467
– саноқ сонга
-(и)нчи
аффиксининг қўшилишидан предметнинг
тартибига кўра муносабатини ифодаловчи грамматик маъно ҳосил бўлади:
биринчи, ўнинчи
.
– саноқ сонга
-ов, -ала
аффиксининг қўшилишидан предметнинг
гуруҳини, тўдасини ифодаловчи грамматик маъно ҳосил бўлади:
иккови,
учаласи
.
– саноқ сонга
-та+ча, -лаб
аффиксининг қўшилишидан предметнинг
тахминий ҳисобини ифодаловчи грамматик маъно ҳосил бўлади:
ўнтача,
юзлаб
.
– саноқ сонга
-та+дан
аффиксининг қўшилишидан предметнинг
тақсимини ифодаловчи грамматик маъно ҳосил бўлади:
иккитадан,
ўнтадан
.
2. Ҳисоб сўзи (
жуфт, грамм, дона
,
метр
) билан қўлланилиши унинг
ўзига хослигини белгиловчи муҳим омилдан бири.
3. Синтактик категория чекланган воқеланишга эга.
4. Сон ясалиш хусусиятига эга эмас. Бироқ сондан бошқа сўз туркуми
ясалади:
бирлашмоқ, иккиланмоқ, бешлик
каби.
Сон қуйидаги синтактик хусусиятга эга.
5.
Сон
отдан
олдин
келиб,
асосан
аниқловчи
вазифасини бажаради.
6.
Сон чекланган даражада бўлса-да гапнинг барча бўлаги вазифасида
кела олади.
7.
Сон от олдида аниқловчи вазифасида келганда у
билан бирга
ажралмас бирикмани вужудга келтиради:
икки талаба келмади
бирикувида
икки талаба
ажралмас бирикма бўлиб, битта бўлак,
икки
сўзи
эса бўлакнинг бўлаги вазифасида келган.
8.
Сон ва сифатни аниқловчи сифатида қўллашга тўғри келганда
аввал сон, кейин сифат жойлашади:
учта аълочи талаба, бешта илғор
теримчи
.
Достарыңызбен бөлісу: