ма, ме, ба, бе, па, пе.
3)
Ала-ма, алмай-ма? Бере-ме, бермей-ме? Сол көрінген адам-
ба, мал-ма? Ақ-ба, көк-пе? Осының оңды-ақ-па? Сен жақсы-
ақ-бысың? көшірме алған-на екем? Арыз беріп-пе едіңіз?
Бұл «ма, бе, ба, бе, па, пе»-лерді бірдеме сұрағанда қол-
данады. Бұлардың сызықша мен жазылуын сұрау мəнісінде
айтылғаннан білеміз.
Сұрау болмай, бұйрық есебінде айтылатын «ма, ба»-лар
бірге жазылады; мысалы: «айтсада, болма», «оған бермеңіз»,
«қолымда қақпа», «олай жазба» дегенде.
ғой, қой.
4)
Ол жарайды-ғой, мұндай жұмыс бұрын-да болған-ғой,
оған айту керек-қой, ол ауыл тем шет-қой, бара берсек,
ауыл көп-қой.
«Ғой, қой» қашан да сызықшамен жазылады, соны еске
тұту керек; басқа ереже керек емес.
ақ.
5)
Кісі-ақ екенсің. Сөзің сөз-ақ. Жалғыз-ақ түйіні жоқ. Мал
аман, жалғыз-ақ жалғыз ақ қой көрінбейді, жолда бір ақ,
бір қара сыйыр көрдім, бір-ақ сіздің сыйырға ұсамайды.
Бір нəрсенің түгі түсін көрсететін «ақ» бөлек сөз боп жа-
зылады да, сөзді нығыздау үшін жалғанатын «ақ» сызықша
мен жазылады.
еке, ай, ау.
6)
Əже еке-ау, мен өлді деп өле көрме.
Арқама артып жібергенде: молда еке-тай-ай! – дедім.
Қарындасым шалға беріп жатқанда «аһа» еке-тайым-
ау» деп жылады.
«Жаралы жан» да «ой, пірім-ай, Алла-ай, жасаған» де-
ген сөз бар.
Жаным-ау, өзің не айтып тұрсың? Сені мен бір ойран
салмаса игі едім.
Ай, һай, жарықтық-ай! Ой-һай, заман-ай! Уаһ, дарый-
ғаай, сондағы көңілім-ай!
Сол өзі мені отыртып кетпесе игі еді.
«Еке» бірге жазылсын деп жүрміз. Өйткені сол сияқты
жұрнақтар бірге жазылады. Көптің ұйғаруы да бірге жазу
жағында.
«Ай», «ау»-лар сөзге тіркелгенде, бірге жазылып, сөзден
бұрын келгенде бөлек жазылсын деп жүрміз. Бұл жобада
қабылданатын сияқты.
Жүсіпбек Аймауыт ұлы
20 əпірел
Достарыңызбен бөлісу: |
