Бағдарламасы бойынша жарық көрді Сәдуақас Т. С 28 Шығармалар жинағы. Алматы: «Сораба» қоғамдық қо

60
Ғасырлардың сырларын ол ұрпақтың 
Зердесіне әсем саз ғып құяды.
Білем, білем намысыңның нарлығын, 
Бір өзіңде жеті өнердің барлығын. 
Сал Біржандай сал әніңе асқақтай, 
Сері Ақандай селдет сезім жаңбырын.
Тасыт-тасыт, құйқылжыта төгілдір, 
Көк өзендей күркіресін көңіл бір. 
Шырқау ұшып шағаласы шабыттың,
Шалқи берсін шат-шадыман өмір бұл.
ЖИЫРМА БЕС
Жігері жиырма бестің осы ма екен, 
Кеудемді қиындарға тосып өтем. 
Тәкаппар асуларға атой салып, 
Жаны ізгі жанның бәрін досым етем.
Жырламай, қайран жастық, тынар ма үнің, 
Әсте бір арылмайды-ау құмарлығым. 
Көңілім көк теңіздей көбік шашпай, 
Жас жаным қалай тыншып тұрар бүгін.
Биіктен биіктерге қарғып аттар, 
Көсіліп көңілдегі арғымақтар; 
Мен бүгін тағат таппай заулап келем, 
Қол бұлғап асыл арман, нұрлы бақтар.
Армысың, жиырма бесім, бол танысым, 
Шынайы махаббаттың шолпанысың. 
Сен берген от-жалынды сыйлап өтем, 
Осынау Отан үшін, ортам үшін!
*   *   *
Жиырма бес, қоймайтұғын сүйсінбеске, 
Бүйірлерді қыздырған бисің кешке. 
Серілікпен, мәрттікпен өткен күндер, 
Ғажайып естелік боп жүрсің бе есте?!

61
Қажымыстан, талмастан талаптанып, 
Кемел ойың дамылсыз қанат қағып; 
Ғұлама дәуіріңнің таңдарындай, 
Күн сайын жатасың сен парақталып.
Түлетіп туған елің қыран еткен, 
Самғайсың тауларға өрлеп қия беттен. 
Қиындық болса қайда, сен жүресің, 
Ұстасып палуан қолың қияметпен.
Сыры бай, сый да көрген, сын да кешкен, 
Жасампаз әке жолы шыңдап өскен; 
Бұл халқым бір ғаламат ерлік күтсе, 
Күтеді алдымен тек жиырма бестен!
Жапанға – нұр, жалын боп қала, тыңға, 
Жиырма бес шұғыласын таратуда. 
Келеді асқақ жігер, асыл арман, –
Зымырап замананың қанатында.
ЖАС ҚАНАТ
Азаматқа
Сен едің тұңғыш сонымнан ерген құлыншақ, 
Былдырлап жүрген балдырған едің ұрыншақ; 
Балапан едің бейкүнә, тәтті қылығың, 
Естен де кетпес, естілсін дәйім үнің шат!
Көне ме тағдыр, назыңды айт, мейлі назалан, 
Зердеңе оны жеткізіп қалай жаза алам?! 
Есейген шақта ұғарсың соның барлығын, 
Бауырға басқан менің де өзі аз ағам!
Болғаны қандай, қорғаны қандай бауырдың, 
Өмірде мынау өтінде жүрсең дауылдың. 
Ұмытпа, қалқам, үмітпен күткен үздігіп, 
Ата жұрт деген тілектес ізгі қауымың.
Сен болсаң әлі – сезбеген мұны бүлдіршін, 
Есейген шақта боласың қандай, кім білсін.

62
Қос арна сынды қосылып, бірге табысу, –
Әйтеуір, жаным, маған да, саған бұл бір сын.
*   *   *
Шешең жүр шаруасымен ырғатылып, 
Жұмыспен әкең басын жүр қатырып.   
Ойыңда ештеңе жоқ, ойын қуып, 
Сен жүрсің келмей әлі «р»-ға тілің.
Әже емес, өмір кімді еркелетсін, 
Басыңа түсер ме екен ертерек сын?! 
Бойыңда болса талап, талмас жігер, 
Еліңе сонда ғана сен керексің.
Бұлақ көрсең баратқан тұнып ағып, 
Тас атпа тек тасада тұрып алып;
Жүргейсің өмірдегі басты нәрсе,    – 
Әділдік екендігін ұғып анық.
Ұлы болма, мейлі сен, қол бастама, 
Бойың жеткен жеріңе – ойың жетпей, 
Қойың жеткен жеріңе – тойың жетпей 
Жүрсе, жаным, бәрінен сол масқара!
Адал бол жораға да, жолдасқа да, 
Жалған сөйлер жандарды қорғаштама; 
Жайшылықта көтеріп шашбауыңды, 
Қиындықта ол саған болмас пана.
Бойыңа шуақ дарып бұла таңнан, 
Балапан, нұрлы ұяда қуат алған: 
Қанатыңнан демейін қатар ұшып, 
Алдыңда асқар таудай мұрат, арман!..
ҚАРАҒАНДЫ ШЕРТПЕЛЕРІ
*   *   *
Кесегі емес көшедегі көп тастың, 
Көзі едім бір Көкшедегі көк тастың: 
Көксеп келген көкірегімді өзіңе, –
Көрігіңмен шыңдап бердің, от-тасқын.

63
Балқымаңнан жалын атып келем мен,
Жатсынбашы, құлыныңмын тел емген.
Кен қорытуды үйретіп ең, мен де енді
Бір асылды іздеп жүрмін тереңнен.
ҚАРАҒАНДЫ УНИВЕРСИТЕТІ АШЫЛҒАНДА
Шаңырақ тіктің, мың жаса, Басталды жарқын жол басы! 
Өзіңсің елге нұр шашар, Білімнің алтын ордасы.
Келбетің қандай еңселі, Қаланған аппақ мәрмәрдан. 
Қарсы алып бүгін ел сені, Ақ тілек саған арналған.
Жалыны шалқып жүректің, Өзіңе келген қанша өрен. 
Мыңдаған осы түлектің, – Бәрінен ыстық ал сәлем!
Түлетіп қыз бен ұлыңды, Биікке самғат қашанда. 
Себелеп арай, нұрыңды, Қарыштап дәйім бас алға!
АУЫЛҒА ХАТ
Дем беріп шығаратын батыл шыңға, 
Қарттарым, қанатым да, ақылшым да; 
Аман ба, ауыл-аймақ, ағайыңдар, 
Есен-сау жүріп бәрің жатырсың ба?!
Жанымның жебеушісі, қорғаны – анам, 
Қашандағы мені ойлап болған алаң; 
Жүрмісің ұлым, міне кеп қалар деп, 
Әдетіңмен тағатсыз жол қараған.
Саулық тілеп досқа да, дұшпанға да, 
«Ақ сөйле» деп кеп қонған құстарға да; 
Хатымды оқытқалы көрші қызға, –
Келдің бе, шаруа күйттеп тыстан жаңа.
Жылытып пейіліңмен қараша үйді, 
Қараша үй, ғұмырыңа жараса игі; 
Жүрмісің оң қабағың тартып, анам, 
Өзіңдей маған кімнің жаны ашиды.

64
Басыңнан өтсе-дағы не түрлі сын, 
Қайыспас сүйегі асыл секілді шың; 
О, әке, жарығыңды кеңге жайған, 
Еңкейген енді ғана екіндісің.
Есіңе алып ұлыңды жырақ кеткен,
Кезіңде бұл қарыннан қуат кеткен;
Суық жүз, сұсты ойланған, ар жағыңда
Тұр ма екен шуылдап бір шуақ көктем?!
Қара биең жусап кеп қырат-белден, 
Отыр ма екен бұрқылдап бұлақ кеудең;
Отырмысың бас тартып, басу айтып, 
Ағайынға төрелік сұрап келген.
Қалмаса да демейтін басқа амалың, 
Қайтармадың бетімді, жасқамадың. 
Медет беріп пейілің, мәрт көңілің, 
Қанат қағып келеді жас талабым.
Мен сендердің ұшқан бір ұшқының ем, 
Алымда тұрған қатал қысты білем; 
Қайда жүрсем жылынып, өрге жүзем 
Сендердің жүрегіңнің ыстығымен.
*   *   *
Асқақтығын асқар-асқар таулардың,
Етегінде жүргенде елемейді екенсің.
Алыстасың мұзарт шыңы мұнартып,
Тұрады екен құмартып, Кімге айтарсың кінә артып.
Кеш бағалар қадірін бар алтынның,
Бәрімізде бар сондай бір салқындық.
Мен де бүгін басымнан, Сондай бір күй кешірдім,
Кемшін айтқан кезім болса, кешіргін;
Қарағандым қалаулы,
Айдыным едің балапан топшым бекіген.
Қараша жетіп амалсыз,
Қараша қаздар көшімен, қаңқылдап ұшып кетіп ем.
Зарығып іздер заңғарым едің еңселі,

65
Сағынып көрем мен сені.
Көріктім менің көксеген, Көгере берсін көсегең.
Жүздескен сайын таңырқап жарқын бейнеңе
Қалайын қарап қас қақпай,
Аналар да ұлдарын аңсаушы еді ғой ас батпай;
Құшағыңды ашып сен болсаң, 
Алдымнан шықшы асқақтай; 
Бағыңнан жұпар жел аңқып, 
Қуаныштан дүрсілдеп қатты жүрегім, 
Арқырап ауыр составтай, Оралам саған, оралам, 
Досымдай көріп ең артық!
НҰРКЕН ТУРАЛЫ ЖЫР
Өлім мен өмір арбасқан, Қиямет-қиын жылдарда; 
Намысын сайлап алдаспан, Ұядан ұшпас ұл бар ма?!
Ерлігі бітпес дастандай, Толғантпай, сірә, тұра ма?   
Майданға кірген жасқанбай, Бірі едің соның, Нұраға.
Құйғытқан жүйрік тұлпармен, Ұлы едің асау даланың. 
Самғатып енді сұңқармен, Аспанның кездің алабын.
Өмірді бейбіт аңсаған, Өрен ең шымыр, сомдалған. 
Айқасқа шықтың қаншама, Атылып аэродромдардан. 
Өрекпіп ыза-кегің де, Аспанға шырқау ұшқанда; 
Жүрдіңдер майдан шебінде, Қырғидай тиіп дұшпанға.
Көк түтін көкте шалқыған, Болып бір сондай соқтығыс; 
Тап болды-ау, өртке шарпыған, Сұңқарың сенің көк құрыш.
Қиылып кетті қанатың, Астан да кестен мына әлем. 
Қаумалай берді қара түн, Саспадың бірақ, қыран ең.
Қорқуды білмей сен тіпті, Үрейді тыйып тастадың. 
Өжеттікпенен, өрлікпен, Жалындай түсті жас жаның.
Есіңе түсті ата-анаң, Елестеп кетті сүйіктің. 
Бәрінен ұлы Отаның, Ойыңда тұрды биік тым.
Жібермес жауға ақыңды, Келдің де берік ұстамға; 
Күшіңді жиып ақырғы, Шүйіліп бердің дұшпанға.

66
«Қош» дедің қимас еліңе, Жан-жағың жалын – толған от. 
Жеттің де жаудың шебіне, Жарылып кеттің бомба боп...
Өтедің солай ақберен, Халқыңа берген антыңды. 
Таратып жалпақ жатты әлем, – Көтеріп биік даңқыңды.
Қаһарман сезім көңілде, Кетсе де мойын бұрғызбай. 
Сол бойы Отан көгінде, Жарқырап қалдың жұлдыздай.
Жарқылдап өткен сен деген, Жай оты едің аумаған. 
Тұрсың ғой туған жерде де, Мәңгілік от боп лаулаған!
БАЛҚАНТАУ БАҒЛАНЫ
Ауылың Балқантаудың етегінде, 
Жүрмісің ойнап-күліп мекеніңде? 
Барады жүрдек поезд орағытып, 
Көре алмай тағы сені кетемін бе?!
Тіл қатпай саған тағы кеткенім бе, 
Бірге өскен жастық шақтың көктемінде. 
Үйір боп сен жанымнан шықпаушы едің, 
Ерке елік, Балқантаудың бөктерінде.
Япырмау, бұрын қалай байқамағам, 
Сол жерге өзіңді іздеп қайта барам. 
Жаутаңдап қарасаң да, жаныңды ұқпас, 
Тұп-тұнық кезім еді ол шайқалмаған.
Балауса сезім еді ол шайқалмаған, 
Сенбісің көз алдымда қайта арбаған?! 
Лүпілін жүрегіңнің тыңдайыншы, 
Сырыңды, айтқың келіп, айта алмаған.
«Көрінбей кеттің ұзақ көпке неге?»
Деп, жаным, жазғырмашы, өкпелеме!
Сырыңды сезінсем де, жүруші едім
Гүлімді үзбейін деп көктемеде.
Толықсып көк жүзінде толған айым,
Тыңдасаң сыр айтайын, толғанайын. 
Жорта айтам, жолымды күт, жоралғым бар, 
Жорып жүрер өсекке жорға ағайын.

67
Ауылың Балқантаудың етегінде, 
Жүрмісің ойнап туған мекеніңде; 
Барады жүрдек поезд орағытып, 
Көре алмай сені тағы кетемін бе?!.
БОРАНДЫ КҮН. БИШІ ҚАЙЫҢ
Евней Букетовтың жай-күйіне
Көктемеде көзін сүзген ағайын, 
Сауық еді, сайран еді маңайың. 
Көгілдір нұр төгілдіріп көгің де, 
Бастайтұғын махаббаттың бал айын!
Медет күтіп Оқжетпестей асқардан, 
Жылу іздеп жүрекке ұқсас тастардан; 
Айнакөлге мұңмен енді қарайсың: 
Жапырақтар – жанарыңнан жас тамған.
Бұрын биге тастаушы едің тәнті қып, 
Жаныңа енді әрең жеттім малтығып. 
Табаныңнан ызғар өтіп бара ма, 
Қиын болды-ау мына күннің салқыны?!
Шалқар елге шаттық сыйлар аяулым, 
Шалмасыншы көңіліңді қаяу-мұң. 
Бір құшақ нұр алып күнде келер ем, 
Күніне жүз барар едім, жаяумын.
Сені іздеген сері бұлттар селдетіп, 
Жетуші еді желекке орап жер бетін.
Көміртегін қойдың ба әлде көп жұтып, 
Көркейтем деп туған жердің келбетін?!
Жайсаң жазда жұпар ескен желегің, 
Тамам жұрттың тамашасы сен едің. 
Жел өтінде жаурап енді қалыпсың, 
Қыстың күні жоқ па ешкімге керегің?!
Боран болса ақ балтырдан ұрып тұр, 
Уа, пенделер, бұдан да бір сыр ұққын. 

68
Сыры кетсе, сыны кетпес асылдың, 
Шарапатын неге жылдам ұмыттың.
Ең болмаса есіркеп сол еңбекті, 
Бір сүйсініп қарай салсаң нең кетті; 
Аттың басын бұра кетсең, жырақ па, 
Мүсіркеуді ұнатпайды ол бірақ та!
Отырсаңдар, отырыңдар омалып, 
Нұрлы көктем келеді әлі оралып. 
Тіні берік, тамыры оның тереңде, 
Киелі орман күйремейді, ол анық!
АРМАН САПАРЫНДА
Құрдастар, құшақ жая құрақ ұшқан, 
Құрбылар, жанарында нұр ойнаған; 
Бөрік атып жүргенде қуаныштан, 
Бөлініп кетеміз деп кім ойлаған?
Жастықты тойлап солай салтанатты, 
Жүргенде ғұмыр кешіп ғажап мүлде; 
Сабылтып сұңқар арман сан талапты, 
Алысқа алып ұшты-ау аз-ақ күнде.
Қимас жандай құшағын жаза алмаған, 
Қош бол деп қала бердің, Қарағанды; 
Жылдарым өткен сенде базарлаған, 
Наз қалды, айтылмаған, нала қалды...
Арулар көзіндегі асқан тұнық, –
Қанушы ем қызығына қайнардың көп. 
Батпаушы едім ойнауға тас лақтырып, 
Мөлт-мөлт еткен мөлдірін лайлармын деп.
Шолақ сайдай кеткем жоқ босқа тасып, 
Қырыңа жұпар шашқан гүлдер де ектім. 
Достасамын деп жүріп, төс тақасып, 
Қоштасып тек ешкіммен үлгермеппін.
Сыр тыңдап сенің сылқым бақтарыңнан, 
Бас қойдым өмір деген пәк тұмаға. 

69
Дос таптым ағыл-тегіл ақтарылған, 
Құшағын айқара ашқан таптым аға.
Барометр секілді көрсеттің сен, 
Бораны мен шашынын өз кеудемнің. 
Көңіліме көп арман көксеттің сен, 
Мінім болса бел будым төзбеуге енді.
Ұқтырдың өрлер кезде асқарға мен 
Адам мен пенделіктің айырмасын. 
Мен сенен бір ән болып басталған ем, 
Енді оның жазып жүрмін қайырмасын.
СТуденТ дәпТерінен
ӨМІР – ҰЛЫ СЕМЕСТР
Арман қуған алау жастар – балғын өркен, көк шыбық,
Көктемеде келесіңдер қаптай өніп, көп шығып. 
Желкілдеген желегімен көркі болған өлкенің, 
Қуантады елді сенің гүл жайнаған ертеңің. 
Бірақ әлі кемерленіп келген жоқсың кемелге, 
Талаптанып тамырыңды жая бергей тереңге.
Білім қуған жылдарың бұл құйып өткен нөсердей,
Нәрін алып сол нөсердің насаттай боп өс өрлей. 
Сонда ғана өркен жайып сомдаларсың, толарсың, 
Сонда ғана саясы мол нән бәйтерек боларсың. 
Сол үшін де терін төгіп ұстаз – бағбан қауымы, 
Сын боп саған соғып тұрар емтихандар дауылы. 
Сондықтан да алдыңдағы асуы мол жайыңды ұқ, 
Соның бәрі өмір деген сессияға дайындық.
ДОСТАРДЫ АҢСАУ
Өмірдің өр-белеңін бірге аттаған, 
Бірге өскен, достар, бәрің қымбат маған. 
Сендерсің көңілімнің ынтызары, 
Сендерсіз таң атпаған, күн батпаған.

70
Өздерің жас жанымнын жасыл бағы, 
Өздерің ойымның да асыл дәні. 
Самал жел сағынышым сендерді іздеп, 
Арыны аңсарымның басылмады.
Біреуің білім қусаң, солдат – бірің, 
Әр хатын аңсай күткен ардақтының. 
Арманның аспанына қанат қағып, 
Жүрсіңдер сан қияда самғап бүгін.
Ұшқан соң биік ұшу – баршаңа сын, 
Тұр әлі алдымызда қаншама шың. 
Ақтауға ел үмітін өрге самғап, 
Талмасын қанаттарың, шаршамасын.
*   *   *
Арманшыл таңдар басталды, Алыстап күндер балдырған. 
Аңсаған таулар асқарлы, Асқақтап шықты алдымнан.
Көңілдің көркі, шырайы, Өмірдің жазы шуақты; 
Көбейді достар шынайы, Бір туған бауыр сияқты.
Жалынды жүрек, талаппен, Нәр алған білім – қайнардан. 
Шыңдалып балғын қанатпен, Самғауға биік сайланған.
Күш берген осы қанатқа, – Мұрат пен ізгі тәтті арман. 
Думаншыл әр күн, әр апта, Жадыңда мәңгі сақталған.
Сәулешпен бақта сырласқан, – Ақ сезім, сүттей аппақ ай. 
Таусылмас қызық, жыр-дастан, 
 
 
 
Студенттік қайран шақтар-ай!..
КӨКТЕМ. НӨСЕР. ЖАСТЫҚ
Көктем исі тараған қыраттарға,
Көк терек жаңа-жаңа бүр атқанда.
Серуенге шықтық, жаным, ұқсап біздер 
Басталған енді ғана бұлақтарға. 
Бөктерде бойымызға шуақ дарып, 
Бір шоқ қайың түбінде сыр ақтарып, – 

71
Тұрғанда, бір шөкім бұлт кеп қалғанын, 
Байқамаппыз ауылдан жырақ барып.
Шудасын бұлттың түтіп, аршығалы, 
Найзағай осып көкті қамшылады. 
Жел – ұршық зыр жүгіріп, зу-зу етіп, 
Саулады иірген жіп – тамшылары.
Тапқаны-ау, табиғаттың асыл ойлап, 
Жөнелді мотор гүрлеп – жасын ойнап. 
Бір тамаша басталды, жаңбыр емес, 
Айналып алып цехқа жасыл аймақ...
Жаным-ау, жаудырғандай нұрды көктен, 
Өзің боп құшағымда тұрды көктем. 
Су көйлегің жабысқан құлын денең, – 
Жаңбырдан ба, жанымда дір-дір еткен?!
Жауын да өтті, сезімдей асыл кілең, – 
Алдан бір ғажап әлем ашылды кең. 
Табиғат тоқып шыққан жаңа ғана, –
Жазыққа жайып кетті жасыл кілем.
Ашқандай кемпірқосақ сол сарайды, 
Астасқан алуан бояу сонша арайлы. 
Алаңсыз аралайық сыр ақтарып, 
Бөлісейін жаныңда болса қайғы.
Жұпар аңқып даланың атырабы, 
Құйқылжып құстардың да жатыр әні. 
Ғажайып той басталған, жүрші, жаным, 
Жаңа бір жаратылыс шақырады!
*   *   *
Ырғала өскен гүлдеріндей даланың,
Ұмытылмас, бала дәурен, бал әнің. 
Бір ауылда бірге өткізген базарлы,
Балғын күндер бар ма есіңде, қарағым?!
Туған ауыл жастық шақтан айтады ән, 
Бақша мынау жазғы самал шайқаған. 

72
Сол бақшада біз екеуміз сырласқан, 
Көз алдыма келді сол кез қайтадан.
Есімде ғой сенің нұрлы есімің, 
Гүлім десем, нәрім десем, несі мін; 
Бірге отырып партаға да бір кезде, 
Бірге ашыппыз бір кластың есігін.
Болсақ-тағы ол кездерде бала тым, 
«Шортанкөлге» шомылғалы баратын; 
Жағадағы сіздің үйден бұл жүрек,
Сені көріп, бір сүйсініп қалатын.
«Серілікпен» жүрген сол бір кезімде,  
Сиқырлықпен түйін байлап сезімде, 
Балғын гүлім бүрін жара бастапты, 
Байқамаппын бірақ соны өзім де.
Сені ойлаудан жаным қалай жалықпақ, 
Көңіл – көкте тұрып алдың қалықтап. 
Саған қарап талпынатын, әйтеуір, 
Көңілімнің көгершіні шарықтап.
Өзіңе арнап жыр да жаздым балдырған, 
Жылдар да озды, мені мұңға қалдырған. 
Өкпелетіп алып бірде, не керек, 
Бақытым боп шықпадың сен алдымнан.
Болмаса да екі арамыз шалғай тым, 
Болып кеттің хат-хабар да салмайтын. 
Таныс сүрлеу барады екен көнеріп, 
Сіздің үй мен біздің үйді жалғайтын.
...Қайдан ғана алдым бәрін есіме, 
Келдім екен осы жерге несіне? 
Бақ ішінде екі ғашық жүр екен, –
Сыр ақтарып туған жердің кешінде...
САЛТАНАТЫМ
Таудан тапқан жан баспаған, Гүлім едің еңлік. 
Сырыңды ашып алғаш маған, Тұрып едің егіліп.

73
Үзуге тек батпап едім, Іңкәр жаным ынтығып. 
Салтанатым бақта менің, Тұрса деп ем құлпырып.
Көктемеде ойнақ салған, Құралайдай түледің. 
Бір жайлы өріс ойлап саған, Ширасын деп жүр едім.
Ерке лағым, еріп кеттің, Жат пендеге білместен. 
Менен де енді ерік кетті, Өзіңді ойлап күн кешкен.
Сен – Татьяна емес едің, Мен – Онегин емес ем.
Кең ашылса келешегің, Келте піштін неге сен.
Айнам, саған айтам сыр ғып, Іңкәр жүрек сүйіссін. 
Махаббаттың пірі шындық , – 
 
Ал, шындықты мойындауға тиіссің!
САМОЛЕТТЕ
Кенелткен қызығына бала көктем, 
Кең дала, жұпар аңқып, самал өпкен.
Бетке алып Алматыны сол жазықтан, 
Көкшеден ұшып шықтық самолетпен.
Жас көңіл асық емес тыншығуға, 
Болмайды жөн сұрассаң қымсынуға: 
Сапарлас боп шығыппын бір мықтыға, 
Көрші болып шығыппын бір сұлуға.
Еске алды ма үй-ішін, астанасын, 
Ойға шомып мүлгиді қасқабасым.
– Жолыңыз болсын! – деуді желеу етіп,
Сөзімнің қызға бұрдым бастамасын.
Отағасы тынықсын, дамылдасын, 
Көгілдірі Көкшенің жанымдасың. 
Жаудырап бота көзі мөлдіреген, 
Оқуға келеді екен қарындасым.
– Тербетіліп аспанның кемесінде,
Бақыт қыз, бақыт іздеп келесің бе?!
Үнсіз жерге үңілдің, толқып жатқан, 
Жас қаны буырқанып денесінде.

74
Айтарың тек жастық шақ, ауыл, сабақ, 
Өмірден алмаған соң ауыр сабақ. 
Жасы үлкеннің барлығын аға дейсің, 
Кішінің бәрін өзің бауыр санап.
Серпіп ап бұрымыңды қатты өрілген, 
Жайменен парақ алып дәптеріңнен; 
Атымды жазып алдың, сәби сенім, 
Не айтсам да иланған пәк көңілмен.
Япыр-ау, бұл бір ғажап түс емес пе, 
Алып ұшқан самұрық құс емес пе? 
Көңіл шіркін лүпілдеп одан сайын, 
Әйтеуір өткен-кеткен түседі еске.
...Онда да дәл осындай көктем еді, 
Көңілдің көктеп тұрған көк терегі. 
Білмеймін, кім кінәлі, балалық па, 
Көрместей боп ол маған өкпеледі.
Сонда ғой бала үмітім солып қалған, 
Ұқсаттым сені соған көріп, қарғам. 
Кешігіп бақытымды таптым мен де, 
Кейіннен махаббатым жолықты алдан.
Қай құдай мені саған серік қылды, 
Жел кірді, қиялыма, желік кірді. 
Балапан махаббатым сияқтанған, 
Сенбісің, жаным,– дегім келіп тұрды.
– Тамаша! – дедің кенет таңдай қағып: 
Қараңызшы, ақ бұлттар, қандай мамық?! 
Өзіңнің көңіліңдей пәк дүние, – 
Заматта адам жанын арбайды алып.
Ақша бұлт, ақ сезімдер, аппақ әлем,
Армандай талмай іздеп тапқан әрең. 
Осының бәрі, жаным, бір сенікі, 
Арымды арзан ойға сатпаған ем.
Басталғалы тұр, міне, көктемің де, 
Бақытты бол, көп әлі өткелің де.     

75
Байқадың ба, қылтиып қыр астынан, 
Бәйшешегің өнуде бөктеріңде.
Бақтарың жаңа-жаңа бүр атқандай, 
Көгіңнен құяр оған шуақ қандай! 
Гүл бітсін қадамыңа, айналайын, 
Жыр болып жүрегімде жүр, ақмаңдай!
*   *   *
Бақыт гүл алдымызда ырғала ма?!
Құшағын айқара ашқан жылдар ана. 
Екеуміз еміренген егіз шумак, 
Өмірді жалын атқан жырға бала.
Жаныма сенің әнің ұнады тек, 
Білемін бақытымның бұлағы деп. 
Шынайы махаббаттың шындығы сол, –
Өмірде ғашық болу бір-ақ рет!
Өзіңсің көңілімде дара тұрған, 
Өзіңсің шаттығым боп жаратылған. 
Сондықтан өзіңе арнап өрдім өлең, 
Өзгеше өрнек іздеп бар ақыннан.
Осылай сырлас, гүлім, сыйлас, күнім,
Кеудемде күмбірлетіп күй тасқынын.          
Сол күйлер сені мәңгі сүйгендігім, 
Сол күйлер – қызғанышым, қимастығым.
СЫР
Жастықтың жәннәт бағында, Жолықтың маған, көріктім. 
Жырымды жылы қабылда, Сырым бар айтар, соны ұққын.
Құлпыра жайнап гүл үміт, Ғажайып бір күйге енгем. 
Арманым сен деп ұғынып, Алаулап сені сүйгем мен.
Бағына қондың жүректің, Баурады, жаным, тәтті үнің. 
Қуаныш құштым, нұр өптім, Шапағын шашты шаттығым.
Сырларын нәзік ақтарып, Жүректер үнсіз ұғысқан. 
Тілекпен ізгі аттадық, Өмірге мынау гүлстан.

76
Кеудеде мәңгі маздасын, Махаббат оты тұтанған.
Өмірде, жаным, аз ба сын, Ізгілік қана күт алдан.
Сырымды солай сен ұғын, Осылай жүрек шешімі. 
Ертеңге берік сенімім, Болашақ бақыт бесігі.
МАХАББАТ МҰРАТЫ
Махаббат та майдан ғой бұл, ғашықтар,
Батыл болсаң кеудеңді оққа ашып бар. 
Мұнда да бар айнымайтын асылдар, 
Мұнда да бар опасыздар, жасықтар.
Онда, достым, сүйем деуің аз әлі, 
Қинамаса ғашықтықтың азабы. 
Оңайлықпен келмейді ғой ғажабы, 
Махаббаттың бақыты мен базары.
Махаббатта болмақ емес мәртебе еш, 
(Мәртебе мен мансабыңның арты егес.) 
Сені, аяулым, сүйген едім елжіреп, 
Сенің мені сүюің тек шарт емес.
Аян болсын тек өзіңе пәктігім,
Қосылмасақ қосылмаспыз, шаттығым. 
Сені әйтеуір сүйіп өтем, себебі, 
Ол – жеңісім, ол – ерлігім, мәрттігім!

жүктеу/скачать 1,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: