Вестник КазНМУ, №3 (1) - 2013

К 130 – ЛЕТИЮ ХАЛЕЛА ДОСМУХАМЕДОВА 
 
25 
www.kaznmu.kz 
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1
 
Қабдолов З. Кӛзқарас. - Алматы: 1996. – Б. 89-97. 
2
 
Нҧрпейісов К.Алаш һәм Алашорда. - Алматы: 1995  
3
 
Сыздықова Рәбиға. Халел шыңдары//Халел Досмҧхамедҧлы.Таңдамалы. - Алматы: 1998. - Б.11-26  
4
 
ӘнесҒ.Халел шыңдары// Халел Досмҧхамедҧлы.Таңдамалы. - Алматы:1998. -  Б. 11-26. 
5
 
Досмҧхамедҧлы Х. Таңдамалы. - Алматы: 1998. – 13 б. 
6
 
Егемен Қазақстан. 1991, 2-қараша 
7
 
Ленин В.И. - Т.5. – М.:1974. – 352 с. 
8
 
Жануарлар.І-бӛлім. Сҥйектілер хақында.-Ташкент: 1922  
9
 
Жануарлар.I-бӛлім. – Ташкент:1922.  
10
 
Жануарлар. III-бӛлім. – Ташкент: 1926. 
11
 
Адамның тән тірлігі.-Қызылорда: 1927 
12
 
Рақышев А.Адам анатомиясы. – Алматы: 1994. 
13
 
Қазақ тіліндегі сингармонизм заң. –Ташкент:  1924. 
14
 
Досмҧхамедҧлы Х.Қашқари М. Диуани лҧғат ат-тҥрік.//Шолпан  (№6-7-8) 
15
 
Батыс Қазақстан облысы. Энциклопедия. – Алматы: 2002. – 247 б. 
16
 
Хабижанов Б. Дәрігерлік қызметі..// Ағартушы Халел. – Алматы.  – 2004. 
 
 
 
 
 
 
 
 
З.Г. БИСЕНГАЛИЕВ  
ТРУДЫ ХАЛЕЛА ДОСМУХАМЕДОВА И НАЦИОНАЛЬНОЕ САМОСОЗНАНИЕ 
 
Резюме:  Известный  казахстанский  учёный  достаточно  подробно  излагает  основные  вехи  трудовой  и  творческой 
деятельности  ХалелаДосмухамедова.  При  этом  особо  подчеркивается  роль  Х.  Досмухамедова  в  росте  и  становлении 
национального самосознания задолго до октябрьской революции. 
Органам  государственной  власти,  обществу,  учёным  Казахстана  предстоит  приложить  немало  усилий  по  изучению  и 
возвращению народу творческого наследия его великого сына – считает автор 
 
 
 
 
 
 
Z.G.BISENGALIEV  
PROCEEDINGS OF KHALEL DOSMUKHAMEDOV AND NATIONAL CONSCIOUSNESS 
 
Resume:  Renowned Kazakh scientist set out in some detail the major milestones of labor and creativity of Khalel Dosmukhamedov. 
In this case highlights the role of H. Dosmukhamedov were in the growth and development of national consciousness long before 
the October Revolution. 
Public authorities and, scientists of Kazakhstan will make great efforts to study and return to the people  the creative heritage of its 
great son - the author. 
 
 
 
 
 

Вестник КазНМУ, №3 (1) - 2013 
26
 
www.kaznmu.kz 
ӘОЖ 681.3 
 
ӘБДІҒАНИ ГҮЛЗАТ 
С.Ж.Асфендияров атындағы қазақ ҧлттық медицина университеті 
 
БІЛІМ АЛУШЫЛАРДЫҢ БІЛІМІН БАҚЫЛАУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ТЕСТІЛЕУ ҮРДІСІН ОҢТАЙЛАНДЫРУ 
 
Жоғары  медициналық  оқу  орындарында  білім  алушылардың  кәсіби  жарамдылығын,  біліктілігін  және  сапалылығын 
қамтамасыз етуде зор ықпал ететін оқу ҥрдісіндегі білім алушылардың білімін бақылау жҥйесіндегі тестік бақылау - 
бақылаудың  ҧтымдылық,  сенімділік  және  тиімділік  сияқты  талаптарына  сай  келетін  педогогикалық  бақылаудың  бірі 
болып табылады. 
Түйінді  сөздер:  тест,  тестік  бақылау,  педагогикалық  бақылау,  білім  деңгейі,  тестік  тапсырмалар,  тестің  сенімділігі, 
тестің тиімділігі, тест сҧрақтарының сапасы. 
 
Елбасы 
Н.Ә.Назарбаевтың 
«Қазақстан-2050» 
стратегиясының 
  негізгі 
басымдықтарының  бірі  болып 
сапалы  және  қолжетімді  медициналық  қызметтер 
кӛрсетуді қамтамасыз ету  және медициналық білім беру 
жҥйесін  тҥбірімен  жақсарту  болып  табылады  [1].Демек, 
жоғары 
медициналық 
оқу 
орындарында 
білім 
алушылардың  кәсіби  жарамдылығын  және  мемлекеттік 
қаржыны  тиімді  пайдалануды    қамтамасыз  ету  ҥшін,  
қабылданған  студент  –  медик  топтарының  болашақтағы 
кәсіби  іс  –  әрекетін  және  оқу  жетістігінің  мҥмкіндігіне 
болжам  жасай  білу  керек  *2+.  Білім  алушылардың  оқу 
дағдылары  мен  қабілетін,  білім  деңгейін  тексеру 
мәселелерімен  айналысатын  кӛптеген  авторлардың  
(Аванесов  В.С,  Басова Н.В.,  Беспалько  В.П.,  Шамова  Т.И., 
Чернова  Ю.К.  және  т.б.)  пікірі  бойынша  қазіргі  таңда 
тесттік бақылау педогогикалық бақылаудың ҧтымдылық, 
сенімділік  және  тиімділік  сияқты  талаптарына  жақын  әрі 
сәйкес келетінін кӛруге болады *3+. Тесттің сенімділігі деп 
-  тест  сҧрақтарының  дҧрыс  және  бҧрыс  жауаптарының 
саны  бойынша  анықталынатын  тесттік  тапсырманы 
орындау  барысындағы  тесттің  кҥрделілігін  айтуға 
болады.      Білім  алушылардың  45  –  80  %  дҧрыс  жауап 
берген  жағдайда  практикалық  қҧндылығы  басым 
тапсырмалар  деп  аталады.  Тест  тапсырмалары  – 
объективті және субъективті бағалаудан кейін анық және 
маңызды  ақпарат  беретін  тесттің  ең  кіші  бірілігі.Тесттік 
тапсырмалардың  тиімділігі  деп    –  кӛлемі  аз  шығынмен 
бақылау  нәтижесіне  қол  жеткізуді  айтамыз    (уақыттық, 
материалдық,  техникалық,  эмоционалдық  және  т.б.  *4+. 
Орындалған тест нәтижесі объективті жағдайды кӛрсетуі 
керек, сондықтан тест қҧрастырушы тесттің мақсаты мен 
мазмҧнын, 
тексеру 
нысанын, 
оның 
форматын, 
параметрлерін дәл зерделей білуі керек.  
Тест 
тапсырмалары 
тӛмендегі 
талаптарға 
сәйкес 
қҧрастырылады: 
1.
 
Тест тапсырмаларының мазмҧны анық та тҥсінікті 
болуы  керек.  Сҧрақтар  немесе  негізгі  ойлар  қысқаша 
жауаптар ретінде ана тілінде берілуі керек; 
2.
 
Тест  тапсырмаларының  форматы  сыналушыларға 
таныс, 
олардың 
тілдік 
тәжірибесімен, 
болашақ 
мамандығымен, 
іс-әркетімен 
байланыста 
болғаны 
дҧрыс; 
3.
 
Бірнеше жауаптың ішінде бір дҧрыс жауабы бар тест 
тапсырмаларымен  тиімді  жҧмыс  істеу  ҥшін  сыналушы 
мәтіннің  мазмҧнын  тҥсінуі  керек,  сондықтан  мәтінді 
оқымай – ақ жауап беруге болатын сҧрақтарды келтіруге 
болмайды; 
4.
 
 Сыналушының сӛздік қоры мен оның жалпы қабілеті 
тест  нәтижелеріне  нҧқсан 
келтірмеуі 
ҥшін  тест 
сҧрақтарындағы 
лексика 
мәтініндегі 
сӛздерден 
мағынасы жағынан кҥрделі болмауы қажет; 
5.
 
 Тест  тапсырмаларында    және  берілген  жауаптарда 
барлығы,  әрбіреуі,  әрқашан,  ешқашан,  кейде,  жиі  –  жиі 
сияқты, сыналушылардың бойында сенімсіздік туғызатын  
жалпылама  сӛздерді  қолданбағаны  жӛн.  Ӛркениетті 
елдердің  қол  жеткізген  прогрессі,    денсаулық  сақтау 
саласына  сапаны  ҥздіксіз  арттыру  концепциясына 
негізделген  индустриялды  модельді    жаппай  енгізумен 
байланысты болып отыр. 
Денсаулық 
сақтауды 
дамыту 
және 
қайта 
реформалаулармен  байланысты  еліміздің  денсаулық 
сақтау  жҥйесінде  ӛте  маңызды  болып  келетін  звено 
ретіндегі,  жоғарғы  медициналық  оқу  орындарында 
сапалы  мамандар  дайындауға  себеп  болатын  оқу 
ҥрдісіндегі 
қолданыстағы 
тестік 
технологияны 
оңтайландыру,  жҧмыстың  ең  басты  мақсаты  болып 
табылады.    Осыған  сәйкес  біз жоғары  медициналық  оқу 
орнының 
оқу 
ҥрдісінде 
қолданыстағы 
тесттік 
технологияның  тиімділігін  оңтайландыру  мақсатында 
С.Ж.Асфендияров атындағы ҚазҦМУ – де профессорлық-
оқытушылық  қҧрам  арасында  әлеуметтік  зерттеу 
жҥргізілді.  Жҥргізілген  сауалнамаға  130  профессорлық-
оқытушылық қҧрам қатынасты.  
 

К 130 – ЛЕТИЮ ХАЛЕЛА ДОСМУХАМЕДОВА 
 
27 
www.kaznmu.kz 
 
Сурет 1 – Респонденттердің  білім деңгейін анықтауда тесттік қҧралдың қолдану дәлдігі, шынайылығы   
және  дҧрыс  баға   беруіне талдау 
 
Суретте  кӛрсетілгендей,  тесттік  жҥйені  қолдану  білім 
деңгейін  анықтауда  толығымен  жеткіліксіз  деп  41,5% 
респондент  есептесе,  ал  34,6%  тесттік  қҧралға  қосымша 
басқа  әдістерді  біріктіріп  қолдану  керек  деп  кӛрсетті. 
Тесттік  қҧрал  дҧрыс  баға  бере  алмайды  деген жауаппен 
20,7% шектелсе, ал 3,0% тесттік  қҧралмен білім деңгейін 
толығымен    анықтауға  болады    деп    есептейтінін 
байқадық.  Сауалнамамыздың  студенттердің  тесттік 
жҥйемен  емтихан  тапсыру  барысындағы  байқалған 
«дҧрыс  емес,  қолайсыз»  жақтарын  білу  мақсатындағы 
сауалымызға  26,92%  тесттік  жҥйенің  студенттердің  ӛз 
ойын,  тҥсінігін  жеткізу  қабілетіне  кері  әсерін  байқаса, 
24,62%  ойлау  қабілеттерінің  біртіндеп  таязданып  бара 
жатқанын аңғарған. 22,31% респонденттер студенттердің 
тек  тест  сҧрақтарына  ғана  дайындалумен  шектелетінін 
кӛрсетсе,  ал  тест  жҥесінің  студенттерде  механикалық 
ойлау, оқу, жаттау қабілеттерінің қалыптасатынын 17,69% 
респондент қҧраған (кесте 1). 
 
Кесте 1 - Тесттік жҥйемен емтихан тапсыру барысында қандай «дҧрыс емес, қолайсыз» жақтарын байқадыңыз? 
Тесттік жҥйемен емтихан тапсыру барысында қандай   «дҧрыс емес, 
қолайсыз» жақтарын байқадыңыз 
Барлығы 
Абс. саны 
 % кӛрсеткіші Х±

X
 
Студенттердің тек тест сҧрақтарына ғана дайындалумен шектелуін 
29 
22,3±3,6 
Пән бойынша қосымша оқу қҧралдарын пайдаланудың 
мҥмкіншілігінің азаюын 
11 
8,4±2,4 
Студенттердің  ӛз ойын, тҥсінігін жеткізу қабілетіне кері әсерін 
35 
26,9±3,8 
Ойлау қабілеттерінің біртіндеп таяздануын 
32 
24,6±3,7 
Механикалық  ойлау, оқу, жаттау қабілеттерінің қалыптаса бастауын 
23 
17,6±3,3 
Барлығы 
130 
100,0±0,0 
 
Пән  бойынша  қосымша  оқу  қҧралдарын  пайдалану 
мҥмкіншілігінің  азаятындығын  бар  болғаны  8,46%  ҥлес 
салмағынан 
байқауға 
болады. 
Анықталған 
осы 
кӛрсеткіштерге 
сҥйене 
отырып, 
емтиханды 
тест 
жҥйесімен  тапсыру  нәтижесінде  студенттерде  біртіндеп 
ӛз  ойын,  тҥсінігін  жеткізу  қабілеттерінің  қалыптасуын 
(26,9%),  ойлау  қабілеттерінің  біртіндеп  таяздануын 
(24,62%)  және  тек  тест  сҧрақтарына  дайындалумен 
шектелуін  (22,31%)  анықтадық.  Сҧхбаткерлер  ҥлесінің 
17,6%  біртіндеп  механикалық  ойлау,  оқу,  жаттау 
қабілеттерінің қалыптаса бастағандығын атап кетті.  
 
Кесте 2 - студенттердің қорытынды білім деңгейін анықтаудағы тесттік қҧралды қолдану тиімділігі туралы пікірін талдау 
Қорытынды білім деңгейін анықтауда, яғни емтихан  тапсыру 
кезінде тесттік қҧралды қолданудың тиімділігі қандай 
Барлығы 
Абс. саны 
«%  кӛрсеткіші Х±

X
 
Тиімді 
8 
6,1±2,1 
Уақыт  бойынша тиімді, бірақ білім деңгейін анықтауға 
жеткіліксіз 
41 
31,5±4,0 
Тиімсіз, сондықтан ауызша емтихан тапсыру міндетті теҥрд 
жҥргізілуі  керек 
32 
24,6±3,7 
Тест, ауызша 
43 
33,0±4,1 
Тиімсіз 
6 
4,6±1,8 
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
білім деңгейін толығымен … 
білім деңгейін толығымен … 
қосымша басқа әдістерді қолдану … 
дҧрыс баға бере алмайды 
3 
41,5 
34,6 
20,7 

Вестник КазНМУ, №3 (1) - 2013 
28
 
www.kaznmu.kz 
Барлығы 
130 
100,0±0,0 
 
Респонденттердің 33,0 % студенттердің қорытынды білім 
деңгейін  анықтауда  бақылаудың  тест  және  ауызша 
болғанын қаласа, 31,5% тесттік қҧралдың уақыт бойынша 
тиімділігін,  ал  білім  деңгейін  анықтауға  жеткіліксіздігін 
кӛрсетті.  Тесттік  жҥйенің  тиімсіз  ,  сондықтан  емтихан 
тапсыру  міндетті  тҥрде  ауызша  жҥргізілу  керек  деп 
есептейтіндер  24,6%  қҧраса,  6,1%  тесттік  жҥйенің 
тиімділігін және 4,6% тиімсіз деп жауап берген.  
Жоғарыда  жҥргізіліген  зерттеу  жҧмысының  нәтижесінен 
мынадай қорытынды жасауға болады. Респонденттердің 
тесттік  қҧралдың  бір  ӛзін  қолдану  білім  деңгейін 
толығымен  анықтауға  жеткіліксіздігін  41,5%  және 
қосымша  басқа  әдістері  қолдану  керектігіне  34,6%  кӛз 
жеткіздік.Сауалнамамыздың 
студенттердің 
тесттік 
жҥйемен  емтихан  тапсыру  барысындағы  байқалған 
«дҧрыс  емес,  қолайсыз»  жақтарын  білу  мақсатындағы 
сауалымызда анықталған кӛрсеткіштерге сҥйене отырып, 
емтиханды 
тест 
жҥйесімен 
тапсыру 
нәтижесінде 
студенттерде  біртіндеп  ӛз  ойын,  тҥсінігін  жеткізу 
қабілеттерінің  қалыптасуының  тӛмендеуін  26,9%,  ойлау 
қабілеттерінің  біртіндеп  таяздануын  24,6% және  тек  тест 
сҧрақтарына 
дайындалумен 
шектелуін 
 
22,3%  
анықтадық.  Студенттердің  33,0%    қорытынды  білім 
деңгейін  анықтауда  бақылаудың  тест  және  ауызша 
болғанын қаласа, 31,5% тесттік қҧралдың уақыт бойынша 
тиімділігін,  ал  білім  деңгейін  анықтауға  жеткіліксіздігін 
кӛрсетті.  
Зерттеу  нәтижесінде  анықталған  мәліметтерге  сҥйене 
отырып,  мынадай  ҧсыныстар  жасалынды:  студент  – 
медиктердің  білім  сапасын  анықтауда  қолданылатын 
бақылау қҧралдарын ҥнемі жетілдіріп отыру керек және 
әрбір  пән  бойынша  аралық  және  қорытынды  бақылауда 
қолданылатын 
тесттік 
тапсырмалардың 
сапасын 
жақсарту,  бір  жауапты  болуын  қадағалау  керек, 
емтиханның тест тапсыру сатысында неғҧрлым сҧрақтар 
санын  қысқарта  отырып,  ауызша  дайындалуға  да  уақыт 
қалдыруды  ескеру  керек,тест  сҧрақтары  сол  пән 
бойынша  ӛткен  барлық  тақырыптарды  қамтылуын  
қамтамасыз ету керек. 
Тесттік  сҧрақтарды  қҧрастырушы  қызметкер  медицина 
саласының  ӛзіндік  ерекшеліктерін  ескере  отырып, 
сҧрақтардың  жҥйелілігін,  жеңіл  сҧрақтардан  кҥрделі 
сҧрақтарға біртіндеп ауысу ретін, тҥсінікті болуын, тесттік 
тапсырмалардың    ӛте  кӛп  сӛздерді  қамтымай  нақты  әрі 
қысқа, тҥсінікті болуын қадағалап, олардың студенттерге 
кӛп мӛлшерде эмоционалдық, логикалық психологиялық 
жҥктеме тҥсірмеуін қатаң бақылауда ҧстауы керек. 
 Сонымен 
қатар  тест  сҧрақтарын  оңтайландыру 
барысында  студент  –  медиктердің  ойлау  және  ӛз  ой  – 
пікірін  жеткізу    қабілеттеріне  зиянды  әсерін  болдырмау 
шараларын ескеру қажет. 
 
 
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 
1
 
Қазақстан  Республикасының  Президенті  –  Елбасы  Н.Ә.Назарбаевтың  «Қазақстан-2050»  стратегиясы,    (Астана,  14 
желтоқсан 2012 ж.). 
2
 
Васильева Т.П., Мушников Д.Л. Методологические подходы к оптимизации кадрового потенциала здравоохранения на 
региональном уровне // Проблемы управления здравоохранением. – 2004. - № 4 (17). -  С. 62-70. 
3
 
Аванесов  В.С.  Научная  организация  обучения  и  контроля  знаний  студентов//Организация  автоматизированного 
тестового  контроля  знаний  студентов.  Тез.  докл.-  С.3  -  5//Организация      автоматизированного  тестового  контроля 
знаний студентов/Отв. ред.   Д.Ш. Матрос. - Петропавловск (Каз.):  1991. - 59 с.  
4
 
Аванесов  В.С.  Роль  тестов  в  современной  организации  управления  учебным  процессом  в  высшей  школе.  Тез. 
докл.//Материалы Международной конференции "Экономика и управление высшей школой". – Красногорск: 12-14 мая 
1992. - С.152-153.  
 
АБДИГАНИ ГУЛЗАТ 
ТЕСТОВЫЙ КОНТРОЛЬ В СИСТЕМЕ КОНТРОЛЯ ЗНАНИЙ ОБУЧАЮЩИХСЯ  
 
Резюме:  Тестовый  контроль  в  системе  контроля  знаний  обучающихся  в  процессе  обучения  влияющий  на  обеспечения 
качеству,  квалификацию  и  профессиональной  годности  обучающихся  в  высших  медицинских  учебных  заведениях 
соответствует  такие  требования  контроля  знаний  как  эффективность,  объективность    и  достоверность,  также  является 
одним из педогогического контроля.  
Ключевые  слова:  тест,  тестовый  контроль,  педагогический  контроль,  уревень  знания,  тестовые  вопросы,  достоверность 
тестовых вопросов, эффективность тестовых вопросов, качества тестовых вопросов      
 
 
G. ABDIGANI  
TEST CONTROL IN THE CHECKING OF KNOWLEDGE SYSTEM STUDENT 
 
Resume: Test control in the checking of knowledge system student in the process of educating influencing on providing to quality, 
qualification  and  to  the  professional  fitness  of  student  in  higher  medical  educational  establishments  corresponds  such 
requirements of control of knowledge as efficiency, objectivity  and authenticity, also is one of pedagogical control. 
Keywords: test, test control, control, knowledge  level, test questions, authenticity of test  questions, efficiency of test questions, 
quality of test questions. 
 
 
 

К 130 – ЛЕТИЮ ХАЛЕЛА ДОСМУХАМЕДОВА 
 
29 
www.kaznmu.kz 
УДК 612.821:001.76 
 
Н.Т. ДЖАЙНАКБАЕВ, А.Р. РЫСКУЛОВА, Э.Т. АБДРАИМОВА, Р.Л. АХМЕТОВА, Р.К. БИГАЛИЕВА,  
С.Б. ЖЕТЫБАЕВА, С.Д. УАЛИЕВ, К.Е. КАЗАНТАЕВ  
Казахстанско-Российский Медицинский Университет 
 
СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ (ПОДХОДЫ) ПО УСОВЕРШЕНСТВОВАНИЮ ПМСП 
НАСЕЛЕНИЮ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН 
 
В  этой  статье  рассмотрены  вопросы  совершенствования  первичной  медико-санитарной  помощи,  становление 
которой, является актуальной проблемой общественного здравоохранения РК. 
Ключевые слова: профилактика заболеваний, медицинская помощь населению 
 
В  ежегодных  посланиях  Президента  РК  Н.А.Назарбаева 
народу  Казахстана  указано,  что  проблема  сохранения  и 
укрепления здоровья населения в современных условиях 
реформирования  всей  системы  жизнеобеспечения  в 
стране  должна  стать  приоритетной.  Современная 
ситуация  в  области  здоровья  населения  вызывает 
тревогу,  что  диктует  необходимость  определения  путей, 
осуществления 
необходимых 
научно-обоснованных 
мероприятий. 
Среди всех современных проблем здоровья, основными 
признаны  продолжительность  жизни,  необходимость 
снижения смертности, которая в РК является высокой во 
всех возрастах по сравнению с уровнями, достигнутыми в 
развитых 
странах 
мира, 
т.е. 
можно 
считать 
принципиально 
возможными 
улучшение 
этих 
показателей. 
Здоровье  населения,  с  одной  стороны,  чувствительно  к 
воздействиям, а с другой – достаточно инертно по своей 
природе.  Разрыв  между  воздействием  и  результатом 
может  быть  значительным,  достигая  нескольких  лет,  и 
нам  сегодня,  вероятно,  известны  лишь  начальные 
проявления  неблагополучных  популяционных  сдвигов  в 
здоровье  населения  Казахстана.  Тем  более,  важно 
исследовать 
фундаментальные 
законы 
развития 
общественного здоровья, направлять действия общества 
с  учетом  особенностей  природы  человека,  законов  его 
поведения  в  тех  или  иных  условиях  и  переломить 
неблагоприятные 
тенденции, 
пока 
не 
пострадал 
необратимо жизненный потенциал нации. 
В целом состояние здоровья населения достаточно точно 
отражает  уровень  экономического  развития  страны  и 
благосостояния  народа.  Многие  проблемы  здоровья 
имеют 
глубокие 
социально-экономические 
корни, 
включая  региональные  особенности  условий  жизни: 
высокая  плотность  в  центре  и  низкая  в  отдаленных, 
труднодоступных  регионах  Казахстана.  По  данным 
статистического 
агентства 
в 
среднем 
плотность 
населения  РК  около  6,0  человек  на  один  квадратный 
километр. 
При  оценке  состояния  здоровья  населения  и  его 
тенденциях  в  меняющихся  социально-  экономических 
условиях  жизни  должна  быть  прослежена  не  только 
динамика  заболеваемости,  но  и  распространенность  в 
популяции  числа  лиц,  состояние  здоровья  которых, 
позволяет  или  не  позволяет  участвовать  в  реализации 
соответствующих  возрасту  и  полу  социальных  и 
биологических  функций.  Как  известно,  что  задачами 
первичной  профилактики  являются  прежде  всего 
развитие  потенциала  здоровья,  а  не  профилактика 
осложнений заболеваний. 
По  мнению  последователей  (1,2,6)в  последние  годы 
концепция  факторного  риска  практически  стирает  грани 
между  первичной  и  вторичной  профилактикой.  По 
мнению 
академика 
РАМН 
Д.С. 
Саркисова, 
профилактическая 
медицина 
должна 
быть 
фундаментальной 
наукой 
с 
разработкой 
единых 
критериев 
здоровья, 
которые 
обладали 
бы 
возможностью их количественной оценки, что позволяет 
более эффективно решать проблемы здоровья нации. 
Особо  важным  представляется  анализ  вариантов 
возможных перспектив улучшения здоровья населения, с 
учетом 
эффективности 
деятельности 
системы 
здравоохранения. 
В рамках реализации ЕНСЗ до 2020 года предполагается 
осуществить  по  трем  основным  направлениям,  во-
первых, 
проведение 
административной 
реформы 
здравоохранения,  во-вторых,  непрерывное  повышение 
качества 
медицинских 
услуг, 
и 
последнее, 
совершенствование финансирования здравоохранения. 
На  наш  взгляд,  непрерывное  повышение  качества 
медицинских 
услуг 
невозможно 
добиться 
без 
приоритетного  развития  первичной  медико-санитарной 
помощи. 
Согласно 
определению, 
данному 
на 
международной конференции ВОЗ по первично-медико-
санитарной  помощи  (Алма-Ата,  1978  год)  –  первичная 
медико-санитарная  помощь  является  первым  уровнем 
контакта 
населения 
с 
национальной 
системой 
здравоохранения,  и  она  максимально  приближена  к 
месту  проживания,  работы  населения  и  представляет 
собой  первый  этап  непрерывного  процесса  охраны  их 
здоровья. 
Как  известно,  первичная  медико-санитарная  помощь 
стоит  в  центре  системы  здравоохранения  и  должна 
осуществлять  главную  функцию  по  улучшению  здоровья 
населения.  Организация  первичной  медико-санитарной 
помощи в Казахстане имеет свои особенности. В городах, 
указанная  помощь  оказывается  территориальными 
поликлиниками  для  взрослых  и  детей,  медсанчастями, 
женскими  консультациями  и  широкой  сетью  станций 
скорой  медицинской  помощи,  а  в  сельской  местности 
медицинскими  работниками  фельдшерско-акушерского 
пункта и врачами СУБ. 
Особое  место,  в  системе  здравоохранения  занимает 
выездная 
медицинская 
помощь, 
оказываемая 
врачебными  бригадами,  а  также  передвижными 
средствами,  которые  формируются  обычно  на  базе 
центральных  районных,  областных,  республиканских 
больниц. 
На  наш  взгляд,  одним  из  перспективных  направлений 
исследования 
является 
изучение 
путей 
совершенствования  модели  системы  здравоохранения 
на  уровне  первичного  звена,  где  первичная  медико-
санитарная  помощь,    может  быть  ориентирована  и 
усовершенствована  на  сохранение  и  укрепление 
здоровья практически здоровых людей, проживающих в 
отдаленных  регионах,  труднодоступных  населенных 

жүктеу/скачать 5,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: