматы,2005 ж. 15 қыркүйек. 
3.Егемен Қазақстан.- Алматы,2006ж. 16 желтоқсан. 
4.Тәуелсіздік шежіресі.-Алматы, 2001ж. 
 
Аннотация. В данной статье докладывается, о кровавых событиях казахского народа  ради свободы и 
равенстве,  суверенитета независимости Казахстана 
Annotation.  In  this  paper  is  reported,  the  bloody  events  of  the  Kazakh  people  for  freedom  and  equality, 
sovereignty, independence of Kazakhstan 
 
 

 
47 
ФИЛОЛОГИЯ  
(ТІЛ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТ): 
ҚАЗАҚ, ОРЫС, ШЕТ ТІЛДЕРІ 
 
 
УДК 37.4 
      В11 
AN APPROACH TO TEACHING ORGANIZATIONAL SKILLS TO ADULTS 
 
T.E. Bozhbanova 
Kazakh-American University, Almaty city. 
 
In  English  language  teaching,  it  is not unusual to come across a student who seems to lack certain 
basic  organizational  skills.  However,  many  of  our  language  teaching  tech niques  and  materials  require 
students  to  rely  heavily  on  these  skills.  The  use  of  textbooks  and  handouts,  the  assigning  of  tasks  and 
homework,  and  the  planning of  a  syllabus or curriculum  all  presuppose  competent  organizational  skills 
in  our  students.  Teaching  students  who  lack  these  skills  can  be  a  frustrating  experience  for  teachers  and 
students  alike  because,  without  basic  organizational  skills,  students  cannot  seem  to  learn—that  is,  to 
absorb,  retain,  and  use—the  information  the  teacher  is  trying  to  teach.  When  the  teacher  has  to  spend 
extra  time on lessons  and repeat  information in  order  to  help  such  students,  the  pace  of  the  class slows, 
creating  a  situation  that  is  not  conducive  to  successful  language  learning.  This  article  presents  a  ratio nale 
and approach for incorporating organizational skills development into the mainstream curriculum to help all 
students and especially to help those
 
students with weak organizational  skills, without setting them apart 
from the rest of the class.  While students  need  much  more  than organizational skills  to learn a language, 
mastery of this set of skills can foster student success in the language learning classroom.
 
Why teach organizational skills? 
Have  you  ever  asked  students  to  take  out  a  handout  from  a  previous  lesson  and  watched  and 
waited  while  a  student  dug  through  a  backpack  filled  with  loose  papers  trying  to  find  the  one  in 
question?  Have you  ever carefully built lesson plans based on activities covered earlier in the semester and 
had students view each assignment in  isolation?  Have  you ever had a  student  tell  you he ran ou t of  time 
and  could  not  finish  his  test?  Teach ing  the  organizational  skills  of  paper  management  and  time 
budgeting  can  reduce  these  problems  by  helping  students  locate  papers  easily,  see  the  connections 
between  different  topics  and  assignments  covered  in  the  class,  and  use  their  in-class  and out-of-class  time 
more efficiently. 
While classroom  instructors would disagree  that  good organizational  skills  are  essential to academic success, 
there is less agreement about how students can acquire these skills. Perhaps the most common assumption is that 
students arrive in the classroom with these skills already established. In many cases, this is true. The students may 
have been taught these skills earlier in their educational careers and have successfully learned them, they may have 
inferred these skills on their own, or they may have learned similar skills in other walks of life and have been able 
to transfer them to the academic setting. However, many students do not possess organizational skills because they 
have  never  been  taught  the  skills,  they  did  not  successfully  learn  them  when  they  were  taught,  or  they  were 
unable to infer them. Joan Sedita, a teacher trainer and literacy specialist, reminds us that there are some students 
who "need direct, systematic instruction to develop these skills". Moreover, organizational skills that students have 
mastered  at  lower  rungs  of  the  educational  ladder  may  fail  them  in  a  more  demanding  program  with  more 
complex assignments, a larger number of papers to juggle, and more complicated daily schedules than they have 
faced  before.  Weak  organizational  skills  can  become  especially  problematic  if  a student  enters  an  institution  of 
higher education. 
Organizational skills or language skills? 
Needless to say, it is understandable that reading and writing teachers might feel it is their responsibility to 
teach reading  and writing,  grammar  teachers  might  feel obliged  to  teach  grammar,  and  conversation  instructors 
might believe it  is their  job  to  teach conversation  skills.  They  may  be reticent  to  take  time out from what  they 
perceive  as  the  real  subjects  of  instruction  to  focus  on  organizational  skills.  However,  the  degree  of  a  teacher's 
success in these teaching endeavors depends on a student's ability to organize. Teaching organizational skills and 
teaching  language  skills  do  not  constitute  an  either-or  choice.  On  the  contrary,  spending  time  teaching 

 
48 
organizational  skills  "eventually  saves  time  by  facilitating  the  learning  of  content  material  and  creating  more 
effective techniques for test preparation" (Sedita 2006). 
Cultural preparation 
There  are  further  grounds  for  teaching  organizational  skills.  Most  English  as  a foreign  language (EFL) 
programs recognize that language goes hand-in-hand with culture, and they willingly accept  the challenge  to 
teach their students knowledge about the culture along with knowledge about the  language. Since many EFL 
students may one day come to an American or western-style academic institution or may one day work for a 
multinational  company,  teaching  organizational  skills  is  an  ideal  instructional  strategy  to  promote  cultural 
adjustment. Some  of  these  students  may  come from  cultures  that  are more  collectivistic  than  individualistic, 
that focus more on indirect than direct communication, and that give oral skills primacy over literacy (reading 
and writing skills). If the students are going to attend an institution of higher education or look for a job in a 
western-style  company,  they  should  be  prepared  to  handle  large  quantities  of  paper.  In  cultures  with  an 
emphasis on reading and writing, or literacy, people are held accountable for information they have received in 
written  form.  For  example,  professors  at  universities  in  the  United  States  might  include  test  dates  on  the 
syllabus  handed  out  at  the  beginning  of  the  semester  but  not  refer  to  those  dates  orally  in  class.  If  printed 
information  is  given  to  the  students,  the  students  are  responsible  for  knowing  that  information.  As  Robert 
Kaplan, professor emeritus at the University of Southern California, explains, "we have come to believe that the 
written" language "is inherently (or can be made to be) more accurate than the spoken variety" (Kaplan 1986, 
18). 
At  a  most  basic  level,  this  means  that  students  may  be  unfamiliar  with  having  to  sort  through  the 
copious amounts of printed material that abound in heavily literate cultures.  As  Marianne  Teras, a researcher at 
the University of Helsinki, explains in discussing immigrants' experiences in Finland, the great prevalence of paper 
"causes concern among immigrant students from countries where it is a scarce resource and thus uncommon in 
schools, or where learning practices involve textbooks and notebooks, not papers as such. Thereby, questions arise 
concerning how  to  read  papers,  how  to write  them,  how  to  take    care  of  them,  and how  to  organize  them" 
(Teras  2007,  142).  Even those of us acculturated into heavily literate societies struggle at times to organize  and 
prioritize  the  reams  of papers  that  surround  us daily.  For  those  who  have  not  needed  to  learn  and  hone 
skills for such tasks, managing papers can by itself become an overwhelming and confusing chore. 
Presenting vs. teaching 
Teaching organizational skills is  an active and on-going  exercise.  As with teaching any skill, it includes (1) 
explaining the purpose of the skill (e.g., explaining what mastery of the skill will do for a student), (2) presenting 
the  steps  involved in the  skill, (3)  giving students  ample  opportunities  to  practice  the  skill,  (4)  creating  and 
using multiple opportunities for reinforcing the skill, (5) periodically assessing the degree of mastery of the skill, 
and (6) following up with skill maintenance activities. 
At  this  point, one  devilishly  persistent  argument  crops  up.  The  teacher  thinks:  "Okay,  I  understand 
that some students might not have organizational skills, and I understand how useful they can be. I don't mind 
presenting some organizational skills during class time, but teaching organizational skills by applying the above 
six components is something else. First of all, I don't want to  take too much class time to do it, and secondly, 
these students are adults—if I present the concept, they should be able to implement it on their own." 
This is when we remind ourselves what it means to teach a content subject as opposed to a skill subject. Let 
us examine a basketball analogy. You can hand a student a book with all of the rules of the game. You can even 
have that student watch hours of basketball on television or at the gym. However, even if the student dutifully 
learns the rules and studies the game, there is little chance that he or she will play  the  game successfully the first 
time he or she steps onto the court. Performing a skill is as much about application of rules, movements, and 
patterns as it is about memorizing  them.  Moving  the  analogy  closer to home, we must  also  teach skills when we 
teach  language.  Only  a  poor  teacher  believes  that  providing  grammar  rules  fulfills  his  or  her  obligation  to 
students. Teachers know that students must see many examples, must be given many opportunities for practice, 
and must be caught making mistakes before they can approach mastery of the rules. It is the same with teaching 
organizational  skills.  Telling  students  to  organize  their  class  papers  and  explaining  the  importance of  this  may 
work as a reminder for those students who already have sound organizational skills, but chances are it will have a 
negligible effect on students with weak organizational skills. Telling is not the same as teaching, and hearing is not 
the equivalent of learning. 
Effective teaching of organizational skills 
A  common  approach  to  helping  students  whose  needs  might  be  labeled  by  some  as  "out  of  the 
mainstream" is the accommodation approach often used in adult education as a way to meet the guidelines of the 
Americans  with  Disabilities  Act  of  1990,  which  gives  equal  access  to  postsecondary  education  to  qualifying 
students  with  disabilities.  With  this  approach,  students  identify  themselves  to  their  instructor  and  provide 

 
49 
documentation of their disability to professionals on campus who then, along with the student, determine what 
accommodations  the  students  need.  These  accommodations  are  presented  to  the  instructor,  who  must  then 
either  incorporate  these  accommodations  into  the  curriculum  or  provide  them  separately  to  the  individual 
student. 
Of course, I am not suggesting that our students have any disabilities. My point is that instructors, when 
faced with students who are making insufficient progress, often try to implement stopgap measures to remedy 
the  situation  in  much  the  same  way  that  an  instructor,  when  faced  with  a  list  of  accommodations,  must 
scramble  to fulfill  these accommodations. This approach is tenable, to a certain extent, when an instructor is 
dealing with  a single  student.  Even so,  such  an  approach  singles  out  that  student,  which  can  put  him  or  her 
under a certain amount of stress. In a situation when multiple students need special accommodations, the result 
can be a haphazard curriculum that has lost its vision and continuity. Instead, it is a "putting out fires" approach 
to classroom instruction. 
Now, let's turn to the field of architecture. This sounds a bit strange, but we will go there via the field of 
adult education. Over the past decade, the field of adult education has taken the principle of universal design 
(UD)  from  the  field  of  architecture  and  has  created  a  new  paradigm  for  education.  UD  is  based  on  the 
principle  that diversity in the human population is the norm. Rather than letting diversity catch us off-guard, 
we  should plan for  it. Scott,  McGuire,  and  Shaw  (2003),  pioneers  in  the  application  of  UD  to  instruction, 
explain that when environments are designed with maximum accessibility for everyone involved, few, if any, 
need  special  accommodations.  This  is  true  for both  the design of  physical  environments  and  the  design  of 
learning environments. Whereas adapting to diverse instructional circumstances on an after-the-fact basis can 
be  difficult  and  time-consuming,  planning  for  diversity  from  the  start  has  the  potential  to  increase  the 
effectiveness of instruction (Scott,  McGuire,  and  Shaw  2003).  In  other  words,  building  basic  organizational 
skills into our curriculum from the start can result in a more cohesive, sequential curriculum for all students. 

жүктеу/скачать 2,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: