бактериялардан тазарту үшін хлорлау және озондау ӛдістері
колданылады. Осы үрдістердің барлығы сумен жабдықтау
стансаларында арнайы қондырғыларда жүргізіледі.
Мұнан басқа ірі ӛндіріс орындарының ӛндірісте қолданған суларын
да тазартпай ағын суға жіберуге болмайды, сол үшін қатаң
экологиялық
шектеу қойылып, үнемі тексеру жүргізіледі. Соңғы
кездері суды тазарту үшін ион алмастырғыш шайырлар да кеңінен
қолданыла бастады.
СУ - сутек оксиді, Н
2
О – қалыпты жағдайда сутек пен оттек 1:8
кӛлемдік қатынаста болатын тұрақты қарапайым химия қосылыс.
Табиғатта ең кӛп таралған, бүкіл гидросфера
Судан тұрады,
Судың
тіршілік үшін маңызы ӛте зор. Аристотель ӛз еңбектерінде (біздің
заманымыздан IV ғасыр)
Суды тӛрт құбылыстың
(от, ауа,
топырақ, су) біріне жатқызса, ғалымдар XVIII ғасырдың аяғына
дейін
Суды жеке элемент ретінде қарастырды.
Суды алғаш ағылшын ғалымы Г.Кавендиш (1731 – 1810) зерттеді
(1781 – 1782), ал француз ғалымы А.Лавуазье (1743 – 1794) сутек
жанғанда
Су түзілетінін дәлелдеп (1783), Ж.Млньемен бірге сандық
құрамын анықтады (1785).
Судың құрамында массасы бойынша 11,19% сутек, 88,81%
оттек
болады; молекуласы 2 атом сутек пен 1 атом оттектен тұрады,
молек. м. 18,0160, иіссіз, дәмсіз, түссіз
(терең жері кӛгілдір)
сұйықтық. Құрамында 2Н (дейтрий) бар
Су - ауыр су
(D
2
O) деп
аталады. Ауыр Судың физиқалық қасиеттері ӛзгешелеу болады.
Су
С-та қайнайды.
С-та қатып, 100
0
20 °С-тағы тығыздығы 0,99823 г/см
3
,
0 °С-тағы тығыздығы 0,9168 г/см
3
(мұзда).
Судың физиқалық қасиеттерінде, балқу жылуында,
меншікті жылу
сыйымдылығында,
тұтқырлығында,
жылу
ӛткізгіштігінде
ерекшеліктер бар. Мысалы:, мұз жеңіл болғандықтан
Суда қалқып
ӛзендер мен кӛлдердің түбіндегі тіршілік сақталады.
Су қалыпты
температурада кӛптеген заттармен әрекеттеседі. Сілтілік және
сілтілік-жер металдармен әрекеттескенде гидроксид пен сутек
түзеді
(2Na+2H
2
O=2NaOH+H
2
↑).
Су
әр
түрлі
жағдайда
бейметалдармен (фтор, хлор, бром, фосфор, кӛміртек)
әрекеттесіп,
қышқылдар (HCl, HClO, HPO3, HF, HBr) және оксид (СО) түзеді.
Атмосферада Су бу, тұман, бұлт, тамшы және қар кристалдары
түрінде кездеседі.
Су оттек, сутек, азот қышқылын, спирт,
альдегидтер, сілтілер, т.б. аса маңызды химиялық ӛнімдерді