Б. Адамбаев апық
жүктеу/скачать 4,19 Mb. Pdf көрінісі
|
adambaev baltabai khalyk danalygy
| Құлан, қы рда,
ң ұ н д ы з суда; Ж а н д ы д а б а л ы қ үлкен, ж ансызда қам ы с үл к ен ; Таутекенің тасқа іиықпаса, тұяғы қ ы ш ид ы ; Ү й ір лі қ ү л а н а қ с а ғы н б ілдірм ес; А й ж арық — қ о я н а р ы қ ; Б а б а бүркіт б а р л а п ұш ады, б а л а бүркіт п а р л а п ұшады, дейтін м а қ а л д а р а т а л ға н ж а н у а р л а р д ы ң қасиеттері мен бірге а ң шы к а у ы м н ы ң б а қ ы л а ғ ы шт ы ғ ын , с ыншылдығ ын т а н ытад ы. М а қ а л - м ә т е л д і ң білім берерлі к бір мәні осын- д а . А ң ш ы л ы қ — қ а з а қ ш а р у а с ы н ы ң күн көріс кәсібі ғ а н а емес, сонымен қ а т а р ж а с т а р д ы еңбекке, ерлі кке баулып, ж а т т ы қ т ы р а т ы н өнер-білімі, ойын-сауығы, сайыс-спорты. С о н д ы қт а н м а қ а л - м ә т е л д е р д е кез келген аң шы құралда* 24 ры мен ж а н у а р л а р а т а л а бермейді, с а да қ , м ы л т ы қ сияқ- ты қ а р у - с а йм а н д а р , ж ү й р і к ат, қ ұ м а й т азы, қ ы р а н бүркі т с и яқ ты ж а н у а р л а р , . құс та р м а қ т а л а д ы . А ң ш ы л ы қ ер ек ше ептілікті, е ң б екк ер л і кті , тіпті ерлік- ті керек етеді. С о нд ық т ан б ол а р Аристоте ль а ңш ы ны «өнерлі ж а н д а р » деп ата ған . Өнерлі, а қ ы л ды , а й л а л ы а ң ш ы л а р д ы Қ ү р а л а й д ы к ө зге атқан мерген; Ш ы н а ң ш ы н ы ң а л д ы н а а ң н ы ң өзі к е л е д і деп м а р а п а т т а у м е н к а т а р х а л ы қ аң а у л а у әдісін білмей, үйренбей, әлін білмей, ә л е к к е түсу ші л е рді Ж а м а н м ерген б ір теке атқан жеріне үш барады ; б а л ы қ а у л а й а л м а ғ а н суды л а й л а р ; А ң таппаған атынан көрер, ата а л м а г а н мы лты ғынан к ө р ер деп м ы с к ы л д а й д ы , А с п а н д а ғ ы тырна- н ы устаймын деп, қ о л ы ң д а ғ ы ш ы м ш ы ғ ы ң н а н а й р ы л м а ; А с п а н д а ғ ы с ү ң қ а р д а н щолдағы тұрымтай артьіқ деп ес- кертеді. Кейінірек аң, құс, б а л ы қ а у л а у қ а з а қ ш а р у а с ы н ы ң көмекші кәсібіне а йн ал ғ а н д а негізгі кәсібі — м а л өсіру болған. С о н д ы қ т а н да х а л ы қ м а қ а л - м әт е л д е р і н і ң көбі малмен б ай ла ныс т ы туған. М а л ы б ірдің — жаны б і р ; М а л аш у ы — жан аш уы; А ғ а й ы н — ащы, м а л — түщы дейді халык. Қ а з а к м а л ы ны ң — а л д ы қой. Қ о й д ың еті мен сүті — ас, жүні мен терісі — киім әрі б асп ан а. Он ы ң үстіне кой — ө сі мтал ж ә не қ о л б а л а мал. С о н д ы қ т а н қ а з а қ Бі- ріниіі б а й л ы қ — д е н с а у л ы қ , е к ін ш і б а й л ы қ — ақ ж аулы қ, уш ін ш і б а й л ы қ — он саулык, деп, қойды төрт т үл і кті ң ал ды санаған. Өйткені Семіздікті қ о й ға н а көтереді; То- ғ ы з қабат торқадан тоқтышақтың терісі артық ; Қ ой а л- ты кү н а ш т ы щ а іиыдайды. Міне, бұдан ш а р у а н ы ң күн көрісі үшін қой дың қ а н д а й касиетті мал екенін а ң ғ а р у қиын емес. Қ о й — о р м а н д о - ғайы, өзен-көлі кем, қысы қ а т а л , же рі шел, қ а р а отты да- л а л ы к ж е р де ы ст ы қ - с уы қ қа төзімді, ж а з ы - қ ы с ы ез аяғы- нан ж а й ы л а т ы н ж ә н е қ үд ық т а н , қ о лд ан с у а р ыл а т ы н мал. Со нд ықтан көптеген м а қ а л д а р д а М а л д ы б а қ с а ң жүктеу/скачать 4,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|