вОпРОСы ИмплЕмЕНтАцИИ НЕкОтОРых АктОв ЕДИНОгО
ЭкОНОмИЧЕСкОгО пРОСтРАНСтвА в НАцИОНАлЬНОЕ
зАкОНОДАтЕлЬСтвО РЕСпублИкИ кАзАхСтАН
№ 4 (28) 2012 г. Вестник Института законодательства Республики Казахстан
76
теория имплементации (от англ. «imple-
mentation» - осуществление, претворение в
жизнь) является одной из наиболее распростра-
ненных теорий права, опосредующей комплекс
мероприятий, направленных на признание юри-
дической силы и организационное обеспечение
осуществления международных правовых норм
внутри государства [2, c. 93]. При этом во многих
странах этот термин означает «осуществление»,
«реализация» норм на территории того или иного
государства. Ученые-юристы разных стран (СНГ,
западных государств) термин «внедрение» обо-
значают следующими терминами. так, профес-
сор И.И. Лукашук считает, что непосредственное
применение норм международного права в наци-
ональном праве следует называть «прямой транс-
формацией», «инкорпорацией» [3, c. 224], другие
российские ученые [4] считают, что этот процесс
целесообразней именовать «генеральной транс-
формацией», «автоматической инкорпорацией»,
«рецепцией», западный ученый Я. Броунли также
говорит об «инкорпорации»[5, c. 46-48], другие
западные ученые предлагают термин «адаптация»
[6]. Но, несмотря на некоторые отличия в обозна-
чении этого термина, неизменным остается одно
– осуществление международных обязательств за
счет использования механизма имплементации
предопределяется требованиями одного из им-
перативных принципов международного права
– принципа добросовестного выполнения между-
народных обязательств, а в более узком смысле
– принципа pactasuntservanda (договоры должны
соблюдаться).
в условиях начала работы единого эконо-
мического пространства (еЭП) в составе трех
государств: Белоруссии, Казахстана и России
возникают вопросы, касающиеся действия норм
международного права на территории суверен-
ной страны, находящейся в новых условиях
добровольного ограничения суверенитета в ка-
честве члена регионального объединения госу-
дарств.
в этом отношении в Республике Казахстан
приняты соответствующие законодательные
меры по обеспечению имплементации актов
единого экономического пространства в нацио-
нальное законодательство. так, например:
1. во исполнение Соглашения о единых прин-
ципах и правилах технического регулирования
принят Закон Республики Казахстан от 10 июля
2012 года № 31-V «О внесении изменений и до-
полнений в некоторые законодательные акты Ре-
спублики Казахстан по вопросам технического
регулирования и метрологии», в котором урегу-
лированы следующие вопросы:
- разработка и принятие технических регла-
ментов осуществляется в целях обеспечения
защиты жизни и (или) здоровья человека, иму-
щества, окружающей среды, жизни и (или) здо-
ровья животных и растений, предупреждения
действий, вводящих в заблуждение потребите-
лей, а также в целях обеспечения энергетической
эффективности и ресурсосбережения.
- продукция, в отношении которой принят
технический регламент (технические регламен-
ты), выпускается в обращение на таможенной
территории таможенного союза при условии,
что она прошла необходимые процедуры оценки
(подтверждения) соответствия.
- обязательное подтверждение соответствия
продукции требованиям технических регламен-
тов осуществляется в формах декларирования
соответствия или сертификации.
- установлена ответственность за несоблюде-
ние требований технических регламентов, а так-
же за нарушение процедур проведения оценки
(подтверждения) соответствия продукции тре-
бованиям технических регламентов [7].
2. в соответствии с Соглашением о единых
принципах и правилах регулирования деятель-
ности субъектов естественных монополий, уста-
новлен закрытый перечень видов и сфер дея-
тельности субъектов естественных монополий,
при этом функции регулирования деятельности
субъектов естественных монополий закрепляют-
ся за национальными регуляторами [8].
во исполнение Соглашения принят Закон Ре-
спублики Казахстан от 4 июля 2012 года № 25-V
«О внесении дополнений и изменений в некото-
рые законодательные акты Республики Казах-
стан по вопросам электроэнергетики, инвести-
ционной деятельности субъектов естественных
монополий и регулируемого рынка» [7].
3. Соглашением о государственных (муници-
пальных) закупках установлены следующие по-
ложения:
- Национальный режим - равный доступ по-
ставщиков трех Сторон к закупкам друг друга.
- единые требования к торгам - объективные
критерии допуска на торги и определения побе-
дителей торгов, запрет на «затачивание» техни-
ческих характеристик под конкретного или на-
ционального поставщика и т.д.
- единый перечень способов закупок (конкур-
сы, аукционы, котировки, биржевые торги, един-
ственный поставщик) с правом Сторон опреде-
лять особенности закупок (включая расширение
способов).
- единые национальные информационные ре-
сурсы в сети Интернет о закупках с бесплатным
доступом на веб-порталы.
- единые требования к проведению закупок в
электронном формате, в т.ч. общий для трех Сто-
рон перечень продукции, закупки которой осу-
ществляются способом электронного аукциона
(соответствует текущему российскому) [8].
в целях исполнения положений указанного
Соглашения принят Закон Республики Казахстан
77
Международное право и сравнительное правоведение
от 13 января 2012 года № 543-IV «О внесении
изменений и дополнений в некоторые законода-
тельные акты Республики Казахстан по вопро-
сам государственных закупок» [7].
4. Соглашение о порядке организации, управ-
ления, функционирования и развития общих
рынков нефти и нефтепродуктов Республики Бе-
ларусь, Республики Казахстан и Российской Фе-
дерации закрепило:
- Обеспечение свободного обращения нефти
и нефтепродуктов в еЭП.
- Обеспечение доступа к системам транспор-
тировки нефти и нефтепродуктов на одинаковых
условиях для хозяйствующих субъектов Сторон
независимо от того, резидентом какой из Сторон
они являются.
- Установление тарифов на транспортировку
нефти на одинаковых условиях для хозяйствую-
щих субъектов государств еЭП.
- Унификация норм и стандартов на нефть,
нефтепродукты [8].
в целях реализации положений Соглашения
принят Закон Республики Казахстан от 20 июля
2011 года № 463-IV«О государственном регули-
ровании производства и оборота отдельных видов
нефтепродуктов» [7].
5. Договором о порядке перемещения физи-
ческими лицами наличных денежных средств и
(или) денежных инструментов через таможен-
ную границу таможенного союза от 5 июля 2010
года установлено:
- ввоз и вывоз физическим лицом наличных
денежных средств и (или) дорожных чеков на
таможенную территорию таможенного союза
осуществляется без ограничений в следующем
порядке:
- при единовременном ввозе и вывозе налич-
ных денежных средств и (или) дорожных чеков
на общую сумму, равную либо не превышаю-
щую в эквиваленте 10 тысяч долларов Сша,
указанные денежные средства и (или) дорожные
чеки не подлежат таможенному декларированию
в письменной форме;
- при единовременном ввозе и вывозе налич-
ных денежных средств и (или) дорожных чеков
на общую сумму, превышающую в эквиваленте
10 тысяч долларов Сша, указанные денежные
средства и (или) дорожные чеки подлежат тамо-
женному декларированию в письменной форме
путём подачи пассажирской таможенной декла-
рации на всю сумму ввозимых наличных денеж-
ных средств и (или) дорожных чеков.
- единовременный ввоз и вывоз физическим
лицом наличных денежных средств и (или) до-
рожных чеков на общую сумму, равную либо не
превышающую в эквиваленте 10 тысяч долларов
Сша, может быть задекларирован в письменной
форме по желанию физического лица.
- ввоз и вывоз физическим лицом денежных
инструментов, за исключением дорожных чеков,
осуществляется при условии таможенного де-
кларирования в письменной форме путём подачи
пассажирской таможенной декларации.
в случаях ввоза на таможенную территорию
таможенного союза или вывоза с этой терри-
тории физическим лицом наличных денежных
средств и (или) дорожных чеков перерасчёт в
доллары Сша осуществляется по курсу, уста-
новленному в соответствии с законодательством
той Стороны, через государственную границу
которой перемещаются такие наличные денеж-
ные средства и (или) дорожные чеки, на день
подачи пассажирской таможенной декларации
таможенному органу [8].
во исполнение норм Договора принят Закон
Республики Казахстан от 6 января 2012 года №
530-IV «О внесении изменений и дополнений
в некоторые законодательные акты Республики
Казахстан по вопросам валютного регулирова-
ния и валютного контроля» [7].
6. Соглашением о единых принципах регули-
рования в сфере охраны и защиты прав интел-
лектуальной собственности от 9 декабря 2010
года установлены следующие положения:
- Правообладатель, имеющий достаточные
основания полагать, что может иметь место на-
рушение его прав в соответствии с законодатель-
ствами государств-членов таможенного союза и
(или) законодательством таможенного союза в
сфере интеллектуальной собственности в связи
с перемещением товаров через таможенную гра-
ницу таможенного союза или при совершении
иных действий с товарами, находящимися под
таможенным контролем, вправе подать заявле-
ние о включении объекта интеллектуальной соб-
ственности в единый реестр.
- Правообладатель при этом обязан в течение
одного месяца со дня направления уведомления
о принятии решения о включении объектов ин-
теллектуальной собственности в единый реестр,
представить договор (договоры) страхования от-
ветственности за причинение имущественного
вреда лицам в связи с приостановлением выпу-
ска товаров, имеющий (имеющие) юридическую
силу во всех государствах-членах таможенного
союза. При этом страховая сумма должна быть
не менее 10 тысяч евро [8].
во исполнение Соглашения принят Закон Ре-
спублики Казахстан от 12 января 2012 года №
537-IV «О внесении изменений и дополнений
в некоторые законодательные акты Республики
Казахстан по вопросам интеллектуальной соб-
ственности» [7].
7. Соглашением о правовом статусе
трудящихся-мигрантов и их семей и Соглаше-
нием о сотрудничестве по противодействию не-
легальной трудовой миграции из третьих госу-
дарств от 19 ноября 2010 года предусмотрено:
№ 4 (28) 2012 г. Вестник Института законодательства Республики Казахстан
78
- Равные права на трудовую деятельность без
учета ограничений по защите национального рын-
ка труда, а трудящимся-мигрантам не требуется по-
лучения разрешений на осуществление трудовой
деятельности на территориях государств Сторон.
- трудовые отношения трудящегося-мигранта
с работодателем регулируются законодатель-
ством государства трудоустройства и оформля-
ются путем заключения трудового договора.
- Освобождение от регистрации в течение 30
суток с даты въезда на территорию государства
трудоустройства.
- в случае потери работы после 3 месяцев
пребывания в стране, возможность в течение 15
дней найти новую работу.
- Доступ к медицинской помощи и социально-
му страхованию в рамках добровольной системы
страхования [8].
в целях реализации данного Соглашения,
принят Закон Республики Казахстан от 22 июля
2011 года № 478-IV «О внесении изменений и
дополнений в некоторые законодательные акты
Республики Казахстан по вопросам миграции
населения» [7]. Однако многие нормы Соглаше-
ния не были приведены в соответствие с нацио-
нальным законодательством, в особенности, в
отношении трудовой миграции.
в данный момент Парламентом рассматри-
вается проект Закона Республики Казахстан «О
внесении изменений и дополнений в некоторые
законодательные акты Республики Казахстан по
вопросам трудовой миграции» [7].
Принятые законодательные меры Республи-
кой Казахстан еще раз доказывают и ярко под-
черкивают важность принятых республикой на
себя международных обязательств. Однако дан-
ный процесс не завершен и требует принятия це-
лого ряда законодательных актов во исполнение
международно-правовых актов (соглашений, до-
говоров, решений еЭК) еЭП.
так, в частности, нормы Соглашения о еди-
ных принципах и правилах конкуренции от
9 декабря 2010 года, Соглашения о единых пра-
вилах государственной поддержки сельского хо-
зяйства 9 декабря 2010 года и ряда Соглашений
по таможенно-тарифному регулированию пока
не имплементированы в национальное законода-
тельство Республики Казахстан, но это, думает-
ся, вопрос времени.
в настоящее время современные условия
диктуют необходимость выверенных подходов
к выполнению международных договоров и их
законодательного отражения. При этом всегда
следует помнить о важности своевременного
приведения внутригосударственных процедур
гармонизации и унификации, поскольку их не-
своевременное завершение сдерживает интегра-
ционные процессы между государствами.
Список литературы
1. Идея, опередившая время. Интервью Президента Казахстана информационным агентствам
РИа Новости и Интерфакс http://www.kazpravda.kz/k/1279195455/2011-11-22
2. Каширкина а.а. Имплементация международно-правовых принципов и норм в национальное
законодательство. Международное и национальное законодательство / Институт законодательства и
сравнительного правоведения при Правительстве РФ. – М.: Эксмо, 2009. – 704 с.
3. Лукашук И.И. Международное право. – Общая часть. – Москва. – 1997. – С. 224.
4. Например, У.т.Усенко, С.в.Черниченко, М.И. абдулаев.
5. Brownlie I. Principles of Public International Law. – Oxford. – 1998. – P. 46-48.
6. Сарсембаев М.а. Рукописный материал. - С. 1.
7. Официальный сайт поисковой системы Министерства юстиции Республики Казахстан: www.
adilet.minjust.kz
8. Официальный сайт евразийской Экономической Комиссии: www.tsouz.ru
Мақалада Біріңғай экономикалық кеңістігінің кейбір актілерін Қазақстан Республикасының
ұлттық заңнамасына имплементациялау мәселелері қарастырылған.
Түйін сөздер: имплементация, имплементация механизмі, БЭК, КО, ЕурАзЭҚ.
В статье раскрываются вопросы имплементации некоторых актов Единого экономического
пространства в национальное законодательство Республики Казахстан.
Ключевые слова: имплементация, механизмы имплементации, ЕЭП, ТС, ЕврАзЭС.
79
Международное право и сравнительное правоведение
The article describes issues on implementation of certain acts of the Common Economic Space into the
national legislation of the Republic of Kazakhstan.
Keywords: Implementation, implementation mechanisms, CES (Common Economic Space), CU (Custom
Union), EurAsEC.
Айдар маратұлы Сәрсенов,
ҚР Заң шығару институты халықаралық заңнама және салыстырмалы құқықтану бөлімінің бас
сарапшы-бастығы, Ph.D докторы
мүслім ханатұлы хасенов,
Л.Н. Гумилев атындағы еуразия ұлттық университетінің 2-ші курс магистранты
бірыңғай экономикалық кеңістіктің кейбір актілерін Қазақстан Республикасының ұлттық
заңнамасына имплементациялау мәселелері
Сарсенов Айдар маратович,
главный эксперт-начальник отдела международного законодательства и сравнительного право-
ведения Института законодательства РК, доктор Ph.D
хасенов муслим ханатович,
магистрант 2-го курса евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева
вопросы имплементации некоторых актов Единого экономического пространства в нацио-
нальное законодательство Республики казахстан
Sarsenov Aidar Maratovich,
Main Expert-Head of the International Legislation and Comparative Law Department of the Legislation
Institute of the Republic of Kazakhstan, PhD
Khassenov Muslim Khanatovich,
Graduate student of the 2nd course Lev Gumilev Eurasian National University
Issues on implementation of certain acts of the Common Economic Space into the national legislation
of the Republic of Kazakhstan
№ 4 (28) 2012 г. Вестник Института законодательства Республики Казахстан
80
2012 жылдың 1 қаңтарынан бастап еура-
зиялық экономикалық қауымдастықтың біртұтас
экономикалық кеңістігінің қызмет етуі кейбір
сыртқыэкономикалық
қатынастарды
қайта
қарастыру мәселесін туындатты. еуразиялық
экономикалық қатынастарды одан әрі дамы-
ту, жетілдіру туралы Қазақстан Республикасы
Президентінің жолдауында былай деп көрсетілген:
«Біз ХХІ ғасырдағы жаһандық сын-қатерлерге
еуразиялық интеграцияны тереңдетумен жауап
берудеміз. Біз Ресеймен және Беларусьпен бірге
Біртұтас экономикалық кеңістік қалыптастырдық,
еуразиялық экономикалық одақ құруға келе жа-
тырмыз» [1, 2].
Осындай аса маңызды міндеттерді атқаруда
Біртұтас экономикалық кеңістіктің қызмет етуі
ауқымында ратификацияланған халықаралық
шарттар нормаларын ұлттық заңнамаға им-
плементациялау өзекті болып табылады.
Халықаралық шарттар нормаларын имплемен-
тациялау және ұлттық заңнаманы кодификация-
лау еуразиялық интеграцияны тереңдетуге үлес
қосады.
Бүгінгі таңдағы тәуелсіз Қазақстан заң-
намасының дамуының ерекшеліктерінің бірі
оны түбегейлі жаңарту болып табылады. Өзінің
мазмұндық сипаты жағынан жаңа заңнама
елдегі қоғамдық саланың барлығына қатысты
реформалардың мағынасы мен мақсатына
сәйкес болуы керек. Сондықтан да заңдарды
белгілі тәртіпке келтіру ісінде нормативтік
құқықтық актілерді толыққанды жаңарту идея-
сы алға шығады. «Қазақстанды әлеуметтік
жаңғырту: Жалпыға Ортақ еңбек Қоғамына
20 қадам» мақаласында елбасы заңнаманың
жүйелі түрде дайындалып қоғамдағы ең өзекті
мәселелерді шешу қажеттілігіне аса назар ауда-
рады: «Қазақстан қоғамын төменгі басты инди-
каторлары көрсетілген әлеуметтік стандарттар
мен әлеуметтік құқыққа кепілдіктер туралы заң
қажет. Парламентке таяудағы сессиялар кезінде
неғұрлым қажет етілетін заңдық актілерді
қараған жөн болады. Мұнда жаңа заңдардың
тиісті мәселелерді кешенді шешуін, олардың
тікелей әрекет етуін, қазақстандықтардың күткен
үміттеріне сәйкес келуін, халықтың өмірін
қолайлы да ыңғайлы етуін, бәріне түсінікті де
қолжетімді болуын ереже есебінде басшылыққа
алу керек. Депутаттар өз жұмыстарын белсенді
ете түсуге міндетті. Және осылардың бәрімен
заңдарды жаңалау аяқталмайды. төменде
әлеуметтік жаңғырту басымдықтары аясында
нақты заң актісі жөніндегі басқа да тапсырмалар
түйінделген» [2, 2].
Ұлттық заңнаманы түбегейлі жаңарту ең ал-
дымен, заңнаманың ең басты салаларында жаңа
жүйе негіздеуші заңдарды қабылдауды қажет
етті. тәуелсіздігімізді қайта жаңғыртқан 1990
жылдардан бастап қызмет атқарып тұрған кейбір
кодекстерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу,
жинақтаушы сипаттағы жаңа заңдар бастады.
Қазақстан заңнамасын жаңарту және жүйеге
келтіруде қабылданған азаматтық, Салық,
Қылмыстық, Жер, Экологиялық, Кеден және
бірқатар процессуалдық кодекстердің мәні өте
зор.
Сонымен
қатар
кейбір
жағдайларда
кодекстердің негізделуі терең кодифика-
циялауды жүргізбестен жүзеге асырыла-
ды. Кодификациялаудың бағдарламасы бол-
мағандықтан кодекстерді қабылдағаннан кейін
заңдар мен заңға тәуелді актілердің жинағы дай-
ындалып, кодекстің қабылдануымен мағынасын
жоғалтқан көптеген актілер өзгеріссіз қалып,
кодекстердің реттеушілік көлемі жағынан
аздығы байқалып, бірыңғай қағидаттар мен
методологиялық әдістердің жоқтығы айқын
көрінеді. Осы орайда заңгер-ғалымдардың мына
бір пікірлері бұл мәселенің мәнін аша түседі:
«Нельзя не согласиться с тем, что пока не впол-
не ясны критерии выбора кодекса как одной из
форм законов; на практике нередко кодекс «воз-
никает» на пустом месте при отсутствии на-
копленного нормативного материала когда, по
сути дела, нечего кодифицировать» [3, 3].
Кейбір кодекстерде заңдық-техникалық
біРыңғАй ЭкОНОмИкАлыҚ кЕңіСтіктің ҚызмЕт Етуі
АуҚымыНДА ұлттыҚ зАңНАмАНы
ЖүйЕлЕу мәСЕлЕлЕРі
Ибрагимов Жамаладен Ибрагимұлы,
ҚР Заң шығару Институты халықаралық заңнама
және салыстырмалы құқықтану бөлімінің жетекші ғылыми
қызметкері, тарих ғылымдарының кандидаты, доцент
81
Международное право и сравнительное правоведение
сипаттағы кемшіліктер кездесіп, нормалардың
жүзеге асырылуының құқықтық тетіктері нақты
көрсетілмейді.
Қазақстанның қазіргі таңдағы құқықтық
жүйесінің жағдайы әлеуметтік-экономикалық
өзгерістерді қамтамасыз етуге бағытталған
заңнама жүйесінің негізгі бөлігінің қарқынды
дамуымен сипатталады. Бүгінгі күні елімізде жы-
лына шамамен 100-ден аса заңдар қабылданып,
ол құқықшығармашылығының өзіндік серпілісін
көрсетеді. Заң шығару қызметінің өте жедел да-
муы нормативтік құқықтық актілерді қабылдаудың
белгілі тәртіпсіз қабылдануына, жүйесіздігіне
әкеледі. Мұндай жағдайда заңшығарушының ал-
дында заңнаманы қайта құруға және жаңартуға
әкелетін кодификациялау жұмысын жүргізу
мәселесі тұрады. Өтпелі кезеңдердегі құқықтық
реттеудің орнықсыз, тұрақты емес сипатын еске-
ре отыратын болсақ, осындай жұмыстың нәтижесі
әр түрлі сипатта болады.
Жүйелеудің логикасына сәйкес, құқықтық
жүйенің
дамуының
заңдылығына
орай,
көлемді кодификациялау нормативтік матери-
ал тұрақтанған кезде жүргізілуі қажет деп ой-
лаймыз. Заңнаманы түбегейлі өзгерткен кезде,
нормативтік құқықтық актілерді біріктіру және
кодификациялау мәселесі айқын көрінбейді.
Кейбір заңгерлер өтпелі кезеңдерде кодекстерді
қабылдауды қате деп санап, ол кезеңде про-
цессуалды
кодификацияланған
актілерден
басқа кодекстерді қабылдауға мораторий жа-
риялауды ұсынады. Бұл мәселеге қатысты
заңгер-ғалымдардың көзқарастары бойынша
өтпелі кезеңде қабылданған кодекс құқықтық
шаралардың келісілген жүйесі бола алмайды:
«Кодекс, принятый в переходных условиях, в
принципе, не может являть собой согласованную
систему правовых мер. есть ли смысл в приня-
тии крупноблочных, устойчивых кодифициро-
ванных актов права, если преобразования, итоги
которых они призваны закрепить, еще не завер-
шены?» [4, 59-61].
Кодификация заңнаманың дамуында ке-
лісілген жүйенің тұрақтылығын орнықтыруда
үлкен роль атқарады. Сондықтан алғашқы
кодификациялау жұмыстары өтпелі кезеңде
нормативтік материалды біртіндеп бекіту, коди-
фикация үрдісіне заңнаманың жаңа деңгейлері
мен қырларын кірістіру арқылы жүргізілгені
дұрыс. Бірақ кодификация өз нәтижесін
жеткілікті деңгейде дамыған, қалыптасқан,
тұрақты құқықтық жүйе кезінде бере алады.
Өтпелі кезеңде кодификацияланған актілердің
өзі құқықтық жүйенің тұрақты элементі, тірегі
ретіндегі басты сапасын жоғалта бастайды.
Өте қарқынды экономикалық және әлеуметтік
өзгерістер жағдайында заңнаманың көптеген
өзгерістерге ұшырайтындығына барлығымыз
куәміз. Осындай жағдайда қабылданған
кодекстердің әлсіз жақтары көбірек болып,
оларды қабылдағаннан кейін де бірден көптеген
өзгерістер енгізуге тура келеді. Заңнамаға
толықтырулар мен өзгерістердің жиі енгізілуіне
қатысты мәселеге қатысты біздің ойымызды
мына бір пікір де толық қуаттайды: «Справедли-
вости ради следует сказать, что процесс измене-
ния законодательства неизбежен. Количественно
увеличивающуюся и изменчивую совокупность
юридических норм (а тем более в переходные
периоды) приходится постоянно «корректиро-
вать, приводить в соответствие с новыми реали-
ями, подгонять под международные стандарты»
[5, 204].
Бірақ бұл үрдіс ешқандай ретсіз жүргізіліп,
үнемі өзгертуші әдеттерге айналып кетпеуі
қажет. Бүгінде заңдық күші бар кодекстер-
ге ешқандай тұжырымдамалық дайындықсыз
өзгерістер енгізу әрекеттері барлық заңгерлерді
алаңдатады.
Сонымен кодификация заңнама дамуының
жетілдірілген нысаны ретінде, қоғамдық
үрдістердің жайлылығы, құқықтық реттеудің
тұрақтылығы мен орнықтылығы кезеңінде ерек-
ше нәтижелі болады. Бірақ кейбір жағдайларда
кодекстердің қабылдануы, оның сипаты мен
заңнама дамуындағы әр түрлі басымдығына бай-
ланысты кейбір ықшамды құқықтық міндеттерді
шешуі мүмкін. Осы орайда заңгерлердің мына
бір пікірін әбден қолдауға болады: «с учетом по-
вышенного динамизма правового регулирования
систематизация законодательства в переходных
условиях должна носить избирательный, диффе-
ренцированный характер» [4, 61].
Бұл көзқарастың қазіргі ұлттық заңнаманы
жіктеу, жүйелеу әдіс-тәсілдерін қалыптастырып,
негіздеу кезінде үлкен мәні бар.
Қазіргі заманғы құқықтық әдебиеттерде
кодексті ерекше заң ретінде түсіндіретін пікірлер
кездеседі. Осы орайда кейде кодификациялаудың
алдына оған ешқандай қатысы жоқ міндеттер
қойылады. Заңгерлер кейбір кездерде ко-
дификациялаудан көп нәтижелерді, әсіресе
заңнаманың тұрақсыздығы кезінде, оған тиісті
емес қызметтердің атқарылуын күтеді. Өтпелі
кезеңдегі заңдардың қабылдануына байланы-
сты ғалымдардаң ойлары бойынша мынадай
мәселелерге назар аударылуы қажет: «переход-
ный период целесообразно «готовить и прини-
мать не многочисленные частного плана законы,
а крупные, полноценно регулирующие большие
сферы общественных отношений кодификаци-
онные акты. Пусть они будут недолговечны, но
при такой законодательной политике эволюция
завершится быстрее» [6, 175].
Ұлттық заңнаманы халықаралық құқықтың
дамуы ауқымында кодификациялау мәселесі
де өзекті болып табылады. Халықаралық
қатынастардың жаңа нысандарының дамуы,
№ 4 (28) 2012 г. Вестник Института законодательства Республики Казахстан
Достарыңызбен бөлісу: |