Директорлар кеңесі төрағасының үндеуі

100
ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІККЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР 
2. ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІКТІ ДАЙЫНДАУ НЕГІЗІ (жалғасы)
Шоғырландыру негізі (жалғасы)
Әдетте,  дауыс  беру  құқықтарының  көп  болуы  бақылаудың  болуын  білдіреді  деп  болжанады.  Мұндай 
жорамалды  растау  үшін  және  Топтың  инвестициялар  нысанына  қатысты  дауыс  беру  құқықтарының 
көпшілігінен  азы  немесе  ұқсас  құқықтары  болған  кезде  Топ  мұндай  инвестициялар  нысанына  қатысты 
өкілеттіктердің болуын бағалау кезінде барлық орынды фактілер мен жағдайларды ескереді: 
• 
инвестициялар нысанында дауыс беру құқықтарына ие басқа тұлғалармен келісім; 
• 
басқа келісімдермен негізделген құқықтар; 
• 
топқа тиесілі дауыс беру құқықтары және әлеуетті дауыс беру құқықтары. 
Егер фактілер мен жағдайлар бақылаудың үш құрамдасы бірінің немесе бірнешеуінің өзгеруін растаса, 
Топ инвестициялар нысанына қатысты бақылаудың болуын қайтадан талдайды. Топ еншілес компанияға 
бақылауды  алған  кезде  еншілес  компанияның  шоғырлануы  басталады  және  Топ  еншілес  компанияға 
бақылаудан  айырылғанда  тоқталады.  Сатып  алынуы  немесе  есептен  шығарылуы  жыл  ішінде  болған 
еншілес компанияның активтері, міндеттемелері, кірістері мен шығыстары Топ бақылауды алған күннен 
бастап шоғырландырылған қаржылық есептілікке қосылады және Топ еншілес компанияға бақылаудан 
айырылған күнге дейін көрсетіледі. 
Пайда немесе залал және басқа да жиынтық кірістің (БЖК) әрбір құрамдасы Топтың бас компаниясының 
меншік  иелеріне  және  егер  бұл  бақыланбайтын  қатысу  үлестерінде  теріс  сальдоға  әкеліп  соқтырған 
жағдайда  да,  бақыланбайтын  қатысу  үлестеріне  жатады.  Қажет  болғанда  еншілес  компаниялардың 
қаржылық есептілігі мұндай компаниялардың есеп саясатын Топтың есеп саясатына сәйкес келтіру үшін 
түзетіледі. Топішілік барлық активтер мен міндеттемелер, меншікті капитал, кірістер, шығыстар және Топ 
ішінде операцияларды жасау нәтижесінде туындайтын ақша ағындары шоғырландыру кезінде толығымен 
алынып тасталады.
Бақылаудан  айырылмастан  еншілес  компанияға  қатысу  үлестерінің  өзгерісі  капиталмен  жасалған 
операция  ретінде  ескеріледі.  Егер  Топ  еншілес  компанияға  бақылау  жасау  құқығынан  айырылса,  ол 
активтердің (оның ішінде гудвилдің), тиісті міндеттемелердің; бақыланбайтын қатысу үлестерінің және 
меншікті  капиталдың  басқа  да  құрамдастарының  мойындалуын  тоқтатады  және  пайданың  немесе 
шығынның құрамында пайда болған пайданы немесе шығынды мойындайды. Қалған инвестициялар әділ 
құны бойынша танылады.
Еншілес компаниялар
2014 жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша Топтың осы шоғырландырылған қаржылық есептілікке 
қосылған келесі еншілес компаниялары болды:
Атауы
Орны
атауы
Негізгі қызметі
Қатысу үлесі
2014
2013
"ФН Менеджмент" 
ЖШС
Қазақстан
Жылжымайтын мүлікті сату және жалға беру
100%
100%
«СК Девелопмент» 
ЖШС
Қазақстан
Жылжымайтын мүлік объектілерін 
қаржыландыру және кейіннен басқару/өткізу 100%
100%
3. ЕЛЕУЛІ ЕСЕПТІ ПАЙЫМДАУЛАР, БАҒАЛАУ МӘНДЕРІ ЖӘНЕ 
ЖОРАМАЛДАР
Топтың  шоғырландырылған  қаржылық  есептілігін  әзірлеу  Топ  басшылығынан  пікір  білдіруін,  есепте 
көрсетілетін  түсім  сомаларына,  шығыстарға,  активтер  мен  міндеттемелерге,  сондай-ақ  шартты 
міндеттемелер туралы ақпараттың ашылып көрсетілуіне ықпал ететін бағалау мәндері мен жорамалдарды 
айқындауды талап етеді. Осы болжаулар мен бағалау мәндеріне қатысты белгісіздік келешекте осындай 
болжаулар мен бағалау қолданылатын активтер мен міндеттемелердің теңгерімдік құнын елеулі түзетуді 
талап етуі мүмкін. 

101
ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІККЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР 
 
3. ЕЛЕУЛІ ЕСЕПТІ ПАЙЫМДАУЛАР, БАҒАЛАУ МӘНДЕРІ ЖӘНЕ 
ЖОРАМАЛДАР (жалғасы)
Келешек туралы негізгі жорамалдар және келесі қаржы жылының ішінде активтер мен міндеттемелердің 
баланстық  құнының  едәуір  түзетулерінің  себебі  болуы  мүмкін  есепті  күнге  бағалаудағы  белгісіздіктің 
басқа  да  негізгі  дерек  көздері  төменде  қарастырылған.  Топтың  жорамалдары  мен  бағалау  мәндері 
ол  шоғырландырылған  қаржылық  есептілікті  дайындау  сәтіне  қолында  болған  бастапқы  деректерге 
негізделген.  Дегенмен  ағымдағы  міндеттемелер  мен  келешекке  қатысты  жорамалдар  нарықтық 
өзгерістерге немесе Топ бақыламайтын жағдайларға орай өзгеруі мүмкін. Мұндай өзгерістер, олардың 
жасалуына қарай жорамалдарда көрсетіледі.
Қаржылық емес активтердің құнсыздануы
Егер  ақша  ағындарын  шоғырландыратын  активтің  немесе  бөлімшенің  теңгерімдік  құны  мынадай 
шамалардың:  сатуға  арналған  шығынды  шегергендегі  әділ  құн  және  пайдаланудан  болған  құндылық. 
Сатуға жұмсалған шығындарды шегергендегі әділ құнның есебі ұқсас активтерді сатудың міндетті күші 
бар коммерциялық мәмілелері бойынша қолда бар ақпаратқа немесе активтің шығарылуына байланысты 
шегілген қосымша шығындарды шегергенде қадағаланатын нарықтық бағаға негізделеді. Пайдаланудан 
болатын құндылықтың есебі дисконтталған ақша ағындарының үлгілеріне негізделген. Ақша ағындары 
бюджеттен  келесі  бес  жылға  алынады  және  оған  Топтың  жүргізуге  әлі  де  болса  міндеттемелері  жоқ 
қайта құрылымдау бойынша қызмет немесе ақша ағындарын жасайтын бөлімшенің құнсыздану мәніне 
тексерілетін  активтің  нәтижелерін  жақсартатын  келешектегі  елеулі  инвестициялар  жатпайды.  Өтелетін 
құн дисконтталған ақша ағындарының үлгілеріне пайдаланылатын дисконттау мөлшерлемесіне, сондай-
ақ  ақша  қаражатының  күтілетін  ағындарына  және  экстраполяция  мақсатында  пайдаланылған  өсу 
қарқындарына барынша сезімтал. 2014 жылы Топ қаржылық емес активтердің құнсыздануынан болған 
залалды мойындамады (2013: 111.153 мың теңге сомасындағы инвестициялық жылжымайтын мүліктің 
құнсыздануы) (6-ескертпе).
Қаржы активтерінің саудаға арналған деп немесе сату үшін қолда бар ретінде жіктелуі 
Топ  сауда  жасауға  арналған,  туынды  құралдардан  өзге  болатын  қаржы  активтерін  оларды  таяу  арада 
сату  ниетінің  бар-жоғы  туралы  жорамалдың  орынды  болуына  талдайды.  Егер  Топ  солар  үшін  белсенді 
нарықтардың  болмауының  салдарынан  мұндай  активтермен  сауда  жасауға  шамасы  келмесе  және 
басшылықтың оларды таяу арада сатуға қатысты ниеті өзгеріп кетсе, Топ өте сирек жағдайларда мұндай 
қаржы активтерін қайта жіктеу туралы шешімді қабылдай алады. Қарыздар мен дебиторлық берешек, сату 
үшін қолда бар құралдарының немесе өтеуге дейін ұсталатын қаржы құралдарының санатындағы мұндай 
активтердің қайта жіктелуі активтің сипатына байланысты болады. 
Құрылыс компанияларына берілген аванстар
Топ жылжымайтын мүлiк объектілерін сатып алу мақсатында құрылыс компанияларына аванстар береді. 
Құрылыс  компанияларына  берілген  аванстар  қаржы  құралдары  болып  табылмайды  және  тиісінше, 
құрылыс компанияларына аударылған ақша қаражатының мөлшерінде ескеріледі.
Сыйақыны есептей отырып құрылыс компанияларын қаржыландыру
Сыйақыны  есептей  отырып  құрылыс  компанияларын  қаржыландыру  шарттарын  мойындау  сәтіне 
қаржыландыру күніне нарықтық мөлшерлемелер бойынша дисконтталған келешек ақша ағындарының 
келтірілген құны ретінде есептелген әділ құны бойынша ескеріледі. 2014 жылғы шарттар бойынша орташа 
дисконттау мөлшерлемесі 7% (2013: 7%) құрады.
Сыйақыны  есептей  отырып  құрылыс  компанияларын  қаржыландыру  шарттары  бастапқыда 
мойындалғаннан кейін тиімді пайыздық мөлшерлеме әдісін пайдалана отырып амортизацияланған құн 
бойынша бағаланады. 

102
ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІККЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР 
 
3. ЕЛЕУЛІ ЕСЕПТІ ПАЙЫМДАУЛАР, БАҒАЛАУ МӘНДЕРІ ЖӘНЕ 
ЖОРАМАЛДАР (жалғасы)
Инвестициялық жылжымайтын мүліктің және сатуға арналған жылжымайтын мүліктің жіктелуі
Топ  жылжымайтын  мүлік  сатуға  арналған  жылжымайтын  мүлік  немесе  инвестициялық  жылжымайтын 
мүлік болып табылатындығын былайша айқындайды: 
• 
Инвестициялық  жылжымайтын  мүлікке  Топтың    қызметінде  пайдалану  үшін  қолданылмайтын, 
операциялық  қызметте  сатуға  арналмаған,  бірінші  кезекте  жалға  беруден  кіріс  немесе  капитал 
құнының  өсімінен  кіріс  алу  үшін  ұсталатын  пәтерлер,  паркингтер  және  коммерциялық  үй-жайлар 
кіреді.
• 
Сатуға арналған жылжымайтын мүлікке операциялық қызметте сатуға арналған жылжымайтын мүлік 
кіреді.  Негізінен,  бұл  Топ  құрылыс  аяқталғаннан  кейін  сатқысы  келген  пәтерлер,  паркингтер  және 
коммерциялық үй-жайлар.
Инвестициялық жылжымайтын мүліктің және сатуға арналған жылжымайтын мүліктің құны
Инвестициялық  жылжымайтын  мүлік  өзіндік  құны  бойынша  бухгалтерлік  есепте  жинақталған  тозу 
мен құнсыздану бойынша жинақталған шығындарды шегеру арқылы көрсетіледі. Әділ құн соған ұқсас 
сипаттамалары  мен  орналасқан  жері  бар  жылжымайтын  мүлікпен  жуырда  жасалған  мәмілелердің 
негізінде айқындалады. Жылжымайтын мүлік объектілерінің әділ құны 6-ескертпеде ашылып көрсетілген. 
Сатуға  арналған  жылжымайтын  мүлік  өзіндік  құнының  ең  азы  және  таза  өткізу  құны  (ТӨҚ)  бойынша 
көрсетіледі.  Сатуға  арналған  жылжымайтын  мүлік  үшін  ӨТҚ  есепті  күнге  қолданылатын  нарықтық 
конъюнктура  мен  бағаларды  ескере  отырып  бағаланады  және  Топ  тиісті  жуырдағы  нарықтық 
операцияларды назарға ала отырып айқындайды. 
4. ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ ЕЛЕУЛІ АСПЕКТІЛЕРІНЕ ШОЛУ
Есеп саясатындағы өзгерістер 
Қабылданған есеп саясаты, бұдан әрі қаралатын жаңа немесе қайта қаралған Стандарттар мен 2014 жылғы 
1 қаңтарда күшіне енген Түсіндірулерді қоспағанда, алдыңғы есепті жылда қолданылған есеп саясатына 
сәйкес келеді. 
Жаңа стандарттар, түсіндірмелер және қолданыстағы стандарттар мен түсіндірмелерге түзетулер
Топ 2014 жылғы 1 қаңтардан немесе осы күннен кейін басталатын жылдық кезеңдерге қатысты күшіне 
енетін қолданыстағы стандарттарға бірқатар жаңа стандарттар мен түзетулерді алғаш рет қолданды. 
Әрбір стандарттың немесе әрбір түзетудің сипаты мен әсері төменде сипатталған:
«Инвестициялық ұйымдар» (10 ХҚЕС-ке (IFRS), 12 ХҚЕС-ке (IFRS) және 27 ХҚЕС-ке (IAS) түзетулер)
Бұл түзетулер 10 ХҚЕС-ке (IFRS) «Шоғырландырылған қаржылық есептілік» сай инвестициялық ұйымның 
анықтамасын  қанағаттандыратын  ұйымдар  үшін  шоғырландыру  туралы  талапқа  қатысты  ерекшелікті 
көздейді және стандарттың пайдаланылуына өтуге қатысты белгілі бір босатулармен ретроспективті түрде 
қолданылуы тиіс. Шоғырландыруға қатысты ерекшелікке сай инвестициялық ұйымдар өздерінің еншілес 
ұйымдарын  пайда  және  залал  арқылы  әділ  құны  бойынша  ескеруі  тиіс.  Түзетулер  Топтың  қаржылық 
есептілігіне әсерін тигізбеді, өйткені Топтың бас ұйымы 10 ХҚЕС-ке (IFRS) сай инвестициялық ұйым ретінде 
жіктеу критерийлерін қанағаттандырмайды. 
«Қаржы активтері мен қаржылық міндеттемелерді өзара есепке алу» – 32 ХҚЕС-ке (IAS) түзетулер
Бұл  түзетулер  «қазіргі  сәтте  заңгерлік  қорғаумен  қамтамасыз  етілген  мойындалған  сомаларды  есепке 
алу  құқығы  бар»  деген  сөйлемнің  мағынасын  және  есептеу  палаталары  қолданатын  бір  мезгілді  емес 
есеп айырысулар тетіктері үшін өзара есепке алу критерийлерін түсіндіреді және ретроспективті түрде 
қолданылады.  Бұл  түзетулер  Топтың  қаржылық  есептілігіне  әсерін  тигізбеді,  өйткені  Топтың  бірде  бір 
ұйымының өзара есепке алу туралы келісімі жоқ.

103
ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІККЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР 
 
4. ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ ЕЛЕУЛІ АСПЕКТІЛЕРІНЕ ШОЛУ (жалғасы)
Жаңа  стандарттар,  түсіндірмелер  және  қолданыстағы  стандарттар  мен  түсіндірмелерге  түзетулер 
(жалғасы)
«Туынды құралдардың жаңалықтары және хеджирлеуді есепке алуды жалғастыру» - 39 ХҚЕС-ке (IAS) түзету
Бұл түзетулер хеджирлеу құралы ретінде белгіленген туынды құралдың жаңалығы белгілі бір критерийлерді 
қанағаттандырады  деген  талаппен  хеджирлеуді  есепке  алуды  тоқтатудан  босатуды  көздейді  және 
ретроспективті  түрде  қолданылуы  тиіс.  Бұл  түзетулер  Топтың  қаржылық  есептілігіне  әсерін  тигізбеді, 
өйткені Топ есепті немесе алдыңғы кезеңдердің ішінде өзінің туынды құралдарының жаңалығын жүзеге 
асырған жоқ.
21 КРМФО (IFRIC) «Міндетті төлемдер» түсіндірмесі
21 КРМФО (IAS) түсіндірмелері ұйым міндетті төлемді төлеу міндеттемесін соның салдарынан заңнамаға 
сай  төлеу  міндеті  туындайтын  қызметті  жүзеге  асырудан  ерте  емес  мойындайтындығын  нақтылайды. 
Сондай-ақ түсіндірмелер, егер міндетті төлемді төлеу міндеті белгілі бір ең аз шекті мәнге қол жеткізудің 
салдарынан туындаса, мұндай шекті мәнге қол жеткізілгенге дейінгі тиісті міндеттеме мойындалмайды. 21 
КРМФО (IFRIC) түсіндірмесі ретроспективті түрде қолданылады. Бұл түзету Топтың қаржылық есептілігіне 
әсерін тигізбеді, өйткені ол 21 КРМФО (IFRIC) алдыңғы кезеңдірінің Түсіндірмелерінің талаптарына сәйкес 
37  ХҚЕС-ке  (IAS)  «Резервтер,  шартты  міндеттемелер  және  шартты  активтер»  сай  тану  қағидаттарын 
қолданды.
«ХҚЕС-ті жыл сайынғы жетілдірулер, кезеңі 2010-2012 жж.»
2010-2012  жылдардағы  кезең  үшін  ХҚЕС-ті  жыл  сайынғы  жетілдірулердің  шеңберінде  ХҚЕС  жөніндегі 
кеңес,  13  ХҚЕС-ке  (IFRS)  «Әділ  құнды  бағалау»  түзетуді  қоса  алғанда,  алты  стандартқа  жеті  түзетуді 
шығарды.
13  ХҚЕС-ке  (IFRS)  түзету  дереу  күшіне  еніп,  2014  жылғы  1  қаңтардан  басталатын  кезеңдерге  қатысты 
қолданылады  және  мәтінде  Тұжырымдар  жасауға  арналған  негіздерді,  пайызсыз  қысқа  мерзімді 
дебиторлық және кредиторлық берешек, егер дисконттау әсері елеусіз болып табылса, төленуге немесе 
алынуға жататын сомалар бойынша бағалануы мүмкін екендігін түсіндіреді. 13 ХҚЕС-ке (IFRS) бұл түзету 
Топтың қаржылық есептілігіне әсерін тигізбеді. 
«ХҚЕС-ті жыл сайынғы жетілдірулер, кезеңі 2011-2013 жж.»
2010-2012  жылдардағы  кезең  үшін  ХҚЕС-ті  жыл  сайынғы  жетілдірулердің  шеңберінде  ХҚЕС  жөніндегі 
кеңес,  1  ХҚЕС-ке  (IFRS)  «Халықаралық  қаржылық  есептілік  стандарттарын  алғаш  рет  қолдану»  түзетуді 
қоса  алғанда,  төрт  стандартқа  төрт  түзетуді  шығарды.  1  ХҚЕС-ке  (IFRS)  түзету  дереу  күшіне  еніп,  2014 
жылғы  1  қаңтардан  басталатын  кезеңдерге  қатысты  қолданылады  және  мәтінде  Тұжырымдар  жасауға 
арналған негіздерді, ұйым не қолданыстағы стандартты не болмаса әлі міндетті болып табылмайтын жаңа 
стандартты қолдануға құқылы екендігін, бірақ мұндай стандарттың ұйымның ХҚЕС бойынша ұсынылған 
алғашқы  қаржылық  есептілігінің  кезеңдерінде  бірізді  етіп  қолданылуы  шартымен  мерзімінен  бұрын 
қолдануға  рұқсат  етілетіндігін  түсіндіреді.  1  ХҚЕС-ке  бұл  түзету  Топтың  қаржылық  есептілігіне  әсерін 
тигізбеді, өйткені Топ өзінің қаржылық есептілігін ХҚЕС бойынша дайындауда.
Шығарылған, бірақ әлі күшіне енбеген стандарттар
Төменде Топтың қаржылық есептілігін шығару күніне шығарылған, бірақ күшіне енбеген стандарттар мен 
түсіндірмелер  келтіріледі.  Топ  осы  стандарттарды  олардың  күшіне  ену  күнінен  бастап  қолдануға  ниет 
білдіріп отыр.
9 ХҚЕС (IFRS) «Қаржы құралдары»
2014  жылғы  шілдеде  ХҚЕС  жөніндегі  кеңес  9  ХҚЕС-тің  (IFRS)  «Қаржы  құралдары»  түпкі  редакциясын 
шығарды,  ол  қаржы  құралдары  бойынша  жобаның  барлық  сатыларының  нәтижелерін  көрсетіп,  39 
ХҚЕС-ті (IAS) «Қаржы құралдары: тану және бағалау» және  9 ХҚЕС-тің барлық алдыңғы редакцияларын 
ауыстырады.  Стандарт  жіктеу  мен  бағалауға,  құнсыздануға  және  хеджирлеуді  есепке  алуға  қатысты 
жаңа талаптарды енгізеді. 9 ХҚЕС (IFRS) 2018 жылғы 1 қаңтардан немесе осы күннен кейін басталатын 
жылдық есепті кезеңдерге қатысты күшіне енеді, бұл ретте мерзімінен бұрын қолдануға жол беріледі. 
Стандарт ретроспективті түрде қолданылады, бірақ салыстырмалы ақпараттың ұсынылуы міндетті болып 
табылмайды. 9 ХҚЕС-тің (IFRS) алдыңғы редакцияларының (2009 ж., 2010 ж. және 2013 ж.) мерзімінен 
бұрын  қолданылуына  жол  беріледі,  егер  алғашқы  қолданылу  күні  2015  жылдың  1  ақпанына  дейінгі 
кезеңге келсе. 9 ХҚЕС-тің (IFRS) қолданылуы Топтың қаржы активтерінің жіктелуі мен бағалануына әсерін 
тигізеді, бірақ Топтың қаржылық міндеттемелерінің жіктелуі мен бағалануына әсерін тигізбейді.

104
ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІККЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР 
4. ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ ЕЛЕУЛІ АСПЕКТІЛЕРІНЕ ШОЛУ (жалғасы)
Шығарылған, бірақ әлі күшіне енбеген стандарттар (жалғасы)
«ХҚЕС-ті жыл сайынғы жетілдірулер, кезеңі 2010-2012 жж.» 
Бұл түзетулер 2014 жылғы 1 шілдеден бастап күшіне енеді және Топтың қаржылық есептілігіне айтарлықтай 
әсерін тигізбейді. Құжатқа келесі түзетулер кіреді.
3 ХҚЕС (IFRS) түзету «Бизнесті біріктіру»
Түзету  перспективті  түрде  қолданылады  және  бизнесті  біріктірумен  негізделген  міндеттемелер  (не 
активтер) ретінде жіктелген шартты өтеу туралы барлық келісімдер кейіннен олардың 9 ХҚЕС-тің (IFRS) (не 
болмаса 39 ХҚЕС (IAS), егер қолданылатын болса) қолданылу аясына жататындығына қарамастан пайда 
немесе зиян арқылы әділ құны бойынша бағалануы тиіс екендігін түсіндіреді.
8 ХҚЕС-ке (IFRS) түзету «Операциялық сегменттер»
Түзетулер ретроспективті түрде қолданылады және мыналарды түсіндіреді:
• 
Ұйым  8  ХҚЕС-тің  (IFRS)  12-тармағында  агрегациялау  критерийлерін  қолдану  кезінде  басшылық 
пайдаланған пайымдаулар туралы ақпаратты, оның ішінде дәл осылайша агрегацияланған операциялық 
сегменттердің  қысқаша  сипаттамасын  және  агрегацияланған  операциялық  сегменттердің  ұқсас 
экономикалық сипаттары бар екендігі туралы тұжырымды жасау кезінде бағаланған экономикалық 
индикаторларды (мысалы, сату және жалпы маржа) ашып көрсетуі тиіс;
• 
Сегмент активтері мен жиынтық активтерді салыстырып тексеру туралы ақпарат тек егер салыстырып 
тексеру  операциялық  шешімдерді  қабылдайтын  басшылыққа  сегменттің  міндеттемелері  бойынша 
ашылып көрсетілетін ақпаратқа ұқсас ұсынылған жағдайда ғана ашылып көрсетіледі.
16 ХҚЕС-ке (IFRS) «Негізгі құралдар» және 38 ХҚЕС-ке (IAS) «Материалдық емес активтер» түзетулер 
Түзетулер ретроспективті түрде қолданылады және 16 ХҚЕС (IAS) пен 38 ХҚЕС (IAS) шеңберінде актив оның 
жалпы не болмаса таза баланстық құнына қатысты қадағаланатын деректердің негізінде қайта бағалануы 
мүмкін екендігін түсіндіреді. Сонымен бірге, жинақталған амортизация активтің жалпы және баланстық 
құнының арасындағы айырма болып табылатындығын түсіндіреді. 
24 ХҚЕС (IAS) түзету “Байланысты тараптар туралы ақпаратты ашып көрсету”
Түзету ретроспективті түрде қолданылады және басқарушы компания (басты басқарушылық персоналдың 
қызметтерін көрсететін ұйым) байланысты тарап болып табылатындығын және оған байланысты тараптар 
туралы ақпараттың ашылып көрсетілуіне қойылатын талаптар қолданылатындығын түсіндіреді. Сонымен 
бірге, басқарушы компанияның қызметтерін пайдаланатын ұйым басқару бойынша қызметтерді тұтынуға 
орай шеккен шығыстар туралы ақпаратты ашып көрсетуге міндетті.
«ХҚЕС-ті жыл сайынғы жетілдірулер, кезеңі 2011-2013 жж.»
Бұл түзетулер 2014 жылғы 1 шілдеден бастап күшіне енеді және Топтың қаржылық есептілігіне айтарлықтай 
әсерін тигізбейді. Құжатқа келесі түзетулер кіреді.
3 ХҚЕС (IFRS) түзету «Бизнесті біріктіру» 
Түзету  перспективті  түрде  қолданылады  және  3  ХҚЕС-ті  (IFRS)    қолданылу  аясынан  болған  келесі 
ерекшеліктерді түсіндіреді:
• 
3 ХҚЕС-ті (IFRS)  қолданылу аясына тек бірлескен кәсіпорындар ғана емес, бірлескен кәсіпкерлік 
туралы барлық келісімдер жатпайды;
• 
Бұл қолданылу аясынан алынған ерекшелік қаржылық есептілікте бірлескен кәсіпкерлік туралы 
келісімнің өзін есепке алуға қатысты ғана қолданылады.
13 ХҚЕС-ке (IFRS) түзету «Әділ құнды бағалау»
Түзету  перспективті  түрде  қолданылады  және  13  ХҚЕС-тегі  (IFRS)    портфельге  қатысты  ерекшелілік  тек 
қаржы  активтері  мен  қаржылық  міндеттемелерге  қатысты  ғана  емес,  сондай-ақ  9  ХҚЕС-тің  (IFRS)    (не 
болмаса 39 ХҚЕС (IAS), егер қолданылатын болса) қолданылу аясына келетін басқа да шарттарға қатысты 
қолданыла алады.
40  ХҚЕС-ке (IAS) түзету «Инвестициялық мүлік»
40  ХҚЕС-те  (IAS)  қосымша  қызметтердің  сипаттамасы  инвестициялық  жылжымайтын  мүліктің  және 
меншік  иесі  алып  отырған  жылжымайтын  мүліктің  (яғни  негізгі  құралдар)  ара  жігін  ажыратады.  Түзету 
перспективті түрде қолданылады және операцияның не болып табылатындығын анықтау үшін (активті 
сатып алу немесе бизнесті біріктіру) 40 ХҚЕС (IAS) емес, 3 ХҚЕС (IFRS)  қолданылады.

105
ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІККЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР 
4. ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ ЕЛЕУЛІ АСПЕКТІЛЕРІНЕ ШОЛУ (жалғасы)
Шығарылған, бірақ әлі күшіне енбеген стандарттар (жалғасы) 
15 ХҚЕС (IFRS) «Клиенттермен жасалған шарттар бойынша түсім» 
15  ХҚЕС  (IFRS)    2014  жылғы  мамырда  шығарылды  және  клиенттермен  жасалған  шарттар  бойынша 
түсімдерге қатысты қолданылатын бес кезең кіретін жаңа модельді көздейді. 15 ХҚЕС-ке (IFRS) сай түсім 
соған арналған құқықты ұйым клиентке тауарлардың берілуіне немесе қызметтердің көрсетілуіне айырбас 
ретінде аламын деп отырған өтемақыны көрсететін сома бойынша танылады. 15 ХҚЕС (IFRS) қағидаттары 
түсімді бағалауға және тануға қатысты барынша құрылымдалған тәсілді көздейді.
Түсім бойынша жаңа стандарт барлық ұйымдарға қатысты қолданылады және ХҚЕС-ке сай түсімді тануға 
қатысты барлық қолданылып жүрген талаптарды ауыстырады. Стандарт 2017 жылғы 1 қаңтардан немесе 
осы күннен кейін басталатын жылдық есепті кезеңдерге қатысты, ретроспективті түрде толық көлемде 
не болмаса түрлендірілген ретроспективті тәсілді пайдалана отырып қолданылады, бұл ретте мерзімінен 
бұрын  қолдануға  жол  беріледі.  Қазіргі  уақытта  Топ  15  ХҚЕС-тің  (IFRS)  әсерін  бағалап,  жаңа  стандартты 
тиісті күшіне ену күніне қолдануды жоспарлап отыр.
11 ХҚЕС-ке (IFRS) «Бірлескен қызмет» - «Бірлескен операцияларда қатысу үлестерінің сатып алынуын 
есепке алу» түзетулер
11  ХҚЕС-ке  (IFRS)  түзетулер  бірлескен  операциялардың  қатысушысы  бірлескен  операциядағы  қатысу 
үлесінің сатып алынуын ескеруін талап етеді, әрі оның қызметі бизнестің бірігуін есепке алу үшін тиісті 
3ХҚЕС  (IFRS)  қағидаттарына  сай  бизнесті  білдіреді.  Сондай-ақ  түзетулер  бірлескен  операцияда  бұрын 
болған қатысу үлестері, егер бірлескен бақылау сақталып қалса, дәл сол бірлескен операцияда қосымша 
қатысу үлесін сатып алу кезінде қайта бағаланбайтындығын түсіндіреді. Сонымен қатар, 11 ХҚЕС-ке (IFRS) 
қолданылу аясынан алынған ерекшелелік қосылды, соған сай бұл түзетулер, егер бірлескен бақылауды 
жүзеге асыратын тараптар (есеп беретін ұйымды қоса алғанда) дәл сол бір түпкі бақылаушы тараптың 
жалпы бақылауында болса, қолданылмайды.
Түзетулер  бірлескен  операциядағы  бастапқы  қатысу  үлесін  сатып  алуға  қатысты,  сол  сияқты  дәл  сол 
бірлескен  операциядағы  қосымша  үлестерді  сатып  алуға  қатысты  қолданылады  және  2016  жылғы  1 
қаңтарда немесе осы күннен кейін басталатын жылдық кезеңдерге қатысты перспективті негізде күшіне 
енеді,  бұл  ретте  мерзімінен  бұрын  қолдануға  жол  беріледі.  Түзетулер  Топтың  қаржылық  есептілігіне 
әсерін тигізбейді деп күтілуде.
16 ХҚЕС-ке (IAS) және 38 ХҚЕС-ке (IAS) «Рұқсат етілген амортизациялау әдістерін түсіндіру» түзетулер
Түзетулер  16  ХҚЕС  (IAS)  және  38  ХҚЕС  (IAS)  қағидаттарын  түсіндіреді,  олар  түсім  активті  пайдаланушы 
шеңберінде  пайдаланылатын  экономикалық  пайданы  емес,  бизнес  қызметінің  (оның  бір  бөлігі  актив 
болып  табылады)  нәтижесінде  болатын  экономикалық  пайданың  құрылымын  көрсетеді.  Нәтижесінде 
түсімге негізделген әдіс негізгі құралдарды амортизациялау үшін пайдалана алмайды және материалдық 
емес  активтерді  амортизациялау  үшін  сирек  жағдайларға  ғана  пайдаланылуы  мүмкін.  Түзетулер  2016 
жылғы  1  қаңтардан  немесе  осы  күннен  кейін  басталатын  жылдық  кезеңдерге  қатысты  перспективті 
негізде қолданылады, бұл ретте мерзімінен бұрын қолдануға жол беріледі. Түзетулер Топтың қаржылық 
есептілігіне әсер етпейді деп күтілуде, өйткені Топ өзінің айналымнан тыс активтерін амортизациялау үшін 
түсімге негізделген әдісті пайдаланбады.  
27 ХҚЕС-ке (IAS)  «Жекелеген қаржылық есептіліктегі үлестік қатысу әдісі»
Түзетулер ұйымдарға еншілес ұйымдарға, бірлескен кәсіпорындарға және тәуелді ұйымдарға жасалған 
инвестицияларды  есепке  алу  үшін  өзінің  жекелеген  қаржылық  есептілігінде  үлестік  қатысу  әдісіне 
өту  туралы  үлестік  қатысу  әдісін  пайдалануға  рұқсат  береді.  ХҚЕС-ті  қолданып  жүрген  және  өздерінің 
жекелеген қаржылық есептілігінде үлестік қатысу әдісіне өту туралы шешімді қабылдаған ұйымдар бұл 
өзгерісті  ретроспективті  түрде  қолдануға  тиіс  болады.  ХҚЕС-ті  алғаш  рет  қолданатын  және  өздерінің 
жекелеген  қаржылық  есептілігінде  үлестік  қатысу  әдісіне  өту  туралы  шешімді  қабылдайтын  ұйымдар 
бұл әдісті ХҚЕС-ке өткен күннен бастап қолдануға міндетті. Түзетулер 2016 жылғы 1 қаңтардан немесе 
осы  күннен  кейін  басталатын  жылдық  кезеңдерге  қатысты  күшіне  енеді,  бұл  ретте  мерзімінен  бұрын 
қолдануға жол беріледі. Түзетулер Топтың шоғырландырылған қаржылық есептілігіне әсер етпейді. 

106
ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІККЕ ЕСКЕРТПЕЛЕР 
4. ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ ЕЛЕУЛІ АСПЕКТІЛЕРІНЕ ШОЛУ (жалғасы)

жүктеу/скачать 13,64 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: