Аккузова айнур абдыжалиловна

108 
қатты, әжеден жұмсақ адам жоқ. Бұл – парадокс. Әжемізден қаншалықты 
қорықсақ, соншалықты жақсы көреміз. Себебі ол да ана. Ал ананың жүрегі 
қашанда мейірімге толы ғой... Ақ кимешек киген, аяғынан мәсісін тастамайтын, 
бетінде қатпар-қатпар әжімі бар әже бейнесі – қазақтың санасына сіңіп кеткен 
бейне қазіргі таңда елеске айналғаны да шындық. Халық санасындағы сол 
әжені автор көз алдымызға жүзін әжім көмген қарт әже деп кейіптеу әдісін 
қолдана отырып жеткізген. Ал немере бейнесін ашуда да «уыз» сөзін пайдалана 
отырып, қазақтық танымына тамырластырған. Қазақ жақсының бәрін төрт түлік 
малмен байланыстыратыны белгілі. Соның бірі – малдың уызы. Уыз – жаңа 
төлдеген малдың ең маңызды сүті. Автор немерені ең алғашқы уызына теңеп, 
оның жастығын, балғындығын, тазалығын жеткізіп отыр. Жазушының аялық 
білімін танытатын «уыз» сөзі немеренің кейпін одан әрі аша түсетіндей. 
Жазушының қазақ халқының күнделікті тіршілігінде, мәдени өмірінде ерекше 
орынға ие болатын «шаңырақ» ұғымын да қалай қолданғанына талдау жасау 
қызықты. Негізінде қазіргі таңда халық арасында шаңырақтың бірнеше 
мағынасы қолданылады:
1) киіз үйдің уықтарын біріктіріп ұстап тұратын күлдіреуіштері бар 
дөңгелек шеңбер;
2) өзінің туған тұрғын үйі;
3) орда, мекен; 
4) әулет, үрім-бұтақ;
5) отбасы, жанұя [120].
Бұлардың қай-қайсысы болмасын қазақ үшін маңызды. Қазақ 
танымындағы шаңырақ бейнесі жоғарыда аталған мағыналардың барлығымен 
тікелей байланысты. Қазақтың «шаңырағың шайқалмасын», «қара шаңырақ 

жүктеу/скачать 2,11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: